Mental Health

Auteur: Canadian Mental Health Association, BC Division

Praten met uw arts over depressie is een zeer belangrijke eerste stap op uw weg naar welzijn. Nadat de diagnose is gesteld, moet u samen met uw arts een behandelplan opstellen dat voor u werkt. Dit is van vitaal belang – als uw behandelplan niet ingaat op uw eigen behoeften en zorgen, ziet u mogelijk niet de voordelen op gebieden in uw leven die het belangrijkst voor u zijn.

Welke professionals in de geestelijke gezondheidszorg kan ik bezoeken?

U zult waarschijnlijk verschillende professionals in de geestelijke gezondheidszorg tegenkomen op uw herstelreis. Ze hebben verschillende opleidingen en bieden verschillende diensten en ondersteuning. Dit zijn de professionals waarmee u tijdens uw reis kunt werken:

• Huisartsen of huisartsen (ook wel GP’s genoemd) zijn medische artsen. Huisartsen zijn de mensen die u het eerst zult bezoeken voor de meeste gezondheidsproblemen. Misschien heeft u al een huisarts, maar u kunt ook met een huisarts praten in een inloopspreekuur. Zij zijn ook uw eerste stap in het navigeren door de geestelijke gezondheidszorg. Huisartsen kunnen depressies vaststellen, medicijnen voorschrijven en u doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten. Nurse practitioners (NP’s) kunnen veel doen van wat huisartsen kunnen en werken vaak naast een huisarts in een huisartsenpraktijk.

• Psychiaters zijn ook artsen met een gespecialiseerde opleiding in de psychiatrie. Zij kunnen depressies diagnosticeren, medicatie voorschrijven en verschillende psychotherapieën geven. Veel psychiaters werken in ziekenhuizen of centra voor geestelijke gezondheidszorg. Uw huisarts kan u doorverwijzen naar een psychiater.

• Geregistreerde psychologen kunnen een diagnose stellen en verschillende psychotherapieën voorschrijven, maar ze schrijven geen medicijnen voor.

• Counsellors (zoals Registered Clinical Counsellors of Canadian Certified Counsellors) bieden een klinische beoordeling, preventiestrategieën en psychotherapieën. Veel counselors bieden ook ondersteuning via Employee and Family Assistance Plans (EFAP) als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.

• Als u een team voor geestelijke gezondheidszorg hebt of gebruikmaakt van diensten in een centrum voor geestelijke gezondheidszorg, kunnen professionals zoals maatschappelijk werkers, geregistreerde verpleegkundigen, ergotherapeuten en arbeidsrevalidatietherapeuten u helpen nieuwe vaardigheden te leren en uw doelen te bereiken.

Hoe praat ik met deze zorgverleners?

De meest effectieve manier om uw gezondheid in eigen hand te nemen, is door middel van gedeelde besluitvorming, wat betekent dat u en uw arts (of andere zorgverlener) samenwerken om een behandelplan op te stellen dat voor u werkt.

Sommige mensen geven er de voorkeur aan zeer betrokken te zijn bij hun zorg, terwijl anderen minder directe betrokkenheid prefereren. Uw rol kan variëren, afhankelijk van de fase van uw ziekte waarin u zich bevindt: of de diagnose onlangs bij u is gesteld of dat u al veel ervaring met uw ziekte hebt. Welke mate van betrokkenheid u ook verkiest, u moet er op de een of andere manier bij betrokken zijn.

Depressie kan invloed hebben op de manier waarop u met uw zorgverlener omgaat. Het kan uw geheugen en concentratievermogen aantasten. Het is nuttig om manieren te zoeken om alles bij te houden, zodat u de informatie hebt wanneer u die nodig hebt. U kunt bijvoorbeeld apps op uw telefoon gebruiken om dagelijkse notities te maken, veranderingen in uw stemming bij te houden, vragen op te schrijven die u tijdens uw volgende afspraak wilt stellen en herinneringen in te stellen zodat u afspraken niet vergeet. Sommige mensen hebben een notitieboekje bij zich. Online zelftesten zijn ook een goed hulpmiddel: u kunt uw resultaten uitprinten en meenemen naar een afspraak. (Dit kan een goede strategie zijn als u het moeilijk vindt om over uw symptomen of ervaringen te praten). Sommige mensen vinden het ook nuttig om vertrouwde familieleden of vrienden mee te nemen naar afspraken.

