A Beginner’s Guide to Working with Natural Surfactants

Probeer je SLS en andere agressieve oppervlakte-actieve stoffen in je cosmetica te vermijden? Er zijn veel milde, natuurlijke oppervlakteactieve stoffen beschikbaar. Leer meer over de verschillende soorten natuurlijke oppervlakte-actieve stoffen, met een lijst van mijn favorieten.

Wat is een oppervlakte-actieve stof?

Er zijn veel soorten oppervlakte-actieve stoffen en ze worden voor veel verschillende doeleinden gebruikt, maar ze hebben allemaal één eigenschap gemeen: ze helpen de bevochtigende eigenschappen van een vloeistof te vergroten. Oppervlakte-actieve stoffen zijn bijna overal te vinden. Je vindt ze in alles, van wasmiddelen en shampoos tot tandpasta en zelfs conditioners.

definitie van oppervlakteactieve stoffen:

(Een oppervlakteactieve stof,) ook wel oppervlakte-actieve stof genoemd, (is een ) stof zoals een wasmiddel dat, wanneer het aan een vloeistof wordt toegevoegd, de oppervlaktespanning ervan verlaagt, waardoor het spreidend en bevochtigend vermogen ervan toeneemt. (Encyclopaedia Britannica)

Functie van oppervlakteactieve stoffen

Sommige oppervlakteactieve stoffen zijn emulgatoren, andere zijn schuimmiddelen (en sommige kunnen eigenlijk het tegenovergestelde van die functies doen). Sommige fungeren als detergenten, terwijl andere als insecticiden of fungiciden. Sommige helpen bij het oplossen (van kleine hoeveelheden olie in water, bijvoorbeeld) en andere helpen de viscositeit te vergroten.

Hoe werken oppervlakteactieve stoffen?

Surfactanten beïnvloeden de oppervlaktespanning van vloeistoffen om de bevochtiging te vergroten.

Waarom zou je de bevochtiging willen vergroten?

Normaal gesproken, als je water op een oppervlak zoals een raam spuit, in plaats van dat het zich gelijkmatig over het oppervlak verspreidt, zal het water opdwarrelen. Dat komt door de oppervlaktespanning van het water. De moleculen van het water komen samen in een stabiele configuratie en worden door elkaar aangetrokken. Maar als je dat raam probeert schoon te maken, helpt dat parelen je niet. Je wilt dat het water zich gelijkmatig over het oppervlak verdeelt om het beter schoon te maken. Je wilt ook iets dat zich kan vastgrijpen aan het vet en vuil op het oppervlak dat je probeert schoon te maken.

Micellen in oppervlakteactieve stoffen

Surfactanten beïnvloeden de oppervlaktespanning die ervoor zorgt dat het water parelt in plaats van zich te verspreiden. Ze hebben een kop die van water houdt en een staart die van vet (olie) houdt. Ze komen samen in structuren die micellen worden genoemd.

Ik heb al een beetje uitgelegd hoe de micellen in oppervlakteactieve stoffen werken in mijn micellaire waterrecept, maar voor degenen die dat bericht niet hebben gelezen, zal ik een snelle, vereenvoudigde uitleg geven. De waterminnende koppen van de micellen binden zich met het water, terwijl de olieminnende staarten aan de binnenkant van de micellen zich binden met het vet en vuil. Dat trekt het vet en vuil naar het midden van de micellen uit contact met het water, waardoor ze makkelijker weg te spoelen zijn.

Je zult ook merken dat warm water helpt om beter schoon te maken, omdat het warme water helpt de vetten te smelten, waardoor ze makkelijker in de micellen kunnen worden gebracht.

Soorten oppervlakteactieve stoffen

Er zijn vier hoofdtypen oppervlakteactieve stoffen, die zich elk iets anders gedragen, en sommige met totaal verschillende functies. De detergentachtige oppervlakte-actieve stoffen zijn meestal de anionogene, niet-ionogene en amfotere oppervlakte-actieve stoffen. Sommige kationogene oppervlakte-actieve stoffen worden gebruikt als emulgatoren en zijn zeer geschikt voor haarconditioners. (Ik gebruik BTMS, een kationogene oppervlakte-actieve stof, in mijn recept voor haarconditioners.)

