Dokter Joseph Ignace Guillotin behoorde tot een kleine politieke hervormingsbeweging die de doodstraf in Frankrijk volledig wilde afschaffen.
De dokter overleed op 26 maart en zijn begrafenis werd gehouden op 28 maart 1814 buiten Parijs.
Niet in staat om de doodstraf in Frankrijk te verbieden, werkte Guillotin samen met uitvinder Antoine Louis aan een pijnloze en snelle strafmethode, waarvan hij hoopte dat het een tussenstap zou zijn naar een volledig einde van de doodstraf.
Tijdens de Franse Revolutie in 1789 werd koning Lodewijk XVI van Frankrijk van de troon verdreven en hij werd met geweld uit zijn paleis in Versailles verwijderd, samen met zijn vrouw, Marie-Antoinette en hun kinderen. Zij werden gevangen gezet in Parijs, van waaruit zij probeerden te ontsnappen naar België. Ze werden echter niet ver van de grens gevangen genomen, naar Parijs teruggebracht, gevangen gezet, berecht en uiteindelijk gingen zowel de koning als de koningin naar de guillotine. Hun jonge zoon stierf in de afschuwelijke Temple-gevangenis, en het enige lid van de familie dat overleefde was hun dochter.
In de tussentijd herschreef de nieuwe burgerlijke vergadering het wetboek van strafrecht in de zin: “Van ieder die tot de doodstraf is veroordeeld, zal het hoofd worden afgehakt.”
Op 1 december 1789 maakte Guillotin een ongelukkige opmerking tijdens een vervolgrede voor de Vergadering over de doodstraf. “Met mijn machine hak ik nu in een oogwenk je hoofd af, en je voelt er niets van!”
De uitspraak werd al snel een populaire grap, en enkele dagen na het debat circuleerde een komisch lied over Guillotin en “zijn” machine, waarmee zijn naam voor altijd aan verbonden werd. De Moniteur van 18 december 1789 betreurde de grap, maar herhaalde Guillotine’s “twinkeling van een oog” uitspraak voor het nageslacht.
Tijdens zijn leven werden zijn inspanningen om de doodstraf uit te bannen overschaduwd door de opvatting in de populaire cultuur dat iedereen die het gebruik van een onthoofdingsmachine voorstelt en bepleit wel voor de doodstraf moet zijn.
Dit fragment uit de Quarterly Review verscheen in The North Star, uitgegeven door Frederick Douglass, in mei van 1848.
Het lot van de uitvinder van de guillotine
Zijn aftocht was zo diepgaand dat men zei, en graag geloofde, dat ook hij het slachtoffer was geworden van zijn eigen uitvinding.
Maar dat was niet zo; hij werd inderdaad gevangen gezet tijdens het jakobijnse schrikbewind, zijn misdaad was, naar men zegt, dat hij getuigde van een indiscrete verontwaardiging over een voorstel dat hem door Danton werd gedaan, om toezicht te houden op de constructie van een drievoudige guillotine.
Er bestaat geen twijfel over dat een dubbel instrument werd overwogen, en er wordt gezegd dat zo’n machine werd gemaakt, en bedoeld was om te worden opgericht in de grote zaal van het Paleis van Justitie; maar het werd zeker nooit gebruikt, en we moeten zeer, en om vele redenen, betwijfelen of het een ontwerp van Danton kon zijn geweest.
De algemene bevrijding van de gevangenis van de 9e Thermidor liet Guillotin vrij, en hij leefde daarna, in een behoorlijke middelmatigheid van fortuin, in Parijs, gewaardeerd, naar men zegt, door een kleine kring van vrienden, maar overweldigd door een diepe gevoeligheid voor het grote, hoewel we niet kunnen zeggen geheel onverdiende, ongeluk, dat zijn naam schandelijk had gemaakt, en zijn bestaan zelf een onderwerp van angstige nieuwsgierigheid.
Hij leefde nog net om de restauratie mee te maken, en stierf in zijn bed, in Parijs, op 26 mei*, 1814, 76 jaar oud. – Quarterly Review.
* Dr. Joseph-Ignace Guillotin overleed eigenlijk op 26 maart 1814 en niet in mei. Het is niet duidelijk of de Quarterly Review zich vergist heeft, of dat de zetter van The Northern Sun een fout heeft gemaakt bij het overschrijven van het artikel
* Dank u Susie Kelly, auteur van “De vallei van hemel en hel – fietsen in de schaduw van Marie-Antoinette.” voor uw hulp bij het verduidelijken van de alinea over het lot van de Franse monarchie.