Groei van de metropool

Greater New York

De Democratische machine regeerde, haar excessen werden zichtbaar, hervormers stonden op en zegevierden tijdelijk, waarna de kiezers een gekalmeerde Tammany weer aan de macht brachten. Een generatie na de val van Tweed werd het bewind van Croker met succes aangevochten door hervormers die burgemeester William Strong kozen. Toen de consolidatie eenmaal de steun van de kiezers had gekregen, lokte de toevoeging van bijna 1,5 miljoen mensen aan de stad en de mogelijkheid om de patronagebasis van Tammany uit te breiden, Croker terug naar Manhattan. Na 1 januari 1898 regeerde de machine over Greater New York, waarbij haar macht voortdurend werd versterkt door nieuwe golven immigranten. Zoals altijd breidde de machine de stedelijke infrastructuur uit: de metro met een vast tarief van vijf cent, nieuwe bruggen en een uitgebreid parksysteem brachten de stadsdelen samen en versterkten haar gezag. De bloeiende kledingindustrie, de onophoudelijke bouw en de uitgebreide verwerkende industrie zorgden voor banen voor de sterken, terwijl een uitstekend onderwijssysteem miljoenen mensen opleidde voor de witteboorden- en ambtenarenbanen die na het midden van de 20e eeuw een steeds grotere rol zouden gaan spelen. In de “goede jaren” voor de Eerste Wereldoorlog en in de “Roaring Twenties” die op de oorlog volgden, was Tammany, onder leiding van Charles Murphy, over het algemeen de baas.

In het midden van de jaren twintig en het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw was een reeks gemeentelijke schandalen, die leidden tot een nieuwe golf van hervormingen, wellicht het gevolg van burgemeester James Walker. Walker was een playboy die verslaafd was aan de wonderen van het nachtleven in de stad en liet het bestuurlijke mechanisme over aan Tammany. Ondanks de verwoestingen van de Grote Depressie en de ontberingen van de Tweede Wereldoorlog, vertegenwoordigde de regering van Fiorello La Guardia een hoogtepunt in de geschiedenis van de stad. Enorme bedragen van New Deal fondsen stelden de stad in staat om enorme bouw- en andere projecten te voltooien; de Tammany tijger werd gekooid, de overheid werd gecentraliseerd en gemoderniseerd, en het metrosysteem werd voltooid en verenigd. La Guardia domineerde het nieuws, trad hard op tegen de misdaad en las zelfs stripverhalen voor aan kinderen tijdens een krantenstaking. Pas toen hij ervoor koos zich terug te trekken, kreeg Tammany de macht weer in handen.

Het naoorlogse New York beleefde een tijdperk waarin alarmerende structurele problemen in de stedelijke samenleving steeds duidelijker werden. De haven van New York verloor zijn dominantie, de verwerkende industrie begon aan haar lange neergang, de enorme stadsschuld maakte het steeds moeilijker om dure diensten te financieren, en de gemeentelijke bureaucratie nam hand over hand toe. In de jaren vijftig zette Robert Wagner grote huisvestingsprogramma’s op en verleende hij de vakbonden collectieve onderhandelingsrechten, maar hij werd er vaak van beschuldigd langetermijnproblemen te negeren. Uiteindelijk vond hij het opportuun om openlijk te breken met een Tammany Hall die hem tweemaal verkozen had. Wagner vernietigde de macht van de machine en haar laatste baas, Carmine De Sapio. Hij was in staat zijn eigen districtsleider in Manhattan te installeren en de invloed van Tammany in de buitenste stadswijken te ondermijnen, maar hij deed weinig om de dreigende problemen aan te pakken. Wagner bereidde het electoraat voor op een nieuwe hervormingsregering, toen de Republikeins-Liberale kandidaat John Lindsay onverwacht de verkiezingen won in 1965.