Gedeelde besluitvorming is een reeks stappen die leiden tot een effectief behandelplan voor u. Deze stappen zijn:

1. Het probleem definiëren. Het is uw taak om het probleem in uw eigen termen uit te leggen.

2. Het stellen van doelen. Beslissen wat de doelen van de behandeling zullen zijn, of beslissen wat er zal gebeuren als gevolg van de behandeling.

3. Beslissingen nemen. Het ontwikkelen van en beslissen over behandelingsstrategieën. U zult het advies van de geestelijke gezondheidswerker in evenwicht willen brengen met uw eigen verwachtingen en prioriteiten voor de behandeling.

4. Het monitoren van de resultaten. Evalueren of de strategieën werken en het behandelplan zo nodig opnieuw beoordelen.

Top

Stap één: het probleem definiëren

Wanneer u naar een geestelijke gezondheidswerker gaat, zal deze met u praten om uw probleem te beoordelen. Het is uw taak om zo veel mogelijk informatie in uw eigen woorden te geven, zodat de arts een volledig beeld krijgt van wat er aan de hand is. Uw arts zal ook moeten weten wat u in het verleden hebt meegemaakt en welke behandelingen u in het verleden hebt geprobeerd.

Het is ook belangrijk om te praten over hoe uw geestelijke gezondheid verschillende gebieden van uw leven beïnvloedt, zoals uw werk, uw gezinsleven en uw relaties. Vindt u het bijvoorbeeld moeilijk om u te concentreren op uw werk? Brengt u minder tijd door met familie en vrienden? Hebt u het gevoel dat u geen energie hebt voor sociale evenementen? Bent u er minder zeker van dat het leven nog de moeite waard is? Deze informatie zal gezondheidswerkers helpen uw ervaringen te begrijpen.

Top

Stap twee: doelen stellen en beslissingen nemen

Voordat u beslist over een behandelingsstrategie, moet u nadenken over wat u wilt veranderen. Of u uiteindelijk tevreden bent met uw behandelplan hangt af van de vraag of het u helpt om te gaan met de manier waarop depressie uw leven beïnvloedt.
Uw gevoel van prioriteiten kan verschillen van dat van uw zorgverlener, dus u zult moeten kunnen uitleggen wat uw prioriteiten zijn en waarom ze belangrijk zijn.

Tijdens het uitwerken van deze kwesties zult u open moeten staan voor advies van uw zorgverlener of ondersteunend netwerk, en open moeten staan voor nieuwe informatie en perspectieven die uw ideeën kunnen veranderen. De ideale situatie is die waarin je je eigen zorgen kenbaar kunt maken, nieuwe informatie en perspectieven kunt inventariseren, en dan samen kunt komen en het eens kunt worden over een strategie van welke doelen je als eerste wilt aanpakken.

Als je eenmaal hebt besloten welke problemen je realistisch gezien kunt aanpakken, moet je vervolgens een aantal concrete doelen vaststellen die je wilt bereiken. Concrete doelen zijn zo specifiek dat je je kunt voorstellen hoe ze er in je dagelijks leven uit zullen zien en wat ze zullen betekenen. Bijvoorbeeld, als u meer sociaal geïsoleerd bent geraakt, kan een doel zijn om meer sociaal actief te worden. Om dit te bereiken, moet je specifieker zijn. Een concreet doel hieruit zou kunnen zijn om in de komende week één vriend te bellen.

Top

Stap twee: doelen stellen

Voordat u een behandelstrategie bepaalt, moet u nadenken over wat u wilt veranderen. Of u uiteindelijk tevreden bent met uw behandelplan, hangt af van de vraag of het u helpt om te gaan met de manier waarop depressie uw leven beïnvloedt.

Het is uw taak om uit te leggen wat u hoopt te bereiken en ook wat niet voor u werkt. Als u zich bijvoorbeeld het beste voelt als u kunt werken, bent u misschien niet tevreden met een medicijn dat het moeilijk maakt om ’s morgens op te staan. Als uw arts echter begrijpt wat uw prioriteiten zijn, kan hij of zij u een betere optie aanraden.

