Niemand verwacht dat een Hollywood-film accuraat is. Alles wordt dramatischer, schokkender en spannender gemaakt om beter tot zijn recht te komen op het witte doek. Dit geldt zelfs voor verhalen die al spannend zijn. Zelfs sommige van de meest opwindende en dramatische verhalen in de geschiedenis van de mensheid moeten in de collectieve ogen van Hollywood wat worden bijgeschaafd. Dit geldt zelfs voor het verhaal van de Exodus. Het verhaal heeft al het gevoel van een uitgebreid epos en speelt zich af tegen de achtergrond van een van de meest iconische en machtige rijken in de antieke wereld. Er zijn duistere familiegeheimen, politieke intriges, moord, onverwachte liefde, rampen op onvoorziene schaal en zelfs een reeks tovenaarsduels als de Egyptische priesters proberen Mozes en Aaron in macht te evenaren. Op de een of andere manier zijn de 10 plagen en het scheiden van de Rode Zee echter niet dramatisch genoeg voor Hollywood. Exodus heeft nog iets meer nodig. Het is interessant dat elke film die gebaseerd is op Mozes dezelfde fouten lijkt te maken, en daarom zijn veel op geloof gebaseerde filmfans ervan overtuigd geraakt dat deze elementen eigenlijk deel uitmaakten van het oorspronkelijke verhaal. Hier zijn zeven feiten over Mozes die films altijd fout lijken te hebben.
Moses en Farao groeiden niet samen op.
Veel films over Mozes lijken het gevoel te hebben dat er meer drama in het leven van Mozes moet zijn. Dus zetten ze een rivaliteit op tussen Mozes en een zoon van de farao die, in het belang van nog meer drama, de farao wordt die Mozes moet bevechten.
Dit is zo verankerd geraakt dat veel mensen aannemen dat Mozes een broederlijke relatie had met een van de zonen, of misschien zelfs de enige zoon, van de farao die de opdracht gaf de Hebreeërs te doden. Hoewel dit de confrontaties tussen Farao en Mozes zeker emotioneler maakt, is er geen bewijs in de Bijbel of de Torah dat Mozes een hechte band had met een van de zonen van Farao. Gezien het feit dat Mozes werd gevonden door Farao’s dochter en geen deel had in de lijn van opvolging, is het volkomen aannemelijk dat Mozes weinig tot geen interactie had met welke prins van Egypte dan ook.
Moses wist dat hij een Hebreeër was.
Er is altijd een moment in films over de Exodus waarop Mozes ontdekt dat hij eigenlijk geen lid is van de familie van de Farao. In feite is hij een Hebreeër. Het besef is schokkend, verbluffend, verbijsterend en volkomen onjuist. Volgens het Boek Exodus werd de zuigeling Mozes verpleegd door een kraamverzorgster die niemand anders was dan zijn eigen moeder. Daar de dochter van Farao Mozes pas “als haar zoon” nam nadat hij “volwassen” was geworden, zou Mozes zijn moeder en broers en zusters gekend hebben. De wetenschap dat hij een Hebreeër was zou verklaren waarom hij zo snel was met het doden van de Egyptenaar die een Hebreeër sloeg, een slaaf die volgens Exodus door Mozes werd herkend als “een van zijn bloedverwanten”.
Moses had een spraakgebrek.
In de meeste films over Mozes wordt hij afgeschilderd als een begenadigd spreker. Hij discussieert welsprekend met de Farao, brengt de Israëlieten bijeen en beveelt op gezaghebbende toon: “Laat mijn volk gaan!” Het Boek Exodus schetst echter een heel ander beeld. Mozes verklaart dat hij “traag van spraak en traag van tong” was. In feite werkt Mozes voor een groot deel samen met Aäron omdat Aäron de getalenteerde spreker was die Mozes niet was. In Exodus staat dat “spreekt tot en legt de woorden in zijn mond” die God aan Mozes gaf. Hoe graag iedereen ook ziet hoe Mozes de Israëlieten bijeenbrengt of de Farao trotseert met een toespraak die zelfs de strengste harten kan ontroeren, Mozes was niet degene die de ontroerende toespraken hield.
De Farao in Exodus wordt nooit bij naam genoemd.
