De Chrismmis is een religieuze dienst die wordt gehouden in het rooms-katholicisme, lutheranisme en anglicanisme.
Heilige Donderdag is de dag waarop in elk bisdom de Chrismmis wordt opgedragen. De Chrismmis is een van de plechtigste en belangrijkste liturgieën van het liturgische jaar. Gewoonlijk wordt ze gehouden in de diocesane kathedraal op de ochtend van Witte Donderdag, maar in sommige bisdommen kan ze ook op een andere dag in de Goede Week plaatsvinden. Het is vaak de grootste jaarlijkse bijeenkomst van geestelijken en gelovigen die in de meeste bisdommen wordt gehouden. In sommige bisdommen is de opkomst zo groot dat, vanwege de beperkte plaatsen, kaartjes worden uitgedeeld aan parochies. De mis is een viering van de instelling van het priesterschap met Jezus’ woorden bij het Laatste Avondmaal: “Doet dit tot gedachtenis aan Mij.” Tijdens de mis worden de aanwezigen opgeroepen om hun doopbeloften te hernieuwen; priesters/ministers en diakens bevestigen ook hun ambt door de bij hun wijding afgelegde beloften te hernieuwen.
De mis ontleent zijn naam aan de zegening van de heilige oliën die in de loop van het jaar in de sacramenten worden gebruikt en die vervolgens aan priesters/ministers worden gegeven om mee terug te nemen naar hun parochies. De ritus van de ontvangst van de oliën door vertegenwoordigers van de diocesane parochies is een teken van de eenheid van elke parochie met de bisschop en de diocesane Kerk. Telkens wanneer de heilige oliën worden gebruikt, is het ambt van de bisschop die ze heeft gewijd symbolisch aanwezig. De uitgedeeld oliën zijn bedoeld om het hele jaar mee te gaan, hoewel er ook extra olie wordt gezegend tijdens de mis en in de kathedraal wordt bewaard als reserve voor het geval een parochie zonder komt te zitten.
De dienst is een restauratie uit 1967 van de rite die in het begin van de jaren 200 werd opgetekend door de historicus Hippolytus, die schrijft over een ceremonie die plaatsvond tijdens de Paasnacht waarbij twee heilige oliën werden gezegend en één werd gewijd. In de vijfde eeuw werd de ceremonie van de oliën overgebracht van de Paasnacht naar Witte Donderdag tijdens een speciale mis voor dat doel, onderscheiden van de mis van het Avondmaal. De verandering vond gedeeltelijk plaats vanwege de grote menigte die voor de Paasnacht bijeenkwam, maar ook om de nadruk te leggen op Christus’ instelling van dit gewijde priesterschap tijdens het Laatste Avondmaal op Witte Donderdag. In het decreet tot vernieuwing van deze ritus zei paus Paulus VI: “De Chrismmis is een van de voornaamste uitdrukkingen van de volheid van het priesterschap van de bisschop en betekent de nabijheid van de priesters bij Hem.”
De Heilige Oliën zijn:
- Chrisma – wordt gebruikt in de sacramenten van doopsel, vormsel en wijding, maar ook voor de wijding van altaren en de inwijding van kerken.
- de olie der catechumenen – ook gebruikt in het sacrament van het doopsel, en
- de olie van de zieken – gebruikt in de rite van de Ziekenzalving
De olie van de catechumenen en het chrisma worden gebruikt op de komende Paaszaterdag tijdens de Paaswake, voor het doopsel en het vormsel van hen die de kerk binnengaan.
Want de olie van de catechumenen en de olie van de zieken, zijn eenvoudig “gezegend”, de heilige Chrism is “gewijd,”. Heilig chrisma is een mengsel van olijfolie en balsem, een aromatische hars. Balsem wordt in de olie gegoten, waardoor deze een zoete geur krijgt, die bedoeld is om degenen die ermee in aanraking komen te herinneren aan de “geur van heiligheid” waartoe degenen die ermee gemerkt zijn, geroepen zijn te streven. De bisschop blaast over het vat dat het chrisma bevat, een gebaar dat de Heilige Geest symboliseert die neerdaalt om deze olie te wijden, en herinnert aan de handeling van Jezus in Johannes 20:22, toen Hij over de apostelen blies en zei: “Ontvang de Heilige Geest…” De priesters die de mis opdragen, strekken hun handen uit naar het vat met het chrisma en zeggen in stilte het gebed van consecratie terwijl de bisschop het uitspreekt over het chrisma.