Voor talloze jaren is voorspeld dat de wereld op een bepaalde datum zou vergaan. Terwijl deze data zonder incidenten zijn gekomen en gegaan, zijn er nieuwe data door doemdenkers opgedoken die weinig op wetenschap zijn gebaseerd. De Maya Lange Telling kalender, die eindigt op 21 december 2012, is de meest dreigende van deze, waarbij sommigen zeggen dat de Maya’s het einde van de wereld op die datum voorspelden. Hoewel geloofwaardige wetenschappers dergelijke voorspellingen afwijzen, moet de Mayakalender toch nader worden bekeken.
De Mayakalender bestaat uit drie afzonderlijke kalenders die tegelijkertijd worden gebruikt: de Lange Telling, de Tzolkin (goddelijke kalender) en de Haab (civiele kalender). De laatste twee kalenders geven de dagen aan; de Lange Telling de jaren. De drie kalenders werken samen als een reeks in elkaar grijpende wielen van verschillende grootte, die elk een andere tijdspanne aangeven.
De Tzolkin-kalender is een 260-dagen kalender, met dagen genummerd van 1 tot en met 13 in een doorlopende cyclus, voor 20 cycli gedurende het hele jaar. Deze cycli markeren religieuze en ceremoniële gebeurtenissen.
De Haab is een zonnekalender van 365 dagen, bestaande uit 18 maanden van elk 20 dagen en één maand van vijf dagen. Deze twee vormen samen de Kalenderronde, die zich met tussenpozen van 52 jaar herhaalt. De Kalenderronde wordt nog steeds gebruikt in sommige delen van Guatemala.
Ooit, mogelijk al in 300 v. Chr., werd de Lange Telling kalender aan de Kalenderronde toegevoegd. De Lange Telling is een astronomische kalender, waarbij elke universele cyclus 2.880.000 dagen duurt. De begindatum van de Lange Telling is vastgesteld op 11 augustus 3114 v. Chr. in de Gregoriaanse kalender, of 6 september in de Juliaanse kalender. Deze datum markeert volgens de Maya’s de schepping van de mens.
Het is een mythe dat de Maya’s de kalender hebben uitgevonden. De Haab- en Tzolkin-kalenders bestonden al rond 2000 v. Chr.; de Maya’s waren slechts een van de culturen die er gebruik van maakten. De vroegst bekende inscriptie van een Lange Telling dateert van 36 v. Chr., op de archeologische vindplaats Chiapa de Corzo in Chiapas, Mexico. Omdat dit buiten het grondgebied van de Maya’s ligt, wordt aangenomen dat de Lange Telling kalender al vóór de Maya’s voor het eerst werd gebruikt. De Maya’s brachten echter verbeteringen aan in de kalender.
Een typische Mayadatum zou een combinatie zijn van alle drie de kalenders, bijvoorbeeld: 13.0.0.0.0 4 Ahau, 8 Kumku. De 13.0.0.0.0 is de Lange Telling datum, 4 Ahau is de Tzolkin datum, en 8 Kumku is de Haab datum. Aan het einde van de 13e baktun wordt de Lange Telling kalender teruggezet op 0.0.0.0.
De oude Maya’s geloofden naar verluidt dat met elk einde van de Universele cyclus, het Universum zelf zou “resetten” door te eindigen en opnieuw te beginnen – niet alleen de kalender – vandaar de doomsday interpretatie. Deze interpretatie werd aangemoedigd door een 1300 jaar oud stenen tablet van de Tortuguero archeologische site in Mexico, dat hiërogliefen bevat die de Maya god van de schepping en de oorlog, Bolon Yokte, afbeelden aan het einde van de 13e baktun.
Hoewel de Maya’s geen specifieke dreiging hebben aangegeven, zijn er een aantal doemscenario’s opgedoken. Dergelijke bedreigingen omvatten een meteoor, komeet, asteroïde, of de onlangs ontdekte planeet “Nibiru” die op de Aarde botst; de magnetische polen die omkeren, waardoor een reeks mega-aardbevingen ontstaat; zelfs een zwart gat dat spontaan in de buurt van de Aarde verschijnt om haar in haar geheel op te slokken. Geloofwaardige wetenschappers hebben deze voorspellingen natuurlijk ontkracht als zijnde onrealistisch, althans in termen van nabijheid.
De meest recente ontdekking die de doomsday mythe ontkracht werd in mei van dit jaar in Science aangekondigd door William Saturno, professor in de archeologie aan de Universiteit van Boston, toen hij bewijs ontdekte op de Xultun site in Guatemala dat aangeeft dat de tijd voorbij het jaar 3500 is.
Het is een andere mythe dat de Maya’s de doomsday theorie ondersteunen. In 2011 legde Wandering Wolf, ook bekend als Don Alejandro Cirilo Perez Oxlaj, Maya-grootoudste, leider van de Nationale Raad van Oudsten Maya’s, Xinca en Garifuna, een verklaring af dat het einde van de cyclus gewoon het begin van een nieuwe cyclus betekent, niet het einde van de wereld. Hij zei: “2012 is niet het einde van de wereld, noch hebben wij ooit voorspeld dat deze zou eindigen: niet nu, niet aan het einde van onze Lange Telling kalender, niet op 21 december 2012.” In plaats daarvan geloven de Maya’s dat het de Shift of the Ages inluidt, een tijdperk van verruimd bewustzijn.
De meeste mensen lijken rustiger te worden over einde-van-de-wereld voorspellingen en verwerpen het idee. Het is echter onvermijdelijk dat doemdenkers ergens in de toekomst een andere datum zullen kiezen, gebaseerd op nog minder wetenschappelijk bewijs dan het opnieuw instellen van de Maya Lange Telling kalender.