Tijdens Lindsay’s twee termijnen versnelde de neerwaartse spiraal in New York terwijl hij probeerde bestuurlijke orde op te leggen. Een massale staking in het vervoer viel samen met zijn inauguratie en werd pas opgelost met de eerste van een aantal zeer royale vakbondscontracten. Lindsay’s poging om de macht van de machine verder te ondermijnen door het samenvoegen van departementen en het creëren van “superagentschappen” zorgde alleen maar voor nieuwe niveaus van bureaucratische structuur. Zijn pogingen om het schoolsysteem te decentraliseren en de deelname van minderheden aan het bestuur te verruimen, leidden tot een grotere etnische vijandigheid. Bovenal slaagde hij er niet in controle te krijgen over een snel stijgende gemeentebegroting, ook al verhoogde hij de belastingen. Lindsay, die in 1969 door woedende Republikeinen niet werd herkozen, won de herverkiezing als liberaal-onafhankelijke kandidaat, omdat de oude Democratische machine was uitgeput. Zijn daaropvolgende vete met een Republikeinse gouverneur bracht hem ertoe Democraat te worden, maar hij was een leider zonder volgelingen geworden. Tijdens zijn laatste jaren in functie bleef de metropool er financieel op achteruit gaan.

De verkiezing van Abraham Beame in 1973 was de laatste uitwas van de politiek oude stijl in New York. Beame was een product van de organisatie, en als de eerste joodse burgemeester vertegenwoordigde hij de etnische opvolging naar de macht die Ieren en Italianen eerder hadden bereikt. De omstandigheden waren veranderd, en Beame’s ambtstermijn werd gedomineerd door een fiscale ramp. De stad ging in alle opzichten failliet, behalve formeel, en in 1975 werd de begrotingscontrole overgenomen door staatsagentschappen. De federale Securities and Exchange Commission veroordeelde later Beame’s begrotingsbeleid. Een groot deel van het land, dat altijd al wantrouwig stond tegenover de vreemdheid en arrogantie van New York, juichte toen bleek dat de Big Apple vol met wormen zat. Velen dachten dat het nog jaren zou duren voordat de stad zich van het debacle zou kunnen herstellen.

In de late jaren zeventig herstelde Edward Koch de fiscale gezondheid van de stad in één termijn. Door nauw samen te werken met staatsambtenaren, de uitgaven streng te controleren en een modern boekhoudsysteem in te voeren, bracht Koch de stadsnota’s weer op de markt. Zijn buitengewone prestatie leverde hem in 1981 een nominatie door beide grote partijen op, een unieke prestatie maar ook een duidelijk bewijs dat de politiek in de metropool was veranderd. Democratische nominaties werden al snel onderhandeld door vijf relatief gelijkwaardige borough organisaties die media-vriendelijk moesten zijn. De Republikeinen waren zo machteloos dat ze bij de verkiezingen van 1985 minder stemmen vergaarden dan de Liberale Partij. Koch was uitgesproken, tolereerde geen oppositie, was vaak wispelturig en zag zichzelf vaak als boven de politiek verheven. Passend daarbij werd zijn derde ambtstermijn een public relations nachtmerrie toen enkele van zijn belangrijke benoemingen en gekozen Democraten betrokken raakten bij gemeentelijke schandalen. Zijn poging om de eerste burgemeester met vier ambtstermijnen te worden eindigde toen hij de Democratische voorverkiezing verloor van David Dinkins, de stadsdeelvoorzitter van Manhattan. Sommigen zagen Dinkins, een Afro-Amerikaan, als vervuller van het thema van etnische opvolging, maar hij bleek een slecht bestuurder en was zo afhankelijk van Afro-Amerikaanse stemmen dat hij andere delen van de coalitie die hem hadden verkozen van zich vervreemdde. Zowel de etnische spanningen als de misdaadstatistieken stegen tijdens zijn ambtstermijn, en hij werd de eerste zwarte burgemeester van een grote Amerikaanse stad aan wie herverkiezing werd geweigerd.

Race en bekwaamheid, niet partijlidmaatschap, waren de belangrijkste factoren die leidden tot de verkiezing van de Republikein Rudolph Giuliani in 1993. Hij was een succesvol officier van justitie en beloofde de belastingen te verlagen, de stadsdiensten te verbeteren of te privatiseren en de straten weer onder controle van de criminelen te brengen. Zijn grote successen bij het terugdringen van de misdaad leverden hem nationale bekendheid op. Giuliani koesterde zijn reputatie als een boze man die onverschillig stond tegenover kritiek. Hoewel New York het aantal bijstandsuitkeringen verminderde en een uitgebreid werkgelegenheidsalternatief instelde, was de burgemeester niet in staat andere delen van het sociale “vangnet” weg te werken. De rechtbanken beperkten consequent zijn initiatieven in zaken betreffende vrije meningsuiting, ruimtelijke ordening en de rechten van daklozen, en veel waarnemers hielden hem verantwoordelijk voor gevallen waarin de politie van de stad naar verluidt buitensporig geweld gebruikte in haar strijd tegen de misdaad. Zijn verkiezingen konden misschien het best worden geïnterpreteerd, niet als Republikeinse triomfen, maar als mandaten voor een strenge leraar die de macht kreeg om met een wanordelijke klas om te gaan.