Ze worden ingedeeld op basis van de lading van de polaire kop van de oppervlakte-actieve stof, die een positieve lading kan hebben (kationisch), een negatieve lading (anionisch), of geen lading (niet-inonisch). Amfotere oppervlakte-actieve stoffen hebben zowel een kationisch als een anionisch deel aan dezelfde molecule.

• Anionogene – Anionogene oppervlakte-actieve stoffen zijn de meest gebruikte oppervlakte-actieve stoffen, omdat ze meestal de beste reinigingskracht en het meeste schuim geven. Je hebt waarschijnlijk wel eens mensen horen praten over een van de meest gebruikte anionogene oppervlakteactieve stoffen, SLS (Sodium lauryl sulfate of Sodium Laureth Sulfate). Het zit in van alles, van shampoos en douchegels tot zelfs tandpasta. Ik heb je ook laten zien hoe je zeep maakt (vele soorten inmiddels!), een andere anionogene oppervlakte-actieve stof.
  Anionogene oppervlakte-actieve stoffen kunnen harder zijn voor de huid, daarom worden ze vaak gecombineerd met andere soorten mildere oppervlakte-actieve stoffen.
• Nonionogene – De tweede meest gebruikte oppervlakte-actieve stoffen zijn niet-ionogene oppervlakte-actieve stoffen. Ze ioniseren niet in water of waterige oplossingen. Niet-ionogene oppervlakteactieve stoffen zijn zachter bij het schoonmaken. Omdat ze niet geladen zijn, zijn ze het best verenigbaar met andere soorten oppervlakte-actieve stoffen. Onlangs zijn niet-ionogene oppervlakte-actieve stoffen op basis van suiker ontwikkeld om een veiliger, niet-toxisch alternatief te bieden voor sommige van de meer agressieve oppervlakte-actieve stoffen die tot nu toe op de markt waren.
• Kationogene – Kationogene oppervlakte-actieve stoffen geven over het algemeen geen schuimvorming zoals de andere soorten oppervlakte-actieve stoffen. Zij worden vaak gebruikt in haarverzorgingsproducten (hoofdzakelijk conditioners en antistatische producten, omdat zij geen schuim geven voor gebruik in shampoos) omdat hun positieve lading wordt aangetrokken door de negatieve lading in het haar. Dit maakt het moeilijk om ze volledig uit je haar te wassen, dus blijft er wat achter om de wrijving tussen de haren te helpen verminderen, wat op zijn beurt de hoeveelheid elektrostatische lading in het haar vermindert. Dit helpt het haar beter handelbaar te maken en helpt beschadiging te voorkomen.
  Kationische oppervlakteactieve stoffen zijn meestal niet compatibel met anionische oppervlakteactieve stoffen!
• Amfotere – Amfotere oppervlakte-actieve stoffen kunnen een positieve of negatieve lading hebben, afhankelijk van de pH van je product. Desondanks zijn ze nog steeds compatibel met alle andere soorten oppervlakte-actieve stoffen. Het zijn over het algemeen zeer milde oppervlakte-actieve stoffen, daarom worden ze meestal gecombineerd met andere oppervlakte-actieve stoffen. Hoewel amfotere oppervlakte-actieve stoffen op zichzelf niet veel schuim geven, kunnen ze het schuim van de andere oppervlakte-actieve stoffen helpen versterken. Amfotere oppervlakte-actieve stoffen worden vaak gecombineerd met anionogene oppervlakte-actieve stoffen om hun hardheid te verminderen en hun schuim te helpen stabiliseren.

Lijst met natuurlijke oppervlakteactieve stoffen:

Natuurlijke oppervlakteactieve stoffen kunnen van veel soorten planten worden afgeleid. Veelgebruikte bronnen zijn kokos of palm, maar ze kunnen ook worden afgeleid van andere soorten fruit en groenten.

Er zijn tegenwoordig veel natuurlijke oppervlakte-actieve stoffen op de markt, en met de toegenomen vraag van consumenten, stel ik me voor dat er mettertijd nog veel meer beschikbaar zullen komen. Ik heb er veel geprobeerd, maar vandaag zal ik me concentreren op enkele van mijn favorieten. Ik hou van deze oppervlakte-actieve stoffen omdat ze zacht zijn, gemakkelijker te vinden zijn en goed samengaan. Je kunt ze in alles gebruiken, van zachte shampoos tot douchegels, gezichtsreinigers en babywasjes.

