Dit is CR Muse, een serie gewijd aan de herdenking van belangrijke kunstenaars en ideeën-makers uit ons verleden die de cultuur hebben gevormd zoals we die vandaag kennen. Van traditionele ontwerpers tot conceptuele denkers, we vieren deze vrouwen die niet alleen bekend staan om hun werk, maar ook om hun zelfverzekerde, excentrieke stijl.
Coco Chanel is een van de bekendste modeontwerpsters aller tijden. Hoewel ze soms wordt versimpeld tot een soort mascotte – een autoriteit op het gebied van chic met gekruld haar, druipend van de parels – was Chanel een veel fascinerender (en polariserender) figuur dan we aan haar toeschrijven. “Wat zo geweldig aan haar is, is dat ze geen eenvoudige vrouw is om te begrijpen,” zei Shirley MacLaine, die de ontwerpster speelde in de film Coco Chanel uit 2008, ooit. Als briljant ontwerpster, gewiekste zakenvrouw en sociale klimmer is haar geschiedenis complex.
De jeugd van Chanel had niet verder af kunnen staan van de luxe die met haar naam wordt geassocieerd. Gabrielle Bonheur Chanel werd in 1883 in armoede geboren. Haar moeder overleed toen ze slechts 12 jaar oud was, waarna haar vader haar achterliet in een weeshuis. Het was in dat weeshuis waar ze leerde naaien. Als een van haar eerste baantjes zong ze in cafés, waardoor ze de bijnaam “Coco” kreeg. Waar de naam precies vandaan kwam is onduidelijk – sommigen zeggen dat het een naam van een liedje was, anderen zeggen dat het een afkorting van “coquette” was.”
Het is gemakkelijk te zien waar het “coquette” gerucht vandaan kwam. Chanel was een verleidelijke jonge vrouw. Ze was wilskrachtig en onafhankelijk in een tijd waarin vrouwen nog gebukt gingen onder sociale beperkingen. Ze verdiende gemakkelijk de genegenheid van rijke mannen zoals Arthur “Boy” Capel, die haar financiële steun werd in 1913, toen ze haar hoedenwinkel opende. Toen ze succes had bij rijke vrouwen, breidde ze haar activiteiten uit met kleding.
Interessant aan haar was dat ze alles afwees wat voorheen als luxe werd beschouwd. Haar kleding was gemakkelijk te dragen en er waren geen korsetten voor nodig. Ze gebruikte jersey als haar primaire stof in een tijd dat het was gereserveerd voor mannenondergoed. Bovendien was zij een van de eerste ontwerpers die het minimalisme omarmde. Tegen de jaren 1920, bereikte ze haar hoogtepunt. Haar parfum, Chanel No. 5, dat ze in 1921 op de markt bracht, was onmiddellijk een hit. Ze veroverde ook de nieuwe, meer onafhankelijke geest van vrouwen met haar kleding. Ze introduceerde het zwarte jurkje, dat een vast kledingstuk in de garderobe van de meeste vrouwen is geworden, en in 1954 lanceerde ze een versie van het Chanel-pak waar het huis vandaag de dag het meest bekend om staat: een boxy, kraagloze blazer met een getailleerde rok.
De eenvoud van haar ontwerpen werd haar visitekaartje, en haar less-is-more benadering heeft geleid tot een aantal stelregels die vandaag de dag nog steeds als mode-advies worden gebruikt: “Eenvoud is de grondtoon van alle ware elegantie’, ‘Een vrouw kan overdressed maar nooit overelegant zijn’, en het afdoen van het laatste sieraad dat je omdoet voordat je de deur uitgaat, gelden allemaal als tips om een eenvoudige stijl te bereiken.
Ondanks haar minimalistische kleding was Chanels appartement op 31 rue Cambon een decadente ruimte. Gelegen boven haar boetiek in Parijs, was het gevuld met in leer gebonden boeken, kroonluchters, en extravagante snuisterijen, zoals gegraveerde sigarettendoosjes en gouden Venetiaanse leeuwen. Maar misschien wel het beroemdste deel van het appartement, dat onveranderd is gebleven sinds haar dood in 1971, is een spiegeltrap die naar beneden leidt naar de plek waar zij haar collecties presenteerde. Chanel zat bovenin en keek naar de reacties op haar kleding.
Natuurlijk maken haar blijvende couturehuis en bloeiende bedrijf deel uit van Chanels blijvende nalatenschap. Een vaak herhaalde trivia is dat haar parfum, Chanel No. 5, elke 30 seconden wordt verkocht. Maar Chanel zelf leeft ook voort als een karikatuur. Ondanks de fijne details van haar leven, lijkt haar verhaal van vodden naar rijkdom de mensen het meest bij te blijven. Ze steeg niet alleen boven haar financiële stand, maar ook boven de beperkingen die haar tijd aan vrouwen oplegde. “Chanel is een fenomeen met veel verschillende verhalen,” zegt Harold Koda, voormalig conservator van het Costume Institute in het Metropolitan Museum of Art. “Haar leven heeft een soort mythische kwaliteit.”