Co-authored by: Jan Van Der Bauwhede MD
– Discussie:
– aandoening van onbekende etiologie gekenmerkt door lokale proliferatie van abnormaal fibreus weefsel in de plantaire fascie
– dit weefsel is lokaal agressief en vervangt progressief de normale plantaire aponeurose
– dit leidt tot vaak pijnlijke verdikte fascie met noduli van 0,5-3 cm in diameter
– kan ook infiltreren in de dermis of zeer zelden in de buigpeesschede (flexiecontractuur van 2e teen)
– leeftijdsbereik van kinderleeftijd tot 6e decennium, komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen
– 25% van de patiënten heeft bilaterale betrokkenheid
– bij oudere mensen soms geassocieerd met andere fibromatosen zoals Dupuytren in de hand of de ziekte van La Peyronie,
– een fibreuze infiltratie van de corpora cavernosa
– verhoogde incidentie bij patiënten met:
– diabetes mellitus
– epileptische stoornissen
– Pathoanatomie:
– de histologische en ultrastructurele kenmerken van Ledderhose en de ziekte van Dupuytren zijn hetzelfde
– dit ondersteunt de hypothese dat zij een gemeenschappelijke etiologie en pathogenese hebben
– kenmerken1
– noduli: dicht opeengepakte fibroblasten, kleine hoeveelheid extracellulaire matrix
– koorden: voornamelijk extracellulaire matrix, minder dicht opeengepakte langgerekte fibroblasten parallel aan de hoofdas van de koorden
– bij kinderen kan het histologische aspect worden verward met maligne fibrosarcoom2
– verschil dx:
– traumatische partiële fascie ruptuur
– neurilemmoom of schwannoom
– lipoom
– neurofibroom
– Anamnese/onderzoek:
– knobbel of knobbels op de mediale plantaire aponeurose
– kan pijnlijk zijn bij het lopen
– Niet Operatieve Behandeling:
– kleine knobbeltjes die geen pijn veroorzaken kunnen met rust worden gelaten3
– pijnvermindering en verlichting van de symptomen op lange termijn kunnen worden verkregen door gebruik te maken van:
– nachtspalken (het toevoegen van een wig bij de grote teen zal het rekkend effect
op de fascia vergroten, maar kan in het begin zeer pijnlijk zijn)
– een plantair fascia rekapparaat
– steunzolen en aanpassing van de schoendracht
– Verwachte resultaten bij chirurgische ingreep:
– hoge incidentie (57 %) van lokaal recidief wanneer alleen fibroom wordt verwijderd4
– Indicatie/Contra-indicatie voor Chirurgie:
– indicatie:
– grote knobbels die pijn of zenuwcompressie veroorzaken, zonder verbetering door stretching/splinting/aanpassing schoeisel
– contra-indicatie:
– slechte vasculaire status van de voet (vaatziekte, microvasculaire ziekte)
– Chirurgische aanpak: brede resectie van knobbels + omliggende macroscopisch ‘normale’ fascia
– longitudinale incisie langs mediaal-plantair aspect van eerste middenvoetsbeentje (Pederson en Day)5
– proximaal tot het tarsale naviculare
– ontwikkeling van huidflappen om het fibroom en de fascia bloot te leggen
– agressieve excisie van de laesie + normaal ogende aangrenzende fascia
– afhechten van huidflappen om hematoom te voorkomen
– sluiten op onder de huid liggende zuigbuizen
– Postoperatieve behandeling:
– stevig compressieverband
– beschermd dragen van gewicht in postoperatieve schoen zodra pijn dit toelaat
– Recidief:
– bij recidief en veel pijn: volledige fasciale excisie
– Referenties
1. De Palma L, et al. Ziekte van Ledderhose: een histochemische en ultrastructurele analyse. Eur Foot Ankle Soc Congress, Parijs, 23-25 oktober 1997, Abstract 85
2. Juvenile aponeurotic fibroma. Report of three cases and a review of the literature.
3. Mann RA, Coughlin MJ. Plantaire Fibromatose. Surgery of the Foot and Ankle, 6th ed. Mosby-Year Book, Volume 2, 994-995.
4. Lutter LD, Mizel MS, Pfeffer, eds. Plantaire Fibromatose. Orthopaedic Knowledge Update. Foot and Ankle. American Orthopaedic Foot and Ankle Society. p.23, 1994.
5. Pederson HE, Day AJ. Dupuytren’s Disease of the Foot. J Am Med Assoc. 1954;154:33.
Gigante A, Carloni S, de Palma L. Cell and Extracellular Matrix in Dupuytren’s Disease. 3d Congress EFORT, Barcelona, Spain, April 24-27,1997, P056
Plantar fibromatosis: an isolated disease.