Het kiezen van je oppervlakte-actieve stoffen

Bedenk wel dat veel van deze stoffen niet palmvrij zijn, dus je wilt ze kopen van plaatsen waar ze op een duurzame manier worden verkregen. Ik koop oppervlakte-actieve stoffen die duurzaam zijn gecertificeerd door RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil) normen.

Een ander ding om in gedachten te houden is dat deze oppervlakte-actieve stoffen kunnen verschillen van fabrikant tot fabrikant. De namen zijn polymere namen en verwijzen niet naar een exacte structuur. Op sommige plaatsen worden verschillende planten gebruikt voor het uitwerken van elke oppervlakte-actieve stof, en de manier waarop elke oppervlakte-actieve stof reinigt, oplost, enz. kan verschillen, afhankelijk van waar je het koopt. Ik zal deze oppervlakte-actieve stoffen beschrijven op basis van mijn leveranciers, maar je zult de specificaties van de oppervlakte-actieve stof die je koopt moeten controleren als het belangrijk voor je is om te weten welke planten zijn gebruikt om ze af te leiden, de pH, de concentratie, enz. Gebruik deze lijst als een algemene richtlijn!

Overal die lijnen, terwijl de mijne worden vermeld als ECOCERT goedgekeurd, kan dat ook afhankelijk zijn van de fabrikant van elke oppervlakteactieve stof.

Ik zal deze lijst bijwerken en meer oppervlakteactieve stoffen toevoegen naarmate ik ze gebruik en er meer over te weten kom. Maar voor nu zou dit een goed uitgangspunt moeten zijn om te begrijpen waar we mee gaan werken.

Coco Glucoside

Coco Glucoside is een niet-ionogene oppervlakte-actieve stof die wordt verkregen uit kokosolie en vruchtensuikers, maar het kan ook worden verkregen uit aardappel of maïs. Het is een zeer zacht, schuimend reinigingsmiddel en is volledig biologisch afbreekbaar. U kunt het gebruiken in producten die u een ECOCERT-certificaat wilt geven. Het heeft een alkalische pH (ongeveer 12) waardoor het zichzelf in stand houdt, maar u zult waarschijnlijk de uiteindelijke pH van producten die het gebruiken moeten aanpassen om het in een bereik te brengen dat meer geschikt is voor uw huid of haar (en u zult een conserveermiddel moeten toevoegen).

Decyl Glucoside

Decyl Glucoside lijkt erg op coco glucoside (niet-ionisch en ECOCERT-compatibel), maar het heeft een kortere ketenlengte. Het creëert minder schuim (het schuim is minder stabiel) dan cocosglucoside, maar het voegt wel meer viscositeit toe aan een product. Het is afgeleid van kokosolie en glucose en is volledig biologisch afbreekbaar. Het kan worden gebruikt in allerlei shampoos, gels, babyproducten, enz.

Lauryl Glucoside

Lauryl Glucoside lijkt erg op de andere 2 glucosiden die ik heb genoemd. Het heeft een langere ketenlengte en een hogere viscositeit. Het duurt langer voordat het schuimt dan de andere twee, maar het heeft ook het meest stabiele schuim. Hoewel het ook een mild reinigingsmiddel is, is het niet zo mild als de andere 2 alkylpolyglucosiden.

Disodium Laureth Sulfosuccinate

Disodium Laureth Sulfosuccinate is een milde anionogene oppervlakteactieve stof die in natuurlijke producten kan worden gebruikt (ECOCERT). Het is een goed alternatief voor SLS voor een mildere, meer natuurlijke shampoo (of body wash, etc.). Het heeft grotere moleculen dan sommige andere oppervlakteactieve stoffen (zoals SLS), waardoor het niet op dezelfde manier de huid kan binnendringen en irriteren. Het reinigt en geeft schuim in producten gemaakt voor mensen met een gevoelige huid.

Coco Betaïne

Coco Betaïne is een amfotere oppervlakte-actieve stof op basis van kokosnoot. Het is mild en kan helpen het schuim te versterken en de viscositeit van producten die ermee zijn gemaakt te verhogen. Het is zeer mild en zorgt voor een zachte reiniging. Het is volledig biologisch afbreekbaar en heeft een pH-waarde van ongeveer 6-8. Het is ook ECOCERT-compatibel, zodat het kan worden gebruikt bij de ontwikkeling van “natuurlijke” en “biologische” producten.

