Discussie
De ziekte van Baastrup – “kissing spine disease” – is een relatief veel voorkomende aandoening van de wervelkolom, die wordt gekenmerkt door lage rugpijn als gevolg van het dicht bij elkaar komen van aangrenzende, posterieure doornuitsteeksels en de daaruit voortvloeiende degeneratieve veranderingen.
De aandoening treft meestal de lumbale wervelkolom tussen L4-L5, en betreft in de meerderheid van de gevallen slechts één niveau. Chronisch contact tussen de doornuitsteeksels kan leiden tot bothypertrofie en eburnatie in dit pathologische gewricht. Repetitieve schuifkrachten op de tegenover elkaar liggende oppervlakken kunnen verdere architectonische vervorming en sclerose veroorzaken, en bijdragen tot de vorming van adventitiële bursae en cysten tussen de wervels. Uitbreiding van deze ontsteking door het ligamentum flavum kan ook bijdragen tot stenose van het centrale kanaal.
Hoewel is gedocumenteerd dat het idiopathisch en onafhankelijk van andere pathologie ontstaat, zijn de veranderingen die bij het syndroom van Baastrup worden gezien typisch geassocieerd met andere degeneratieve elementen waaronder degeneratieve discusziekte met verlies van discushoogte, spondylolisthesis, en spondylose. Zoals intuïtief kan worden verondersteld, worden deze veranderingen het vaakst waargenomen bij oudere patiënten, als gevolg van de repetitieve belasting en mechanische druk die door overmatige lordose wordt veroorzaakt; aanhoudende druk op het ligament tussen de wervels kan vervolgens leiden tot verdere degeneratie en ineenstorting. Bovendien is het syndroom van Baastrup, als gevolg van herhaalde buiging en strekking van de wervelkolom, klinisch waargenomen bij 6,3% van de atleten op de universiteit, met name bij turners. Om deze reden is het belangrijk om het syndroom van Baastrup te overwegen bij kwetsbare bevolkingsgroepen die buiten de verwachte leeftijdsgroep voor degeneratieve wervelkolom ziekte liggen.
Andere gedocumenteerde etiologieën zijn een slechte houding en traumatisch letsel. Elke aandoening die bijdraagt aan een overmatige lordose kan ook het syndroom van Baastrup veroorzaken, waaronder kyphoscoliose, tuberculeuze spondylitis, stijve thoracolumbale overgang, obesitas, en bilaterale vormen van aangeboren heupdislocatie.
De aanvankelijke klinische presentatie van de aandoening wordt meestal gekenmerkt door lage rugpijn, en hoewel zelden, kan ook de cervicale wervelkolom erbij betrokken zijn. De pijn wordt beschreven als midlineaal, in de lumbale regio, en met uitstraling langs de wervelkolom, maar niet lateraal. De symptomen worden verlicht bij flexie van de wervelkolom en verergerd bij extensie, en de pijn kan klinisch worden opgewekt door palpatie van de aangedane interspinous ruimte. In de setting van secundaire centrale kanaalziekte zijn pijn en zwakte in de benen beschreven bij staan of lopen op een wijze die overeenkomt met neurogene claudicatio. Klinische manoeuvres waarbij de lumbale wervelkolom passief of actief wordt verlengd, zijn nuttig om de symptomen te reproduceren.
De diagnose is afhankelijk van karakteristieke bevindingen bij beeldvormend onderzoek. Het ‘kussen’ van dicht bij elkaar liggende doornuitsteeksels kan vaak worden gezien op laterale platte röntgenfoto’s, soms met zichtbare sclerose van de articulerende oppervlakken. Computertomografie is geschikt om deze benige veranderingen zichtbaar te maken en kan ook algemene degeneratieve veranderingen in meer detail laten zien; CT noch gewone films zijn echter geschikt om pathologische veranderingen in de weke delen van de wervelkolom aan te tonen. Vaak wordt de ziekte van Baastrup gemist door gebrek aan kennis en overbelichting van de doornuitsteeksels.
MRI is de meest gevoelige beeldvormingsmodaliteit voor het opsporen van de ziekte van Baastrup en kan dit veel vroeger in het ziektebeloop doen. Er is opgemerkt dat interspinous bursitis vooraf kan gaan aan de meer uitgesproken ossale veranderingen van de doornuitsteeksels, die het best kunnen worden gedetecteerd met MRI. De bursae verschijnen als heldere gebieden met hoge intensiteit op T2-gewogen MRI, tussen de posterieure doornuitsteeksels. Bovendien kan MRI reactieve sclerose en hypertrofie van de doornuitsteeksels aantonen, die afgeplatte en vergrote gewrichtsoppervlakken kunnen hebben, geassocieerd oedeem ter hoogte van het interspinous ligament kunnen vertonen, en inzicht geven in de mate waarin de achterste thecale zak is samengedrukt.
De behandeling van het syndroom van Baastrup is een voortdurend onderwerp van discussie. Traditioneel worden chirurgische technieken toegepast, waaronder excisie van de bursae en osteotomie om de beledigende doornuitsteeksels in te korten. Andere studies suggereren dat deze osteotomie-alleen technieken niet effectief zijn in het verlichten van de symptomen. Het gebruik van interlaminaire stabilisatoren is nog niet onderzocht bij patiënten met de ziekte van Baastrup, maar zou kunnen worden gecombineerd met een osteotomieprocedure. Als alternatief zijn percutane injecties met langwerkende corticosteroïden en soms lokale anesthetica gebruikt om ontsteking en pijn te behandelen. De resultaten hebben een significante verbetering van de pijnscores aangetoond na meer dan een jaar na de behandeling. Fysiotherapie speelt ook een belangrijke rol in de lange termijn behandeling van het syndroom van Baastrup en richt zich op het verminderen van de interspinous strain en lordose.
De ziekte van Baastrup is ondergediagnosticeerd en wordt vaak gemist, wat resulteert in een onjuiste behandeling. Sommige studies hebben gesuggereerd dat de ziekte van Baastrup andere oorzaken van degeneratieve wervelkolomaandoeningen niet uitsluit en dat meerdere pathologieën tegelijkertijd kunnen voorkomen. Bovendien kan degeneratie van één anatomisch onderdeel van de wervelkolom de degeneratie van andere elementen van de wervelkolom induceren. Hoewel de meest voorkomende primaire pathologieën die verantwoordelijk zijn voor lage rugpijn tussenwervelschijven en facetgewrichten zijn, is het belangrijk om spinale elementen die buiten de wervellichamen liggen te overwegen bij het genereren van een differentiële diagnose voor axiale rugpijn.