Menstruatiecyclus: normaal

De menstruatiecyclus is de naam voor de veranderingen die ongeveer eens per maand in het lichaam van een vrouw plaatsvinden om zich voor te bereiden op een mogelijke zwangerschap. Tijdens elke menstruatiecyclus komt een eicel vrij uit een van de eierstokken en ontwikkelt de baarmoeder een omhulsel waarin een bevruchte eicel zich zou kunnen innestelen. Als de eicel niet door sperma wordt bevrucht, zoals in de meeste cycli het geval is, breekt het baarmoederslijmvlies af en verlaat het het lichaam – dit staat algemeen bekend als het hebben van een menstruatie.

De menstruatie begint meestal bij meisjes rond de leeftijd van 12 jaar. De menstruatie stopt in de menopauze, die in Australië gemiddeld rond de leeftijd van 51 jaar optreedt.

De lengte van de menstruatiecyclus wordt berekend door de eerste dag van de bloeding als dag één te tellen en vervolgens door te tellen tot de laatste dag voor de volgende bloeding (menstruatie). De lengte varieert van vrouw tot vrouw, van een korte cyclus van ongeveer 21 dagen tot een lange cyclus van ongeveer 42 dagen. Het gemiddelde wordt gewoonlijk omschreven als 28 dagen, hoewel slechts ongeveer een op de 10 vrouwen een cyclus van 28 dagen heeft.

Bij sommige vrouwen varieert de lengte van de menstruatiecyclus ook enigszins van maand tot maand. Onregelmatige cycli komen het meest voor in het jaar of zo na het begin van de menstruatie en in de paar jaar voor de menopauze.

Menarche – je eerste menstruatie

Menarche is de naam die wordt gegeven aan het tijdstip waarop een meisje haar eerste menstruatie krijgt. De leeftijd waarop dit gebeurt varieert, maar ligt meestal tussen de 9 en 14 jaar.

De gemiddelde leeftijd van menarche wordt de laatste jaren steeds jonger. Waarom dit gebeurt is niet zeker, maar mogelijke redenen waarom meisjes op jongere leeftijd ongesteld worden, zijn onder meer een toename van overgewicht, blootstelling aan bepaalde chemische stoffen (die in sommige voedingsmiddelen en kunststoffen kunnen voorkomen) en stress (sociaal of psychologisch).

Tekenen dat je eerste menstruatie eraan komt

Vóór hun eerste menstruatie zullen de meeste meisjes tekenen van de puberteit hebben opgemerkt, zoals het begin van de borstontwikkeling en haargroei in de schaamstreek en de oksels. Meisjes kunnen ook een kleine hoeveelheid vaginale afscheiding beginnen op te merken – helder of wit vocht of slijm dat uit de vagina komt. (Dit vocht helpt je vagina schoon en gezond te houden.)

De menstruatie begint meestal ongeveer 2 jaar nadat de borsten zich beginnen te ontwikkelen, en ongeveer een jaar nadat de vaginale afscheiding begint.

Het is een goed idee voor meisjes van ongeveer 10 of 11 jaar om een noodonderlegger mee te nemen naar school of naar logeerpartijtjes, voor het geval je menstruatie je verrast. Maar je hoeft je niet te schamen om hulp te vragen als je ongesteld wordt en je geen spullen bij je hebt. Elke vertrouwde persoon, zoals een leraar of ouder, weet hoe je kunt helpen.

Wanneer kun je je volgende menstruatie verwachten

Het is ongebruikelijk dat je eerste menstruatie volgt op een regelmatige menstruatiecyclus. De menstruatie verloopt het eerste jaar vaak onregelmatig, maar komt daarna meestal in een regelmatiger patroon, meestal eens in de 24 tot 30 dagen.

Als je menstruatie eenmaal begint, is het een goed idee om deze bij te houden in een dagboek, agenda of op een smartphone-app. Zo kun je zien of er een patroon ontstaat en wanneer je je volgende menstruatie kunt verwachten.

Gemiddelde duur van menstruaties

Periodes duren meestal zo’n 4 tot 8 dagen. De meeste vrouwen bloeden ongeveer 5 dagen en verliezen ongeveer 35 tot 80 ml menstruatievocht (menstruatievloed), dat helderrood, donkerrood of bruin kan zijn.

