Op 2 juli 1937 vertrok Amelia Earhart voor wat haar laatste vlucht zou worden. Om 8:43 uur stuurde ze haar laatst bekende bericht, “We zijn op lijn 157 337. We zullen dit bericht herhalen. We zullen dit herhalen op 6210 kilocycles. Wacht.”
Zij noch haar copiloot Fred Noonan werden ooit weer gezien, en na een lange zoektocht – de duurste en intensiefste in de geschiedenis van de VS tot dan toe – op 5 januari 1939, werden ze wettelijk dood verklaard. Tot op de dag van vandaag heeft niemand de plaats van hun crash definitief gelokaliseerd.
Voorheen bekend als Gardner Island, Nikumaroro, deel van de Phoenix Eilanden in het westen van de Stille Oceaan, zou in feite de laatste rustplaats kunnen zijn van de luchtvaartpioniers Amelia Earhart en Fred Noonan.
Voor vele jaren was de prominente theorie dat het vliegtuig zonder benzine kwam te zitten en in de oceaan neerstortte. Zoals Thomas Crouch, hoofdconservator van het National Air and Space Museum het uitdrukte, de Earhart/Noonan Electra is “18,000 ft. down.” Onlangs is echter een rivaliserende theorie opgedoken: dat Amelia Earhart en Fred Noonan er misschien in zijn geslaagd hun vliegtuig te laten neerstorten op het eiland Nikumaroro en daar misschien wel een paar maanden na hun verdwijning in juli hebben overleefd.
Beginnend in 1988 zijn vier expedities naar het eiland gestuurd door The International Group for Historic Aircraft Recovery, oftewel TIGHAR.
Onder de gevonden voorwerpen bevonden zich “geïmproviseerd gereedschap, een aluminium paneel (mogelijk van een Electra), een vreemd uitgesneden stuk doorzichtig plexiglas met de exacte dikte en kromming van een Electra-raam en een Cat’s Paw-hak maat 9 uit de dertiger jaren die lijkt op Earharts schoeisel op wereldvluchtfoto’s.” Hoewel het nog niet definitief is bevestigd, is de “Gardner-hypothese” de favoriet geworden van luchtvaarthistorici.
De mogelijkheid wordt verder bevestigd door een skelet dat in de jaren veertig is gevonden en waarvan is bevestigd dat het van een lange vrouw is. Helaas is het skelet sindsdien verloren gegaan.
Het eiland was ook de plaats van het wrak van de SS Norwich City in 1929 en een van de eilanden die betrokken waren bij het Phoenix Island Settlement Scheme van 1939-63, helaas bekend als PISS. Het eiland maakt deel uit van de Republiek Kiribati en is als onderdeel van het beschermde gebied van de Phoenix-eilanden door de VN opgenomen op de Werelderfgoedlijst.
Nikumaroro (bij zijn vrienden bekend als Niku) is een koraalatol van ongeveer 4,5 mijl lang en 1,5 mijl breed. Het rif herbergt een rijke diversiteit aan dieren, hoewel het de laatste jaren wel eens is uitgedroogd.
De lagune heeft slechts twee inhammen/uitgangen, dus het is er nogal troebel; het is een kraamkamer voor haaien. Aan land is een groot deel van het eiland bedekt met onrijpe kokosnoten en pandanus, overgebleven van de PISS-kolonie. De open plekken en de kuststrook zijn bedekt met struikgewas, voornamelijk Scaevola frutescens en Tournefortia.
Echter is er nog een aanzienlijke hoeveelheid inheems bos, gedomineerd door Pisonia grandis, een boom die tot indrukwekkende hoogten kan uitgroeien. De fauna omvat vele zeevogelsoorten, kokoskrabben, aardbei heremietkreeften, en ratten.