In de jaren negentig maakte New York een aanhoudende groei door, zowel qua bevolking als qua financiële stabiliteit. De bevolking werd met honderdduizenden immigranten uitgebreid, terwijl een aanhoudende boom op Wall Street de economie van elke borough een impuls gaf. Bovendien werden grote renovaties van de infrastructuur voltooid, zoals de restauratie van Grand Central Station.

George Lankevich

Omwille van haar prominentie en haar centrale rol in de wereldhandel bleef de stad echter ook kwetsbaar voor terroristische aanslagen, met name twee aanslagen op het World Trade Center-complex. In 1993 doodde een bom in een van de tweelingtorens van het complex verscheidene mensen en verwondde er ongeveer 1.000. Een veel verwoestender aanslag – de dodelijkste terroristische daad in de Amerikaanse geschiedenis – vond plaats op 11 september 2001, toen kapers opzettelijk twee vliegtuigen in de torens vlogen, waardoor deze en de aangrenzende gebouwen werden verwoest en 3000 mensen omkwamen.

Toen de onmiddellijke schok van de ramp was weggeëbd, deden de New Yorkers wat ze altijd doen: zichzelf oprapen en weer aan het werk gaan. De enorme berg puin van de torens werd zorgvuldig opgeruimd, en een bezoek aan de plek (die bekend kwam te staan als “Ground Zero”) om de werkzaamheden te bekijken, werd een bedevaartsoord voor talloze buitenstaanders en New Yorkers. Na een langdurig proces werden plannen bekendgemaakt voor een nieuw World Trade Center-complex op de locatie, dat verschillende nieuwe wolkenkrabbers zou omvatten met als middelpunt een toren van 104 verdiepingen met de naam One World Trade Center. De bouw van het gebouw begon in 2006. De gapende krater die de verwoeste tweelingtorens achterlieten, werd ontwikkeld tot een gedenkteken voor de ramp en werd op 12 september 2011 opengesteld voor het publiek.

Hiermee nam het belang van New York niet af, maar nam het zelfs toe aan het begin van de 21e eeuw. Als gaststad van de Verenigde Naties bleef het de meest internationale metropool van het land en een van ’s werelds belangrijkste toeristische bestemmingen. Ook in de nieuwe eeuw werd er gebouwd. Naast de werkzaamheden in het World Trade Center werden verschillende nieuwe grote wolkenkrabbers gebouwd in het centrum van Manhattan, met name de 55 verdiepingen tellende Bank of America Tower (voltooid in 2009) en het New York Times Building (2007). Aan het begin van de 21e eeuw bloeide de financiële sector van New York op, totdat de recessie in de laatste jaren van het decennium een aantal prominente banken en handelsinstellingen ten val bracht en de fundamenten van Wall Street aan het wankelen bracht.

In september 2011, geïnspireerd door de massademonstraties van de Arabische Lente eerder dat jaar, vestigde een ongelijksoortige groep demonstranten die zichzelf Occupy Wall Street noemden, zich in Zuccotti Park (dat ze omdoopten tot “Liberty Square”) in het financiële district. Ze wilden de aandacht vestigen op wat zij zagen als een verscheidenheid aan onrechtvaardigheden, waaronder hun overtuiging dat grote bedrijven, met name banken en andere financiële instellingen, meer verantwoordelijk moesten worden gehouden voor riskante praktijken. De protesten, die een landelijke beweging op gang brachten, gingen maandenlang door.

De economie van New York herstelde zich langzaam toen een andere grote ramp de stad trof, dit keer een natuurramp. In de nacht van 29 oktober 2012 raasde de orkaan Sandy recht in de regio Greater New York, met harde wind en een ongekend hoge stormvloed die laaggelegen gebieden overspoelde, metro- en autotunnels in en rond Lower Manhattan onder water zette, grootschalige stroomuitval en materiële schade veroorzaakte, en een enorme brand in Queens veroorzaakte die meer dan 100 huizen in de as legde. In de hele stad kwamen tientallen mensen om het leven, met name op Staten Island, dat bijzonder zwaar door de storm werd getroffen.

De redactie van Encyclopaedia Britannica