A Patient’s Guide to Claw Toes and Hammertoes
Introduction
Claw toe and hammertoe conditions are fairly common in cultures that wear shoes. In most cases, these problems can be traced directly to ill-fitting shoes.
This guide will help you understand
- how claw toe and hammertoe conditions develop
- how the conditions cause problems
- what treatment options are available
Anatomy
What part of the toe is affected?
The forefoot and toes are made up of several bones. Each of the four smaller toes starts with a metatarsal bone within the forefoot. Moving down the foot from the metatarsal bone are three smaller bones, called phalanges. The first of these small bones is called the proximal phalanx. (Proximaal betekent dichterbij.) Daarna komt het middelste vingerkootje, en als laatste het distale vingerkootje. (Distaal betekent verder weg.)
De teenbotjes sluiten op elkaar aan en vormen zo de teengewrichten. Het metatarsofalangeale gewricht (of MTP-gewricht) is het eerste gewricht dat de teen met de voet verbindt. De bal van de voet wordt gevormd door de MTP-gewrichten. Het tweede gewricht is het proximale interfalangeale gewricht (of PIP-gewricht), en het laatste is het distale interfalangeale gewricht (of DIP-gewricht). Elk gewricht is omgeven door een gewrichtskapsel dat bestaat uit ligamenten die de botten bij elkaar houden. Langs de onderkant van elke teen lopen twee pezen waarmee we onze tenen kunnen krullen, en langs de bovenkant loopt een pees waarmee we de teen optillen.
Bij een vervorming door een hammertoe staat het eerste gewricht (MTP) scheef naar boven, en buigt het middelste gewricht (PIP) naar beneden. Bij een klauwteen misvorming staat het MTP-gewricht scheef, en zijn zowel het middelste gewricht (PIP) als het kleine gewricht aan het uiteinde van de teen (de DIP) naar beneden gekruld als een klauw.
Gerelateerd document: A Patient’s Guide to Foot Anatomy
Causes
Waarom heb ik dit probleem?
Beide problemen kunnen het gevolg zijn van het dragen van een te korte schoen. Bij veel mensen is de tweede teen langer dan de grote teen, en als schoenen de maat hebben van de grote teen, moet de tweede en misschien zelfs de derde teen buigen om in de schoen te passen. Spitse schoenen maken het nog erger. Combineer puntige schoenen met hoge hakken, en de voet wordt voortdurend tegen een muur opgeduwd, waarbij de tenen als een accordeon worden samengedrukt.
Een hamerteen in de tweede teen komt ook vaak voor bij mensen die een bunion in de grote teen hebben. De grote teen staat te ver naar het midden van de voet gekanteld, waardoor de tweede teen een vervorming van de hamerteen kan krijgen.
Gerelateerd document: A Patient’s Guide to Bunions
Klauwtenen komen vaak voor bij mensen met hoge voetbogen. En ze kunnen het gevolg zijn van een verstoorde spierbalans, waarbij de dieper gelegen (intrinsieke) teenspieren zwakker zijn dan de oppervlakkige (extrinsieke) spieren van de tenen. Dit type spiersymmetrie kan ontstaan door ernstiger zenuwproblemen.
Symptomen
Hoe voelt de aandoening aan?
Op den duur worden tenen die dag in dag uit worden samengedrukt, gefixeerd in die positie en kunnen niet meer worden rechtgezet. Als dit gebeurt, ontstaat er druk op drie plaatsen:
- aan het uiteinde van de teen
- over het PIP-gewricht
- onder het MTP-gewricht
Pijnlijk eelt ontstaat als gevolg van de druk van de schoen.
Diagnose
Hoe stellen artsen de aandoening vast?
De diagnose van deze twee aandoeningen is meestal duidelijk uit het lichamelijk onderzoek. In sommige gevallen is het belangrijk om na te gaan of er geen andere zenuwproblemen aan de aandoening ten grondslag liggen, vooral wanneer er sprake is van klauwtenen. Andere speciale onderzoeken kunnen nodig zijn.
Behandeling
Wat kan er tegen het probleem worden gedaan?
Nonchirurgische behandeling
Behandeling hangt af van hoe ver het proces is gevorderd. In een vroeg stadium kan de misvorming worden gestopt door eenvoudig over te stappen op schoenen die goed passen en de tenen weer in een meer normale staat te brengen. Als de aandoening verder gevorderd is en de tenen niet vanzelf weer recht gaan staan, kan er sprake zijn van contractuur. Een contractuur ontstaat wanneer littekenweefsel een gewricht vernauwt en het belet zijn normale bewegingsbereik te bereiken.
