Grote Depressie: Oorzaken, gevolgen en tijdlijn

De Verenigde Staten hebben in de 242 jaar van hun bestaan als land al heel wat recessies meegemaakt, maar geen enkele is te vergelijken met de Grote Depressie en de financiële verwoesting die deze in haar kielzog heeft achtergelaten.

De Grote Depressie zou hebben geduurd van 1929-1941, hoewel sommigen ook beweren dat het echte einde ervan aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was. De Grote Depressie wordt gezien als de grootste financiële catastrofe van de hele 20e eeuw. De enige gebeurtenis die ook maar in de buurt komt van zo’n catastrofe is de Grote Recessie aan het eind van de jaren 2000. Hoe kon zo’n monumentale ineenstorting van de economie plaatsvinden?

What Caused the Great Depression?

Als een enorme recessie die het land (en vervolgens de hele wereld) verwoestte, is het moeilijk om één schuldige aan te wijzen voor de Grote Depressie. Er zijn verschillende theorieën over hoe de economie kon instorten, maar de meest voor de hand liggende gebeurtenis die onheil voorspelde en de depressie inluidde, was de beurscrash in oktober 1929.

1929 Stock Market Crash

Oct. 24, 1929 werd bekend als Zwarte Donderdag. Vroeg op die dag daalde de Dow Jones Industrial Average met 11%. Paniekerige beleggers begonnen hun aandelen te verkopen in een ongekend volume; de Dow was geleidelijk gedaald sinds het hoogtepunt in begin september van dat jaar en beleggers vreesden het ergste.

Zwarte donderdag was echter niet het ergste. Die donderdag sloot de Dow op 299,47. Op 28 oktober, bekend als Zwarte Maandag, daalde hij 13% tot 260,64. De paniek sloeg verder toe en de volgende dag – Zwarte Dinsdag – daalde de markt nog verder. Er ontstond een pandemonium op de New York Stock Exchange, en niets kon de paniek en de onmiddellijke impuls voor beleggers om hun aandelen te verkopen opdat de markt niet verder zou dalen, stoppen

Op die dag werden meer dan 16 miljoen aandelen verhandeld, en de markt daalde nog eens 12%. Alleen al op die maandag en dinsdag ging meer dan 30 miljard dollar aan aandelenwaarde verloren. De Dow zou 3 jaar lang blijven dalen in het kielzog van deze drie rampzalige dagen.

Het vertrouwen in de economie lag aan diggelen. Wall Street en de banken werden niet langer als betrouwbaar gezien. Velen weigerden geld in aandelen te steken en kozen in plaats daarvan voor goud.

Als men keek, waren er tekenen dat de markt van de Roaring Twenties onhoudbaar was. De productie begon te vertragen, en de werkloosheid begon toe te nemen. Maar wat deze problemen veroorzaakte, was ook bevorderlijk voor de bedrijfswinsten waardoor mensen in de aandelenmarkt gingen geloven: inkomensongelijkheid.

Inkomensgelijkheid

Een beurscrash komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen, volledig uit het niets. Er waren verschillende problemen met de economie die velen niet zagen en, nog belangrijker, die veel anderen negeerden.

Een belangrijk economisch probleem uit die tijd is er een waar Amerika vandaag de dag nog steeds veel last van heeft: Inkomensongelijkheid. Uit onderzoek van UC Berkeley-professor Emmanuel Baez blijkt dat Amerikanen in de top 1% van het inkomen in 2012 het hoogste percentage van het nationaal inkomen hadden sinds 1928. In 1928 verdiende de top 1% maar liefst 19,6% van het nationaal inkomen.

De economische groei zou onvermijdelijk tot stilstand komen. De Roaring Twenties betekenden grote aantallen banen gedurende het hele decennium omdat de industrieën snel uitbreidden, maar de lonen van de arbeiders stegen niet in dezelfde mate als de bedrijfswinsten stegen. Er werden wel producten gemaakt, maar velen konden zich die niet meer veroorloven. De bestedingen vertraagden, wat een rol speelde bij de dalende aandelenkoersen.

Smoot-Hawley Tariff Act

Tarieven. Klinkt dat bekend? De Smoot-Hawley Tariff Act werd in 1929 voor het eerst aan het Congres voorgelegd en werd in 1930, na de beurskrach, officieel van kracht.

Deze wet was bedoeld om de Amerikaanse boeren te beschermen tegen overzeese concurrentie door een protectionistisch beleid te voeren, maar het werkte enorm averechts. De tarieven werden gewaarschuwd voordat ze in de wet werden opgenomen, ze waren onmiddellijk impopulair en er volgden snel vergeldingsmaatregelen. Andere landen verhoogden hun tarieven ook, en de handel tussen landen kelderde gedurende enkele jaren.

De gevolgen van de Smoot-Hawley Tariff Act schaadden niet alleen de Amerikaanse maar ook de wereldeconomie, en hebben de depressie mogelijk verergerd.

Federal Reserve

Sommige economen geloven, achteraf gezien, dat sommige beslissingen van de Federal Reserve een rol hebben gespeeld bij de verslechtering van de economie, waarvan voormalig voorzitter van de Federal Reserve Ben Bernanke er een is.

Sommigen hebben zelfs betoogd dat de Fed de reden is dat het überhaupt een depressie is geworden, en dat als zij actiever en agressiever waren geweest, het tot een recessie had kunnen worden gehouden. De Federal Reserve gaf geen steun aan banken en duizenden kleinere banken stortten in, deels omdat de Fed weigerde meer geld te scheppen toen de geldhoeveelheid krapper werd. Dit was heel wat anders dan de Fed van de Roaring Twenties, die de geldhoeveelheid gedurende het hele decennium flink opvoerde.