Vroeger of later dan gemiddeld met de menstruatie beginnen

Sommige meisjes worden al op 8-jarige leeftijd voor het eerst ongesteld. Als bij meisjes de tekenen van de puberteit beginnen voor ze ongeveer 8 jaar oud zijn, wordt dat vroegrijpe puberteit genoemd. Dit kan normaal zijn voor dat meisje, maar het kan ook een teken zijn van onderliggende hormonale problemen. Als uw kind te vroeg in de puberteit komt, moet u naar uw huisarts of kinderarts.

Ook als een tienermeisje op haar 14e nog geen tekenen van puberteit heeft of op haar 16e nog niet ongesteld is geworden, moet ze naar de dokter om uit te zoeken waarom.

U moet ook naar de dokter gaan als u op een gegeven moment niet meer ongesteld wordt of als uw menstruatie onregelmatig wordt.

Voedingsproducten om uw menstruatie op te vangen

Als het gaat om het opvangen van uw menstruatie, zijn er verschillende soorten verzorgingsproducten (maandverband). De meeste producten zijn te koop in supermarkten en apotheken. Misschien wilt u een of meer van de onderstaande opties gebruiken.

Sanitiair maandverband, of servetten, zijn gemaakt van zacht, absorberend materiaal. Ze zijn zo gevormd dat ze in uw ondergoed passen en hebben meestal een plakstrip om het kompres op zijn plaats te houden. Ze zijn er in verschillende maten, afhankelijk van hoe hevig uw vloed is – hevig, gemiddeld of licht.

U moet uw maandverband om de paar uur vervangen. Gebruikte tampons moeten in toiletpapier worden gewikkeld en in de prullenbak worden gegooid, maar nooit door het toilet worden gespoeld (want dat kan de afvoer verstoppen).

Tampons zijn kleine cilindertjes van katoen (en soms van synthetisch materiaal) die voorzichtig in de vagina kunnen worden ingebracht om de menstruatievloed op te vangen. Sommige tampons worden geleverd met een speciale inbrenghulp.

Tampons zijn er in verschillende maten – zoals super, regular of slim/mini – die je kiest op basis van hoe hevig je vloed is. Als ze goed zijn ingebracht, zou je de tampon niet in je moeten kunnen voelen.

Tampons moeten ten minste om de vier uur of zo worden vervangen. Je verwijdert ze door zachtjes aan het vastgemaakte touwtje te trekken. Gebruikte tampons moeten op dezelfde manier worden weggegooid als maandverband – door het toilet spoelen kan de afvoer verstoppen.

Er is een klein risico op toxisch shocksyndroom verbonden aan tampongebruik. Om het risico te verkleinen, moet u tampons nooit langer dan 8 uur laten zitten en altijd uw handen wassen voordat u een tampon inbrengt.

Menstruatiecups zijn kleine siliconen of rubberen hulpmiddelen die in de vagina kunnen worden ingebracht om uw menstruatievocht op te vangen. Ze kunnen zo’n 6-8 uur blijven zitten. Wanneer je een menstruatiecup verwijdert, leeg je hem gewoon in het toilet, was je de cup en kun je hem weer inbrengen.

Deze hulpmiddelen zijn herbruikbaar – ze kunnen enkele jaren meegaan voordat ze vervangen moeten worden, dus ze worden als milieuvriendelijk beschouwd. U kunt ze kopen bij geselecteerde apotheken en online.

Periodiek ondergoed met een ingebouwd absorberend kruisgedeelte en herbruikbaar, milieuvriendelijk maandverband zijn ook verkrijgbaar en kunnen online worden gekocht. Deze milieuvriendelijke producten kunnen volgens de instructies worden uitgespoeld en gewassen en vervolgens opnieuw worden gebruikt. Er zijn verschillende producten met verschillende absorptieniveaus.

Moeilijke menstruatie: wat kan er worden gedaan?

Praat met uw arts of de plaatselijke kliniek voor gezinsplanning als u een zware, pijnlijke of moeilijk te hanteren menstruatie hebt. Pijnlijke of zware menstruaties moeten altijd worden onderzocht en behandeld – u zou geen menstruatiepijn of ongemak moeten hebben die uw kwaliteit van leven elke maand beïnvloedt.

Fasen van de menstruatiecyclus

De menstruatiecyclus wordt over het algemeen in afzonderlijke fasen opgevat; de gegeven tijdsbestekken zijn gebaseerd op een cyclus van 28 dagen.

Menstruatie (menstruatie of menstruatie)

Het begin van de menstruatie markeert de eerste dag van de menstruatiecyclus. De meeste vrouwen menstrueren (bloeden) ongeveer 5 dagen.

