“Maidan is nog steeds een plaats van pijn voor mij,” zei Yevgen Nasadyuk, die daar in 2014 onder de demonstranten was.
Nasadyuk, 33, toonde aanvankelijk zijn solidariteit met de anti-regeringsrally’s in de hoofdstad door in november 2013 te helpen demonstraties in de oostelijke stad Donetsk op gang te brengen. Weken later reisde hij naar Kiev, waar hij hielp bij het bouwen van barricades en gewonden verzorgde bij botsingen met de politie.
Nasadyuk, een ondernemer en parttime theaterdirecteur, zegt dat er veel beloften zijn gedaan aan demonstranten – waaronder enkele door mensen die nu aan de macht zijn. En hoewel hij het gevoel heeft dat weinig van die beloften echt zijn nagekomen, komt het voor hem allemaal neer op de bottom line.
“Het grootste ding is dat ons land is gered,” zei hij. “In 2014 was er een gevoel dat de Russische troepen overal zouden zijn. Mijn vrienden en ik waren serieus aan het overwegen om een verzetsbeweging in Kiev te beginnen, mocht dat nodig zijn. Het is er niet van gekomen.”
Hij voegde eraan toe: “Maar wat sindsdien belangrijk is geworden, is de richting die we als land zijn ingeslagen. We zijn onze eigen weg gegaan. En op deze manier is aan mijn verwachtingen voldaan – het simpele feit dat we geen deel zijn geworden van Rusland of zijn satellietstaat.”
Het onderzoek naar de doden op het plein is nog gaande. Er wordt betwist wie op 20 februari 2014 sluipschutters opdracht gaf op de menigte te schieten. Vier wetshandhavers stierven die dag ook aan schotwonden, wat het onderzoek bemoeilijkt.
Het geweld keerde echter miljoenen Oekraïners tegen de regering. Janoekovitsj vluchtte de dag erna naar Rusland.
De regering van de Russische president Vladimir Poetin en Janoekovitsj hebben altijd volgehouden dat de protesten van 2014 een staatsgreep waren, maar veel Oekraïners verwijzen naar de opstand als een “Revolutie van Waardigheid.”
Maand later annexeerde Rusland het Krim-schiereiland van Oekraïne en steunde pro-Moskou separatisten in de oostelijke regio Donbass – een conflict dat escaleerde in een voortdurende oorlog die het leven heeft geëist van meer dan 10.000 mensen.
Oekraïne verloor 7 procent van zijn grondgebied met de annexatie van de Krim en de vorming van zelfverklaarde republieken in het oosten.
De pro-westerse regering die later aan de macht kwam, heeft aangedrongen op nauwere Europese integratie, een belangrijke eis van de protestbeweging.
De oorlog in Oost-Oekraïne gaat echter door.
“We leven in de context van een nooit eindigende hybride oorlog met verhalen over mensen aan de frontlinies die elke dag sterven,” zei Nasadyuk. “Het lijkt erop dat er een onvermogen is om het op te lossen en zo veel onzekerheid. Het blijft een wond die gewoon onbehandeld blijft.”
Victoria Savchuk was 20 en in haar derde jaar van de universiteit toen de demonstraties begonnen. Ze hielp mede-demonstranten die in 2014 in Maidan door sluipschutters werden neergeschoten.
“Het was een heel enge tijd. Echt chaotisch”, herinnerde Savchuk zich.
Ondanks het dodental en de verschrikkingen die ze meemaakte, zegt Savchuk dat ze het opnieuw zou doen als het moest.
“We kregen echt onze onafhankelijkheid in 2014,” zei Savchuk, die werkt voor een anti-corruptie niet-gouvernementele organisatie in Kiev. “Voor die tijd denk ik dat onze onafhankelijkheid nominaal was. Maar vijf jaar geleden hebben we er bewust voor gekozen. Het was echt voelbaar na de protesten.”
Savtsjoek, 26, zegt dat Maidan voor haar altijd “een plaats van herinnering” zal zijn.
Ze loopt elke dag op weg van kantoor naar huis langs een straat waar demonstranten zijn neergeschoten.
Terwijl uit een recente peiling bleek dat 70 procent van de Oekraïners vindt dat het land “radicale veranderingen” nodig heeft, vindt Savchuk dat Oekraïne over het algemeen de goede kant op gaat.
“Maar de positieve veranderingen die we hebben gezien, zijn tot stand gekomen door de druk van het volk,” zei ze. “We moeten altijd in de gaten houden wat er gebeurt en ervoor zorgen dat we niet achteruit gaan. We moeten deze veranderingen voortdurend beschermen.”