platvoeten kunnen ook op volwassen leeftijd ontstaan (“adult acquired flatfoot”) als gevolg van letsel, ziekte, ongebruikelijke of langdurige belasting van de voet, verkeerde biomechanica of als onderdeel van het normale verouderingsproces. Dit komt het meest voor bij vrouwen ouder dan 40 jaar. Bekende risicofactoren zijn zwaarlijvigheid, hoge bloeddruk en diabetes. Platvoeten kunnen ook optreden bij zwangere vrouwen als gevolg van tijdelijke veranderingen, door de toegenomen elastine (elasticiteit) tijdens de zwangerschap. Maar als ze op volwassen leeftijd zijn ontwikkeld, blijven platvoeten over het algemeen permanent plat.
Als een jongere of volwassene platvoets lijkt terwijl hij of zij in een volledig dragende positie staat, maar een voetboog verschijnt wanneer de persoon plantarflexeert, oftewel de tenen naar achteren trekt met de rest van de voet plat op de vloer, dan wordt deze aandoening flexibele platvoet genoemd. Dit is geen echt ingezakt voetgewelf, aangezien het mediale lengtegewelf nog aanwezig is en het windasmechanisme nog werkt; deze presentatie is eigenlijk te wijten aan overmatige pronatie van de voet (naar binnen rollen), hoewel de term “platvoet” nog steeds van toepassing is, aangezien het een enigszins algemene term is. Spiertraining van de voeten is nuttig en zal vaak resulteren in een grotere booghoogte, ongeacht de leeftijd.
Pathofysiologie
Onderzoek heeft aangetoond dat peesmonsters van mensen die lijden aan volwassen verworven platvoeten, bewijs vertonen van verhoogde activiteit van proteolytische enzymen. Deze enzymen kunnen de bestanddelen van de betrokken pezen afbreken en een val van de voetboog veroorzaken. In de toekomst kunnen deze enzymen doelwitten worden voor nieuwe geneesmiddelentherapieën.
DiagnoseEdit
Veel medische hulpverleners kunnen de diagnose platvoet stellen door de patiënt staand te onderzoeken of gewoon naar hem te kijken. Bij het op de tenen gaan zal de misvorming corrigeren wanneer het een flexibele platvoet betreft bij een kind met slappe gewrichten. Een dergelijke correctie wordt niet gezien bij volwassenen met een stijve platvoet.
Een gemakkelijke en traditionele diagnose thuis is de “natte voetafdruk” test, uitgevoerd door de voeten nat te maken in water en dan op een glad, vlak oppervlak te gaan staan, zoals glad beton of dun karton of zwaar papier. Meestal geldt: hoe meer de voetzool contact maakt (een voetafdruk achterlaat), hoe vlakker de voet. In extremere gevallen, bekend als een geknikte platvoet, kan de gehele binnenrand van de voetafdruk naar buiten uitpuilen, terwijl bij een normaal tot hoog voetgewelf dit deel van de voetzool helemaal geen contact maakt met de grond.
Op een röntgenfoto kunnen platvoeten worden gediagnosticeerd en gegradeerd aan de hand van verschillende maten, waarvan de belangrijkste bij volwassenen de talonaviculaire dekkingshoek, de calcaneushelling en de talaar-1e metatarsale hoek (Meary’s hoek) zijn. De talonaviculaire dekhoek is abnormaal lateraal gedraaid bij platvoeten. Hij is normaal tot 7 graden lateraal geroteerd, dus een grotere rotatie wijst op platvoeten. Röntgenfoto’s moeten over het algemeen worden gemaakt op gewichtdragende voeten om scheefstand op te sporen.
-
Dorsoplantaire projectieröntgenfoto van de voet waarop de meting van de talonaviculaire afdekkingshoek te zien is.
-
Weight-bearing lateral X-ray showing the measurement of calcaneal pitch, which is an angle of the calcaneus and the inferior aspect of the foot, with different sources giving different reference points. A calcaneal pitch of less than 17° or 18° indicates flat feet.