Tijdens deze fase, omdat de bevruchting van een eicel nog niet heeft plaatsgevonden, komt het baarmoederslijmvlies (het zogenaamde endometrium) los van de baarmoederwand. Het baarmoederslijmvlies gaat samen met wat bloed (uit kapotte endometriale bloedvaten) en slijm door de vagina om het lichaam te verlaten.

In een doorsnee menstruatieperiode gaat ongeveer 35 tot 80 ml menstruatievocht, of menstruatiestroom, verloren. De menstruatie kan helderrood, donkerrood of bruin zijn, en wordt meestal na de eerste paar dagen lichter. Het stolt meestal niet, tenzij de bloeding erg hevig is.

De bekleding van de baarmoeder is aan het eind van een menstruatie uiteindelijk ongeveer 1 mm dik.

De folliculaire fase

Deze fase wordt zo genoemd omdat zich dan meerdere follikels in de eierstokken ontwikkelen. Een hormoon genaamd follikelstimulerend hormoon (FSH) stimuleert de groei van deze follikels. Tussen dag 8 en dag 10 groeien er ongeveer 3 tot 30 follikels. Elke follikel bevat een eicel, maar tegen dag 10 tot 14 heeft één follikel de rest ingehaald en het juiste rijpingsstadium bereikt.

Deze fase wordt ook wel de proliferatieve fase genoemd, omdat van dag 6 tot 14 het baarmoederslijmvlies wordt hersteld en dikker wordt. Dit wordt gestimuleerd door een hormoon dat oestrogeen wordt genoemd en dat door de eierstokken wordt afgescheiden. Het baarmoederslijmvlies is nu ongeveer 3 mm dik en heeft een fluweelachtige consistentie.

De ovulatoire fase

Een golf van een hormoon genaamd luteïniserend hormoon (LH) treedt op net voor dag 14 in een cyclus van 28 dagen. Deze golf stimuleert de rijpe follikel in een van de eierstokken om zijn eicel af te geven (ovulatie). De andere follikels overrijpen en breken af. Ook de oestrogeen- en FSH-spiegels bereiken in deze periode een hoogtepunt.

Eicellen komen willekeurig vrij uit de rechter- of linkereierstok. Als één eierstok is verwijderd, moet de overgebleven eierstok elke maand een eicel afgeven. Sommige vrouwen kunnen pijn voelen aan één kant van de buik rond de tijd dat de eicel vrijkomt. Dit staat bekend als ‘mittelschmerz’ – een Duits woord dat ‘middenpijn’ betekent.

Als een eicel is vrijgekomen, duurt het ongeveer 5 dagen om door de eileider naar de baarmoeder te reizen.

De luteale of secretoire fase

Deze fase volgt op de ovulatie en duurt van dag 15 tot dag 28.

Nadat een follikel scheurt en de eicel vrijkomt, sluit deze zich en vormt een corpus luteum. Het corpus luteum scheidt progesteron en een kleine hoeveelheid oestrogeen af. Progesteron zorgt ervoor dat je lichaamstemperatuur lichtjes stijgt tot het begin van de volgende menstruatie (zie diagram). Deze temperatuurstijging kan op een grafiek worden uitgezet en geeft een indicatie van het moment waarop de eisprong heeft plaatsgevonden.

Progesteron werkt ook in op klieren in het baarmoederslijmvlies (endometrium), waardoor dit dikker wordt en vocht gaat afscheiden. Het verdikte, uitscheidende baarmoederslijmvlies wordt aangemaakt ter voorbereiding op het geval dat een eicel wordt bevrucht – het baarmoederslijmvlies kan een geïmplanteerd embryo voeden totdat een placenta is gevormd.

Wanneer een eicel niet wordt bevrucht, begint het corpus luteum na ongeveer 14 dagen af te breken. Op dat moment daalt de progesteronproductie snel en daalt het oestrogeenniveau. Door de daling van deze hormonen verkrampen de bloedvaten in het baarmoederslijmvlies, waardoor de bloedtoevoer naar de bovenste lagen van het baarmoederslijmvlies wordt afgesneden

Want zonder zuurstof en voedingsstoffen uit het bloed beginnen de cellen van het baarmoederslijmvlies af te sterven. Het weefsel breekt af en er treedt een bloeding op uit de beschadigde bloedvaten. Zo begint de nieuwe menstruatiecyclus.