Natriumcocosulfaat

Natriumcocosulfaat is een anionogene oppervlakteactieve stof die ECOCERT- en BDIH-vriendelijk is. Het heeft een pH van 10-11 en is afgeleid van kokosolie. Het is een in water oplosbare oppervlakteactieve stof die in vaste vorm wordt verkocht. Het wordt meestal gebruikt in niet-zeep shampoo bars en / of bar cleaners (syndet bars).

Plantapon® SF

Plantapon SF is een mix van plantaardige oppervlakteactieve stoffen (op basis van kokosnoot, maïs en palm) die kunnen worden gebruikt in een verscheidenheid van zachte reinigingsproducten zoals shampoos, douchegels, en gezichtsreinigers. Het bevat natrium cocoamphoacetate, lauryl glucoside, natrium cocoyl glutamate, natrium lauryl glucose carboxylate, en glycerine. Het heeft een pH tussen 6,5 en 7,5.

Omdat dit een mix van oppervlakte-actieve stoffen is, kan het een goede keuze zijn voor degenen die zich net verdiepen in het werken met oppervlakte-actieve stoffen. Je kunt gemakkelijk formules samenstellen zonder dat je veel grondstoffen hoeft te kopen of veel werk hoeft te verrichten. (Ik zal zo snel mogelijk een paar recepten publiceren waarin dit wordt gebruikt.)

Volledig natuurlijke oppervlakteactieve stoffen

Weliswaar niet zo effectief als de andere, meer bewerkte oppervlakteactieve stoffen uit natuurlijke bronnen, maar wie een volledig natuurlijk alternatief zoekt, is wellicht geïnteresseerd in het bestuderen van enkele van deze natuurlijke oppervlakteactieve stoffen. Deze op planten gebaseerde reinigingsmiddelen hebben allemaal natuurlijke saponinen die een soort niet-ionische oppervlakteactieve stoffen zijn. Ze kunnen alleen worden gebruikt of gecombineerd met de andere oppervlakteactieve stoffen voor een effectiever eindproduct.

Zepnoten (Zeepbessen, Aritha)

De vruchten van de sapindusbomen/struiken uit de lycheefamilie hebben saponinen die natuurlijke niet-ionogene oppervlakteactieve stoffen zijn. Ze worden meestal zeepnoten of zeepbessen genoemd, en ze maken schoon zonder veel schuim te maken.

Je kunt er een zakje van bij je was gooien om je kleren op natuurlijke wijze te wassen, of je kunt ze laten trekken in warm water om er een vloeistof uit te halen die je kunt gebruiken om schoon te maken. Maak net genoeg voor wat je nodig hebt en je kunt de rest invriezen.

Vloeibaar Yucca-extract

Vloeibaar Yucca-extract is een natuurlijke, niet-ionische oppervlakteactieve stof die afkomstig is van de yucca-plant, een woestijnplant die zelf natuurlijke saponinen heeft. U kunt het aan uw zelfgemaakte shampoos toevoegen, maar yucca-extract wordt ook in de tuin gebruikt om de wortels van andere planten van voedingsstoffen te voorzien door geconcentreerde zouten die zich ophopen weg te wassen.

Shikakai poeder

Shikakai poeder is een andere plant met natuurlijke saponinen die natuurlijke niet-ionogene oppervlakteactieve stoffen zijn. Het wordt normaal gesproken gebruikt in haarverzorging als een zeer natuurlijke “shampoo.” Het heeft van nature een lage pH waardoor het ideaal is voor haarverzorging. Het schijnt goed te zijn voor alle haartypen, vooral voor haar dat snel breekt of beschadigd raakt. Net als de andere natuurlijke oppervlakteactieve stoffen, kan je het combineren met andere oppervlakteactieve stoffen of alleen gebruiken. Om het alleen te gebruiken, maak je een pasta door het poeder met warm water te mengen en het door je natte haar te halen zodra de pasta is afgekoeld. Vervolgens laat je het 10-15 minuten inwerken voordat je het uitspoelt. Het haar kan er iets donkerder door worden.

Soapwort

Soapwort is een andere plant die al vele jaren wordt gebruikt als zeepalternatief. Het kan worden gebruikt om de huid te reinigen, je haar te wassen, of zelfs als waszeep. Het is vooral goed voor delicate stoffen. Om zeepkruid te gebruiken, moet je een infusie maken van het zeepkruid in water, en dan kun je de resulterende vloeistof gebruiken als een vloeibaar zeep alternatief.