Drukpunten en eelt veroorzaakt door een contractuur kunnen worden behandeld door over te schakelen op schoenen met meer ruimte in de teen of door kussentjes over het eelt te plaatsen om de druk te verlichten.
Greep
Als al het andere faalt, kan een operatie worden voorgesteld om de uitlijning van de teen te corrigeren. De belangrijkste ingreep die voor deze aandoeningen wordt uitgevoerd, wordt een artroplastie genoemd. Arthroplastie is de reconstructie of vervanging van een gewricht.
Arthroplastie van het DIP-gewricht
Voor de vervorming van de hamerteen kan een arthroplastie van het DIP-gewricht worden voorgesteld. Deze ingreep wordt uitgevoerd via een kleine incisie in de top van de teen boven het DIP-gewricht. Zodra het gewricht is binnengegaan, wordt een artroplastie uitgevoerd door één kant van het gewricht te verwijderen. Hierdoor wordt de spanning op de ligamenten en pezen rond het gewricht weggenomen en kan de teen weer in de juiste stand worden geplaatst. Als de teen eenmaal in de juiste stand staat, wordt hij met hechtingen of een metalen pin vastgezet terwijl hij geneest.
Artroplastiek van het PIP-gewricht
Een van de meest voorkomende ingrepen om de misvorming van de klauwteen te corrigeren is een artroplastiek van het PIP-gewricht. Bij deze ingreep wordt een incisie over het gewricht gemaakt. Zodra de chirurg het gewricht kan zien, wordt het uiteinde van de proximale phalanx verwijderd om de teen te verkorten en de contractuur rond het gewricht te ontspannen. De teen wordt dan ofwel met metalen pinnen ofwel met hechtingen in de rechte stand gehouden tot hij genezen is.
Tijdens de genezing van het gewricht vormt zich littekenweefsel dat de twee botten met elkaar verbindt en het gebied vervangt waar het gewricht ooit zat. Chirurgen noemen dit een vals gewricht (of pseudo-gewricht) omdat het littekenweefsel een beetje beweging tussen de twee botten mogelijk maakt en voorkomt dat ze tegen elkaar wrijven en pijn veroorzaken.
MTP-gewricht losmaken
Als klauwen een probleem is, kan het ook nodig zijn het MTP-gewricht los te maken om de contractuur van dit gewricht te verlichten en de proximale phalanx in de juiste positie te brengen. Deze ingreep wordt uitgevoerd door een incisie te maken aan de bovenkant van de teen boven het MTP-gewricht. De chirurg maakt dan de strakke ligamenten en pezen los totdat de teen gemakkelijk terug in de juiste stand kan worden gebracht. De teen kan met een metalen pin in de juiste stand worden gehouden totdat de weke delen genezen zijn. De pin kan drie tot vier weken blijven zitten.
Revalidatie
Wat kan ik verwachten na de behandeling?
Nonchirurgische revalidatie
Patiënten met een vervorming van de hamerteen of klauwteen kunnen baat hebben bij vier tot zes fysiotherapiebehandelingen. Uw therapeut kan een paar schoeninlegzolen of steunzolen ontwerpen om geassocieerde problemen, zoals hoge bogen, te corrigeren. Er kunnen aanbevelingen worden gedaan voor schoenen met extra diepte in de voorvoet. De extra diepte geeft de tenen ruimte, zodat de benige delen niet in de schoenen schuren. Therapeuten brengen kleine kussentjes aan op vereelte of geïrriteerde delen van de tenen.
Een reeks rekoefeningen en versterkende oefeningen kan worden ontworpen om de spierbalans tussen de diepe (intrinsieke) teenspieren en de oppervlakkige (extrinsieke) spieren van de teen te verbeteren.
Na de operatie
Patiënten krijgen meestal een postoperatieve schoen aangemeten. Deze schoen heeft een stijve, houten zool die de tenen beschermt door te voorkomen dat de voet doorbuigt. Eventuele pinnen worden meestal verwijderd nadat het bot zich begint te herstellen (meestal na twee tot vier weken).
U zult waarschijnlijk een week na de ingreep een verband dragen. De hechtingen worden meestal na 10 tot 14 dagen verwijderd. Als uw chirurg echter heeft gekozen voor hechtingen die oplossen, hoeven de hechtingen niet te worden verwijderd.