De GTA-serie is gezegend met een aantal van de beste titels van de afgelopen twee decennia, maar de vraag blijft altijd wat het beste GTA-spel is. Van het uitgestrekte Californië van GTA 5 tot de neonlichten van Vice City zijn we door het verleden gereisd – en daarbij hebben we voetgangers overreden – om tot deze lijst te komen: de beste GTA-games, gerangschikt van slechtst naar best.
Het gaat ons om de GTA-serie zelf, dus we houden ons niet bezig met handhelds of uitbreidingen. We sluiten GTA 1 en 2 ook uit: beide zijn geweldig op hun eigen manier, maar ze zijn beide top-down, PS1-tijdperk games die zich onderscheiden van latere versies. GTA 3 was degene die de 3D open-wereld formule die we kennen en liefhebben, dus we beginnen daar. In wezen hebben we het over de vijf belangrijkste games, bestaande uit GTA 3, GTA 4, GTA 5, San Andreas, en Vice City.
Het is ook de moeite waard om te zeggen dat het “slechtste” spel op deze lijst nog steeds een meesterwerk is. Het is gewoon dat de anderen nog beter zijn. Met deze kwalificaties uit de weg, laten we verder gaan: hier zijn de beste GTA-spellen, gerangschikt van slechtste naar beste. Laat ons je eigen ranglijst weten in de comments.
GTA 3
GTA 3 heeft Rockstar meer laten zien dan alleen de weg vooruit: het heeft de manier veranderd waarop de industrie dacht over open-wereldgames. Natuurlijk waren er al eerder sandboxes geweest, maar geen enkele was zo gedetailleerd of goed uitgewerkt als Liberty City, een plek waar je urenlang alleen maar kon rondrijden om zijmissies uit te voeren en het hoofdverhaal volledig te vergeten. Steel een taxi en je kunt passagiers tegen betaling oppikken, of je kunt een ambulance pakken en patiënten binnen een bepaalde tijd bij het ziekenhuis afleveren. Of – en zo hebben we onze tijd vaak doorgebracht – gewoon rondzwerven en granaten gooien naar politieauto’s, of brand stichten en de brandweerauto’s kapen als ze arriveerden.
Het schieten ging stroef, auto’s ontploften als je er ook maar naar keek, en de missies waren af en toe verwarrend. Maar dit waren slechts kinderziektes voor een verslavende open-wereldstructuur die tot op de dag van vandaag voortleeft.
GTA: San Andreas
Een tijdloos meesterwerk. San Andreas bouwde in alle opzichten voort op Vice City: het was meer dan drie keer zo groot en elke stad – Rockstar’s versies van LA, San Francisco en Vegas – voelde uniek aan. Hoofdrolspeler en gangster Carl “CJ” Johnson wist het verhaal op de rails te houden ondanks de absurditeit van alles wat je kon doen, van het beroven van een casino tot het stelen van een jetpack uit een topgeheime regeringsbunker en het wegschieten van de locatie. Het ambitieuze plot was niet bang om van tempo te veranderen, en op een gegeven moment werd je uit de straten van Los Santos geplukt en in het heuvelachtige platteland tussen de drie steden gedumpt. Van het jatten van sportauto’s tot het stelen van maaidorsers.
Het stuk dat ons het beste is bijgebleven, is de roleplaying. San Andreas voelde soms bijna aan als een levenssimulator: je kon spieren opbouwen in de sportschool als je genoeg at om je omvang te behouden, maar als je je te vaak volpropte, kwam je aan. Je kon naar de kapper gaan, je nieuwe outfit laten zien tijdens een avondje uit, poolen met je crew of naar het basketbalveld gaan, en een RPG-achtig statensysteem voor elk voertuig en type wapen in het spel zorgde voor extra aanpassingsmogelijkheden.
Het was, en blijft, het beste GTA-spel aller tijden.