U moet ook openstaan voor advies van uw zorgverlener. In het ideale geval kunt u uw eigen zorgen kenbaar maken aan uw zorgverlener, luisteren naar nieuwe informatie en perspectieven, en vervolgens samen een behandelingsstrategie vinden.

Top

Stap drie: Beslissingen nemen

Nu u hebt besloten wat u wilt veranderen, is de volgende stap uitzoeken hoe u dit gaat veranderen. De beslissing over een behandelplan waarmee u kunt leven, bestaat uit verschillende onderdelen:

• Het bewijsmateriaal in overweging nemen

• Uw eigen voorkeuren en waarden in overweging nemen

• Ervaringscijfers van anderen in overweging nemen

Het bewijsmateriaal in overweging nemen

Wanneer u een behandeloptie overweegt, moet u een aantal basisfeiten over de behandeling kennen. U moet weten hoe de behandeling werkt, hoe lang het duurt voordat de behandeling werkt, wat de mogelijke risico’s en voordelen zijn, en of het een geschikte keuze voor u is. Hier zijn enkele vragen die u in gedachten moet houden wanneer u het bewijsmateriaal overweegt, of het nu van uw arts komt, van een andere gezondheidswerker of dat u het zelf hebt gevonden:

• Wat zijn de mogelijke risico’s of voordelen? Hoe waarschijnlijk zijn de voordelen? Hoe waarschijnlijk zijn de risico’s?

• Wat zou er kunnen gebeuren als u niets doet?

• Hoe wegen de voordelen en de schade voor u tegen elkaar af? Welke risico’s bent u bereid te nemen om uw doelen te bereiken?

• Beschikt u over voldoende informatie om een weloverwogen keuze te maken? Zijn er opties of perspectieven die u nog niet hebt overwogen?

Als u informatie overweegt die u van vrienden hebt gehoord of informatie uit de media, online of uit een boek, bekijk dan ons informatieblad Evaluating Mental Health and Substance Use Information.

Rekening houden met uw eigen voorkeuren en waarden

Het nemen van een beslissing omvat uw eigen houding, waaronder uw waarden en angsten.

U moet rekening houden met alle dingen die uw denken beïnvloeden, waaronder uw persoonlijke waarden, emoties en houdingen over uw ziekte en mogelijke behandelingen. Sommige mensen maken zich bijvoorbeeld zorgen over medicijnen, bijvoorbeeld omdat ze niet te afhankelijk willen worden van medicijnen of bang zijn voor bijwerkingen. Praten over uw voorkeuren en zorgen helpt uw zorgverleners uw perspectieven te begrijpen en u te helpen realistischer naar uw zorgen te kijken.

Ervaringen van anderen in overweging nemen

Ervaringen van anderen kunnen veel waardevolle informatie opleveren, en kunnen vaak geruststellend werken. Het is het beste om met meerdere mensen te praten, niet slechts met één of twee, om een verscheidenheid aan perspectieven te krijgen. Ieders situatie is uniek, maar er zijn vaak ook gemeenschappelijke dingen. Steungroepen zijn een goede plek om van anderen te leren. U kunt ook verhalen over de ervaringen van anderen vinden in boeken en online.

Top

Stap vier: Resultaten monitoren

Als u uw behandelingsstrategie hebt ontwikkeld, is het uw volgende taak om de resultaten te helpen monitoren. Daarvoor moet u weten wanneer en hoe u succes meet. U moet bijvoorbeeld weten hoe lang het kan duren voordat de medicatie begint te werken of hoe lang het kan duren voordat u resultaat ziet van psychotherapie. U moet ook een duidelijk idee hebben van de gevolgen van een behandeling voor uw dagelijks leven.

