Oogschijf

Het oog is uniek vanwege de doorzichtigheid van zijn optische media. Bijna alle oogstructuren kunnen worden onderzocht met de juiste optische apparatuur en lenzen. Met een moderne directe oftalmoscoop kan de oogschijf worden bekeken volgens het principe van de omkeerbaarheid van licht. Een spleetlamp biomicroscopisch onderzoek samen met een geschikte asferische focuslens (+66D, +78D of +90D) is nodig voor een gedetailleerd stereoscopisch beeld van de oogschijf en de structuren binnen het oog.

Een biomicroscopisch onderzoek kan een indicatie geven van de gezondheid van de oogzenuw. De oogarts noteert met name de kleur, de grootte van de oogkas (als verhouding tussen oogkas en oogschijf), de scherpte van de rand, zwellingen, bloedingen, inkepingen in de oogschijf en eventuele andere ongebruikelijke afwijkingen. Het is nuttig om bewijzen te vinden die de diagnose van glaucoom en andere optische neuropathieën, neuritis optica, voorste ischemische optische neuropathie of papilledema (d.w.z. zwelling van de oogschijf ten gevolge van verhoogde intracraniële druk) en drusen in de oogschijf bevestigen.

Vrouwen in een gevorderd stadium van zwangerschap met pre-eclampsie moeten door middel van een oftalmoscopisch onderzoek van de oogschijf worden gescreend op vroege aanwijzingen van verhoging van de intracraniële druk.

Bleke schijfEdit

Schematische weergave van het menselijk oog, met onderaan de optische schijf, of blinde vlek.

Een normale oogschijf is oranje tot roze van kleur. Een bleke schijf is een optische schijf die in kleur varieert van lichtroze of oranje tot wit. Een bleke schijf is een aanwijzing voor een ziekteaandoening.

ImagingEdit

Dwarsdoorsneden van de optische schijf die met een SD-OCT zijn afgebeeld.

Traditionele beelden met kleurenfilmcamera’s zijn de referentiestandaard in beeldvorming, waarvoor een deskundige oogfotograaf, oogheelkundig technicus, optometrist of oogarts nodig is om gestandaardiseerde beelden van de oogschijf te maken. Stereoscopische beelden vormen een uitstekend onderzoeksinstrument voor de seriële follow-up van verdachte veranderingen in handen van een deskundige optometrist of oogarts.

Er zijn ook geautomatiseerde technieken ontwikkeld om efficiëntere en goedkopere beeldvorming mogelijk te maken. Heidelberg retinal tomography (HRT), scanning laser polarimetry en optical coherence tomography zijn geautomatiseerde technieken voor beeldvorming van verschillende structuren van het oog, waaronder de oogschijf. Zij kwantificeren de zenuwvezellaag van de schijf en het omliggende netvlies en correleren de bevindingen statistisch met een gegevensbestand van eerder gescreende normale populaties. Zij zijn nuttig voor basislijn en seriële follow-up om minieme veranderingen in de morfologie van de oogschijf te controleren. Beeldvorming is echter geen afdoend bewijs voor een klinische diagnose en moet worden vervangen door seriële fysiologische tests voor functionele veranderingen. Dergelijke tests kunnen bestaan uit het in kaart brengen van het gezichtsveld en de uiteindelijke klinische interpretatie van het volledige oogonderzoek door een oogarts. Oogartsen en optometristen kunnen deze dienst verlenen.

De bloedstroom in het netvlies en het vaatvlies in het gebied van de oogschijf kan niet-invasief worden aangetoond door middel van nabije-infrarode laser Doppler beeldvorming. Laser Doppler beeldvorming kan in kaart brengen van de lokale arteriële weerstand index, en de mogelijkheid om ondubbelzinnige identificatie van retinale slagaders en aders uit te voeren op basis van hun systole-diastole variaties, en oculaire hemodynamica te onthullen in de menselijke ogen. Bovendien onthult de asymmetrie van het Dopplerspectrum de lokale richting van de bloedstroom ten opzichte van de optische as. Deze richtingsinformatie wordt overlapt op standaard grijswaardenbeelden van de bloedstroom om de stroom in de centrale slagader en ader weer te geven.

Een systematisch overzicht van 106 studies en 16.260 ogen vergeleek de prestaties van de beeldvormingstechnieken, en stelde vast dat alle drie beeldvormingstests zeer gelijkaardig presteerden bij het opsporen van glaucoom. Uit het onderzoek bleek dat bij 1000 patiënten die werden onderworpen aan beeldvormingstests, waarvan 200 duidelijk glaucoom hadden, de beste beeldvormingstests 60 gevallen van de 200 patiënten met glaucoom zouden missen, en 50 van de 800 patiënten zonder glaucoom onjuist zouden doorverwijzen.

• Bloedstroom in de optische schijf onthuld door holografische laser Doppler beeldvorming.

• Lokale richting van de bloedstroom ten opzichte van de optische as geopenbaard door de asymmetrie van het Dopplerspectrum in netvliesvaatjes buiten het vlak door middel van holografische laser Doppler-beeldvorming.

• Three dimensional image of a healthy optic disc in a 24-year-old female.

• Optic disc showing microvasculature.

• Tilted optic disc in left eye of a 20-year-old male.

• Optic disc edema and haemorrhage