GTA 4
GTA 4 werd belachelijk gemaakt om zijn zelfingenomen verhaal, maar Niko’s reis van niets naar hotshot is wat we er het leukst aan vonden. Ja, de toon varieert van aangrijpend tot absurd, en zogenaamd emotionele cutscènes worden afgewisseld met chaos in de open wereld. En ja, je neef Roman valt je voortdurend lastig om hem te vergezellen op de bowlingbaan. Maar door meer aandacht te besteden aan de personages, heeft Rockstar ervoor gezorgd dat we echt om Niko’s verhaal zijn gaan geven. Vanaf het moment dat hij aankwam op een boot uit Oost-Europa had zijn streven naar de ongrijpbare Amerikaanse droom ons in zijn greep, en we konden niet anders dan voor hem duimen.
Je kon ook nog steeds al die domme open-wereld dingen doen, met een enorme lijst van zijmissies om te voltooien, auto’s om in te rijden en wapens om te beheersen. De combat en physics van GTA 4 waren een enorme stap vooruit ten opzichte van Vice City en in sommige opzichten zelfs beter dan wat we in GTA 5 kregen, waardoor het veroorzaken van chaos nog steeds even leuk is als altijd. En dan hebben we het nog niet eens over de twee vette uitbreidingen, The Ballad of Gay Tony en The Lost and Damned, die ons een aantal van onze beste herinneringen aan GTA hebben opgeleverd.
GTA: Vice City
Eén woord vat Vice City samen: stijl. De game laat een tijdperk beter zien dan welke andere GTA-game dan ook en het Miami uit de jaren tachtig bruist van kleur en leven. Waar GTA 3 de basis legde voor de serie, smeerde Vice City er een laagje persoonlijkheid overheen. De opvliegende Tommy Vercetti, volledig ingesproken door Ray Liotta, voelde aan als een geloofwaardig personage – intelligent en loyaal – waardoor je geïnvesteerd raakte in zijn pogingen om de criminele onderwereld van de stad te veroveren
De stad had een eigen hartslag. Rivaliserende bendes scheurden door de straten en auto’s knalden op kruispunten tegen elkaar, en je kon gebouwen als winkelcentra binnengaan, waardoor het als een echte plek aanvoelde. Als je genoeg geld had, kon je zelfs fabrieken, clubs of hotels kopen. Meer ambitieuze missies en een grotere variëteit aan wapens en voertuigen plaatsen GTA een stapje boven GTA 3, en de soundtrack is nog steeds een van de beste in een videogame. We zouden uren kunnen rondrijden in onze Phoenix muscle car, luisterend naar Emotion 98.3 en Fever 105.
GTA 5
GTA 5 is een toegeeflijke kijk op de excessen van het moderne leven, dat zich afspeelt in een enorme stad vol met niet al te aardige mensen die niet al te aardige dingen doen. Beroof een bank, maai de politie neer met een minigun, steel een helikopter, blaas het hoofdkwartier van een socialemedianetwerk op, schiet een vliegtuig neer met een sluipschuttersgeweer: het voelt als de glorieuze over-the-top GTA die Rockstar altijd al wilde maken, waarbij elke knop uit eerdere games helemaal wordt opengedraaid. Je kunt het ook allemaal in third- of first-person doen: als je van dichtbij een vreemdeling met een rechtse hoek neerknalt, klinkt het bonzen van bot op bot nog zoeter.
Het is moeilijk om van de hoofdrolspelers te houden, maar ze zijn tenminste met z’n drieën, allemaal met hun eigen unieke speciale vaardigheden. Als je het zat bent om als Franklin in supercars door de straten te scheuren, stap je over op Trevor en zwerf je door de heuvels ten noorden van Los Santos om wat schedels in te slaan, of ga je een potje golfen met Michael. Deze rijke, belachelijke wereld zal nooit vervelen, en als je even wat anders wilt, is er GTA Online, waar je elk denkbaar personage kunt neerzetten.
Wil je meer weten over de toekomst van Grand Theft Auto? Bekijk dan ons overzicht van alles wat we tot nu toe weten over GTA 6.