Als u eenmaal met een bepaalde behandeling begint, moet u uw arts of geestelijk verzorger kunnen vertellen wat er tussen de bezoeken door is gebeurd, zoals bijwerkingen van de behandelingen en veranderingen in de symptomen. Het is ook belangrijk om te zien of de behandeling aan uw doelen voldoet. Er zijn veel hulpmiddelen om u te helpen uw vooruitgang bij te houden, zoals apps, dagboeken en grafieken. We hebben er hier een opgenomen, maar u kunt ook andere gebruiken die u prettiger vindt. Wanneer u dan een afspraak maakt met uw zorgteam, hebt u de informatie die u nodig hebt om uw huidige behandeling te beoordelen en zo nodig naar andere opties te kijken.

In het beginstadium van het ontwikkelen van een behandelingsstrategie moet u vrij regelmatig met uw zorgteam bijeenkomen om uw voortgang te volgen en aanpassingen aan uw behandelplan aan te brengen wanneer dat nodig is.

Het kan erg ontmoedigend zijn wanneer een behandeling niet zo goed werkt als u had gehoopt. Het is onmogelijk precies te voorspellen hoe een behandeling zal werken totdat u hem hebt geprobeerd, en dat betekent dat een behandeling op papier perfect kan lijken, maar niet helpt als u eenmaal begint. Het komt vaak voor dat mensen meerdere behandelingen proberen voordat ze ontdekken wat voor hen het beste werkt. Het is belangrijk om hoop te houden en te blijven proberen. Als u en uw zorgteam systematisch te werk gaan en de opties doornemen, is de kans groot dat u een behandeling vindt die werkt.

Als niets lijkt te werken, kan dat een teken zijn dat u een ander onderzoek nodig hebt. Er kan een ander gezondheidsprobleem in het spel zijn of de diagnose kan onjuist zijn. Als u het gevoel hebt dat uw zorgverlener niet bereid is naar u te luisteren of andere opties te overwegen, is het een goed idee een second opinion te vragen bij iemand die u misschien beter kan helpen.

Top

Houden aan uw behandelplan

Als u eenmaal tot een behandelplan bent gekomen dat werkt, is het belangrijk dat u zich daaraan houdt. Voor veel behandelingen betekent dit dat u door moet gaan met de behandeling, zelfs als u zich beter begint te voelen.

Het plotseling stoppen met een medicijn zoals een antidepressivum kan ongemakkelijke bijwerkingen veroorzaken. Als u wilt stoppen met de medicatie, kan uw arts u helpen de doses langzaam af te bouwen om ervoor te zorgen dat u zich goed blijft voelen.

Als uw behandelplan niet langer voor u werkt, voer dan een eerlijk gesprek met uw zorgverlener. Uw arts kan u helpen uw behandelplan opnieuw te evalueren en veilig over te stappen op een andere strategie.

Voorbereiding op een gezondheidsafspraak

Praten met gezondheidswerkers kan intimiderend zijn, maar u en uw gezondheidswerker moeten wel samenwerken. Vergeet niet dat uw arts niet de beste informatie kan geven als hij niet weet wat het probleem is, en dat hij niet de beste behandelingsopties kan bieden als hij uw doelen of zorgen niet kent. Hier is een checklist om u op het goede spoor te houden tijdens uw afspraken.

Vóór de afspraak

Plan- Bedenk wat u uw arts wilt vertellen of wat u wilt leren van uw zorgverlener tijdens deze afspraak. Beslis wat voor u het belangrijkst is. Als u bepaalde vragen hebt, schrijf ze dan op. U kunt uw lijst meenemen naar de afspraak. Als u medicijnen gebruikt, ook vrij verkrijgbare, neem die dan mee.

Tijdens de afspraak

Verslag – Vertel uw arts waar u het tijdens deze afspraak over wilt hebben

Informatie uitwisselen – Zorg ervoor dat u de arts vertelt wat er mis is. Het kan nuttig zijn om een zelftest of een dagboek met symptomen mee te nemen. Vergeet niet uit te leggen hoe uw probleem uw dagelijks leven beïnvloedt. U kunt een naaste meenemen, die u kan helpen veranderingen te beschrijven die hij of zij heeft opgemerkt.

Deelnemen – Praat met uw arts over de verschillende manieren om met uw gezondheidsprobleem om te gaan. Zorg ervoor dat u de positieve en negatieve aspecten van uw keuzes begrijpt. Stel zoveel vragen als nodig is.