Effecten van de Grote Depressie

Naarmate de ene economische kwaal na de andere het land trof, verkeerden de Amerikaanse burgers jarenlang in erbarmelijke omstandigheden, met slechte banen en lonen. Velen hadden geen spaargeld meer. Een ernstige droogte trof de zuidelijke vlakten en veroorzaakte de beruchte Dust Bowl. Dit betekende dat veel Amerikaanse boeren niet alleen werden getroffen door de tarieven en de teruglopende handel, maar ook geen bruikbare grond meer hadden om te bewerken.

Wat waren enkele van de andere grote gevolgen van de jaren van de Grote Depressie?

De werkloosheid steeg

Zoals eerder gezegd, waren de lonen voor veel arbeiders vlak voor de depressie niet bepaald hoog. Doordat banken niet in staat waren mensen van spaargeld te voorzien en bedrijven uit elkaar vielen, steeg de werkloosheid tot zorgwekkende hoogten.

De Grote Depressie begon met een stijgend werkloosheidscijfer, maar nog steeds onder de 10%. Toen de depressie echter haar dieptepunt bereikte, verslechterde zij aanzienlijk. In 1932 steeg het tot boven de 20% en in 1933 was het ongeveer 25%.

Het werkloosheidscijfer is gedurende de rest van de depressie nooit meer zo hoog geweest, maar het lag nog steeds boven de 10% tot het begin van de jaren ’40, toen de VS de Tweede Wereldoorlog inging.

Banken gingen failliet

Na de beurskrach was er vrijwel geen vertrouwen meer in het Amerikaanse financiële systeem, en dat had grote gevolgen voor de banken. Veel Amerikanen begonnen het geld dat ze nog hadden uit de banken te halen en gaven er de voorkeur aan het op te potten of in plaats daarvan goud te kopen. Bankrekeningen werden massaal opgezegd, en de banken hadden niet genoeg geld in kas om alle opnames te dekken.

Bankruns zoals deze worden gedaan door depositohouders in de hoop hun geld terug te krijgen voordat de banken volledig instorten in een worst-case scenario; in dit geval werd het worst-case scenario werkelijkheid en meer dan 9000 banken gingen failliet.

Verkiezing van Franklin Delano Roosevelt

Het is moeilijk om één figuur de schuld te geven van een economische ineenstorting, maar als president tijdens de beurskrach, de Smoot-Hawley Tariff Act en meer dan 9000 banken die failliet gingen, was Herbert Hoover een vrij gemakkelijk aan te wijzen figuur.

Als het gezicht van een land in grote beroering, had Hoover een zware strijd voor herverkiezing en werd gemakkelijk verslagen door Franklin Delano Roosevelt. Roosevelt voerde campagne voor verandering, en na een depressieve Hoover-regering was het Amerikaanse volk er klaar voor.

Waardoor eindigde de Grote Depressie?

Er zijn meerdere theorieën over wat het einde van de Grote Depressie betekende. Een daarvan is dat toen Roosevelt zijn ambt aanvaardde, hij onmiddellijk begon met het uitvoeren van beleid dat deel uitmaakte van wat bekend zou worden als de “New Deal.”

New Deal

De eerste New Deal begon in 1933 en richtte zich op de economie, de banken en de boeren in een poging hen te versterken op hun zwakste punt. De Emergency Bank Act probeerde het banksysteem te stabiliseren na duizenden faillissementen, terwijl de Agricultural Adjustment Act en de Emergency Farm Mortgage Act tot doel hadden boeren, hun boerderijen en hun oogsten te redden. De eerste New Deal hielp ook een einde te maken aan de drooglegging en zette openbare werken op zoals het Civilian Conservation Corps.

Na een paar jaar van het aannemen van initiatieven om bedrijven en industrieën te helpen redden, begon in 1935 de “Tweede New Deal”. Deze initiatieven waren bedoeld om arme, werkloze, worstelende Amerikanen te helpen. Sommige programma’s bleven boeren helpen en betaalden hen zelfs om bepaalde gewassen te planten. Andere waren gericht op het verbeteren van de omstandigheden voor arbeiders, zoals de National Labor Relations Act. Maar misschien wel het belangrijkst is dat de Tweede New Deal de Sociale Zekerheidswet implementeerde. In FDR’s tweede termijn werden verschillende programma’s in de volksmond aangeduid als onderdeel van een “Derde New Deal”. Deze programma’s, en de vele andere die FDR nog zou uitvoeren, stimuleerden de economie en hielpen het werkloosheidscijfer te verlagen.

Wereldoorlog II

Sommigen zeggen nog steeds dat het de Tweede Wereldoorlog was die een einde maakte aan de Grote Depressie. De overheidsuitgaven stegen aanzienlijk toen de VS aan de oorlog deelnam, en de werkloosheid daalde tot onder de 1 miljoen werkloze Amerikanen.

Tijdlijn Grote Depressie

De Grote Depressie duurde meer dan een decennium, maar het ergst was de periode 1929-33. Het New Deal-beleid hielp de economie gestaag weer op gang – zij het met een korte recessie in 1937.

The years of the Great Depression presented great turmoil for the country and the world. After that struggle, lessons had to be learned by the government and the Federal Reserve on how to avoid letting a recession turning into a depression of that magnitude ever again.