In de meeste Exodus-films wordt de Farao die Mozes uiteindelijk tegenover zich krijgt en in de Rode Zee gooit, aangeduid als Ramses. In feite is dit een van de redenen waarom Ramses een van de twee farao’s van Egypte is die een begrip is. De andere is natuurlijk de beroemde Koning Toetanchamon, de jongen Toetanchamon.
Ondanks dat Ramses vaak als antagonist optreedt in Exodus films, wordt in het oorspronkelijke verhaal de koning van Egypte nooit bij naam genoemd. Zowel de koning die opdracht gaf tot de oorspronkelijke moord op de Hebreeuwse jongens, als de koning die de beroemde 10 plagen onder ogen krijgt, worden alleen aangeduid met de titel “farao.” Het is mogelijk dat de beruchte Farao van Exodus Ramses was, maar het oorspronkelijke verhaal bevestigt noch ontkent dat.
Moses en Aaron voerden beiden Gods wil uit.
In de meeste uitbeeldingen van het Exodus-verhaal is alleen Mozes de profeet van God. Mozes is degene die God hoort. Mozes is degene die tot de Farao spreekt. Mozes is degene die de wonderen van God verricht. Mozes is degene die de Israëlieten uit Egypte leidt. Maar in werkelijkheid deed Mozes het niet allemaal alleen. Zijn broer Aaron was er nauw bij betrokken. Mozes was geen bekwaam redenaar, dus deed Aäron een groot deel van het woord. Hij voerde ook zelf een aantal tekenen uit. In de meeste filmportretten is de betrokkenheid van Aäron echter een van de feiten over Mozes die onder het tapijt worden geveegd.
Het doorboren van de Rode Zee duurde de hele nacht.
Een van de spannendste en meest verwachte momenten in elke verfilming van Exodus is de iconische scène waarin de Rode Zee splijt om de Israëlieten veilig te laten passeren. In bijna elke afbeelding van die wonderbaarlijke gebeurtenis, splijt de zee in één keer. Mozes zwaait zijn staf naar beneden, of maakt een dramatisch gebaar, en de Rode Zee scheidt zich en baant zich een weg voor de Israëlieten. In het Boek Exodus gebeurt het scheiden van de Rode Zee echter niet in een oogwenk. In Exodus “dreef God de zee terug door een sterke oostenwind, de hele nacht lang, en veranderde de zee in droog land”. Het duurde uren voordat de Rode Zee zich verplaatste, in plaats van in enkele ogenblikken een weg vrij te maken. Het beeld van de Israëlieten die kamperen en wachten tot het water zich verplaatst heeft, is echter lang niet zo dramatisch als een enkel gebaar van Mozes dat leidt tot een van de meest iconische wonderen aller tijden.
De farao stierf in de Rode Zee.
In de meeste portretten van het Exodus-verhaal helpt de farao bij het aanvoeren van het Egyptische leger tegen de Israëlieten, maar hij is een van de weinige, zo niet de enige, overlevende van het leger. Aangezien de meeste Hollywood-portretten van Mozes tonen dat hij goede vrienden of surrogaatbroers is met de Farao, vonden filmmakers het blijkbaar een beetje te duister om Mozes verantwoordelijk te laten zijn voor de dood van zijn broer of vriend. Als zodanig mag Farao normaal gesproken tot het einde van de film overleven.
Het Boek Exodus laat niet dezelfde clementie toe. Er wordt nooit expliciet gezegd dat Farao persoonlijk aan het hoofd van zijn leger stond, maar het oorspronkelijke verhaal zegt duidelijk dat “de HEER de Egyptenaren in zee wierp. Het water keerde terug en bedekte … het hele leger van Farao … niet één van hen bleef over.” Verder staat er in Psalm 136 dat God “Farao en zijn leger in de Rode Zee omverwierp”, wat impliceert dat Farao werd gedood toen het water van de Rode Zee weer binnenstroomde.
Iedereen die verwacht dat Hollywood-films accuraat zijn met hun bronmateriaal heeft blijkbaar nog nooit films gekeken, maar het lijkt vreemd dat Tinsel Town zou denken dat het verhaal van de Exodus meer drama en opwinding nodig heeft. In hun ijver om dergelijke dingen te creëren, verdraaien ze uiteindelijk de feiten over Mozes en zijn leven. Toch geven veel films een redelijk beeld van het leven van Mozes en zijn rol in een van de meest ongelooflijke verhalen in de geschiedenis van de mensheid.