Overeenstemming bereiken- Zorg ervoor dat u en uw arts het eens worden over een behandelplan waar u mee kunt leven.

Vertel uw arts wat u denkt nodig te hebben om het probleem op te lossen.

Opgenomen uit het programma PREPARE van het Institute for Healthcare Communication op www.healthcarecomm.org

Top

Activiteit: Mood Journal

Use a sheet per week to track influences on your mood and/or anxiety and over time, look for trends. Add other influences in the last two blank rows (e.g., menstrual cycle, weather, etc.). For treatment, track medication dosages and side effects and/or counseling appointments. For alcohol use, track number of drinks. For all other categories, use a system of symbols or words that works for you. For example: poor = *; fair = **; good = ***; excellent = ****. OR mild/moderate/severe.

Example:

Mood influences	Mon	Tues	Wed	Thurs	Fri	Sat	Sun
Medication (dose)	Effexor 150mg	Effexor 150mg	Effexor 150mg	Effexor 150mg	Effexor 150mg	Effexor 150mg	Effexor 150mg
Counselling			1 hr appt
Skills I practiced today	10 min mindfullness meditation	thinking traps worksheet	10 min mindfulness meditation		10 min mindfulness meditation		10 min mindfulness meditation
Sleep	6.5 hrs	6 hrs	7 hrs	7 hrs	7.5 hrs	8 hrs	8 hrs
Exercise	30 mins	30 mins		30 mins		1 hr
Overall stress level
Alcohol and other substance use			1 drink		2 drinks	2 drinks
Work time	5 hrs	5 hrs	6 hrs	5 hrs	5 hrs
Overall mood

Mood influences	Mon	Tues	Wed	Thurs	Fri	Sat	Sun
Medication (dose)
Counselling
Skills I practiced today
Sleep
Exercise
Overall stress level
Alcohol and other substance use
Overall mood

Top

Where do I go from here?

Uw arts of geestelijke gezondheidsdeskundige kan u hulpbronnen in uw omgeving aanbevelen.

BC Partners for Mental Health and Addictions Information
Bezoek www.heretohelp.bc.ca voor meer informatiebladen over depressie en stemmingsstoornissen, zelftests en persoonlijke verhalen. Visions Journal, ons tijdschrift, brengt geestelijke gezondheidswerkers, mensen met psychische aandoeningen, familieleden en gemeenschappen samen. U kunt ook de infobladen When You’re Diagnosed with Depression en Preventing Relapse from Depression vinden.

Support groups
Support groups zijn een belangrijke manier om steun en informatie te vinden. Ze kunnen u helpen u minder alleen en meer verbonden te voelen, zelfs als u nog niet veel anderen over uw diagnose hebt verteld. U kunt steungroepen in uw omgeving vinden via de Mood Disorders Association of BC online op www.mdabc.net of per telefoon op 604-873-0103. Je kunt ook online steungroepen vinden. Voor meer informatie over het kiezen van de juiste steungroep, zie het informatieblad Choosing a Support Group that’s Right for You.

Understanding Psychiatric Medications
Het Centre for Addiction and Mental Health in Ontario biedt gidsen voor vier verschillende soorten psychiatrische medicatie: antidepressiva, antipsychotica, stemmingsstabilisatoren en benzodiazepinen. U kunt deze gidsen online vinden op www.camh.net.

Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments
Bezoek www.canmat.org voor informatie over behandelingen voor angststoornissen en stemmingsstoornissen. U vindt er ook de Depression Guidelines, met een lijst van evidence-based behandelingen voor depressie.

Reclaiming your power during medication appointments with your psychiatrist
Vis www.power2u.org voor het artikel Reclaiming your power during medication appointments with your psychiatrist van het National Empowerment Center. Het beschrijft hoe je kunt denken over medicatie en hoe je kunt samenwerken met zorgverleners terwijl je werkt aan je behandeldoelen.

Dit tipblad is aangepast van een oudere bron van BC Partners en HeretoHelp: Macnaughton, E. (2003). “Module 3: Een actieve partner in de behandeling worden: Shared Decision-Making.” Depressie Toolkit: Informatie en hulpmiddelen voor effectief zelfmanagement bij depressie. Canadian Mental Health Association, BC Division.