-
Same lateral X-ray showing the measurement of Meary’s angle, which is the angle between the long axis of the talus and first metatarsal bone. An angle greater than 4° convex downward is considered a flat foot, 15° – 30° moderate flat foot, and greater than 30° severe flat foot.
TreatmentEdit
Most flexible flat feet are asymptomatic, and do not cause pain. In these cases, there is usually no cause for concern. Flat feet were formerly a physical-health reason for service-rejection in many militaries. Echter, drie militaire studies naar asymptomatische volwassenen (zie sectie hieronder), suggereren dat personen met asymptomatische platvoeten ten minste even tolerant zijn voor belasting van de voet als de bevolking met verschillende graden van voetwelving.
In een studie uitgevoerd om de activatie van de tibialis posterior spier bij volwassenen met pes planus te analyseren, werd opgemerkt dat de pees van deze spier disfunctioneel kan zijn en kan leiden tot invaliderende gewichtdragende symptomen geassocieerd met verworven platvoet misvorming. De resultaten van het onderzoek toonden aan dat proefpersonen op blote voeten aanvullende onderbeenspieren activeerden om een oefening te voltooien die adductie van de voet tegenging. Wanneer dezelfde proefpersonen de oefening echter uitvoerden terwijl ze steunzolen en schoenen droegen, werd de tibialis posterior selectief geactiveerd. Dergelijke ontdekkingen suggereren dat het gebruik van schoenen met goed passende, steunzolen de selectieve activering van de tibialis posterior spier zal versterken, en daarmee een adequate behandeling vormt voor de ongewenste symptomen van pes planus.
Rigide platvoet, een aandoening waarbij de voetzool stijf plat is, zelfs wanneer iemand niet staat, wijst vaak op een aanzienlijk probleem in de botten van de aangetaste voeten, en kan pijn veroorzaken bij ongeveer een kwart van de getroffenen. Andere met platvoeten verband houdende aandoeningen, zoals verschillende vormen van tarsuscoalitie (twee of meer botten in de middenvoet of achtervoet die abnormaal aan elkaar vastzitten) of een accessoir naviculare (extra bot aan de binnenzijde van de voet) moeten onmiddellijk worden behandeld, meestal al in de vroege tienerjaren, voordat de botstructuur van een kind als jongvolwassene definitief vastgroeit. Zowel een tarsale coalitie als een bijkomend naviculare kunnen worden bevestigd door een röntgenfoto. Reumatoïde artritis kan de pezen in de voet (of beide voeten) vernietigen, wat deze aandoening kan veroorzaken, en onbehandeld kan leiden tot misvorming en vroegtijdige artrose van het gewricht. Een dergelijke aandoening kan ernstige pijn veroorzaken en het vermogen om te lopen aanzienlijk verminderen, zelfs met orthesen. Een fusie van de enkel wordt meestal aanbevolen.
Behandeling van platvoeten kan ook aangewezen zijn als er pijn in de voet of het onderbeen is, of als de aandoening de knieën of de onderrug aantast. De behandeling kan bestaan uit voetgymnastiek of andere oefeningen die door een podotherapeut of fysiotherapeut worden aanbevolen. In gevallen van ernstige platvoeten moeten orthesen geleidelijk worden gebruikt om het ongemak te verminderen. Gedurende een aantal weken wordt iets meer materiaal aan de orthese toegevoegd om de voetboog te verhogen. Door deze kleine veranderingen kan de voetstructuur zich geleidelijk aanpassen en krijgt de patiënt de tijd om te wennen aan het gevoel van het dragen van orthesen. In sommige gevallen kan chirurgie blijvende verlichting bieden en zelfs een voetboog creëren waar er voorheen geen was; dit moet echter als een laatste redmiddel worden beschouwd, omdat het meestal zeer tijdrovend en duur is. Een minimaal invasieve chirurgische ingreep met een klein implantaat is ook beschikbaar. Het implantaat wordt in de sinus tarsi ingebracht en voorkomt dat de calcaneus en de talus ten opzichte van elkaar verschuiven. Hierdoor wordt voorkomen dat de sinus tarsi inzakken en dus het uitwendige symptoom van het gevallen voetgewelf optreedt.