Download hier een PDF van dit artikel: relationele dialectiek ziemann
Door Catherine Ziemann
Faculty Sponsor Dr. Mark Vail
Relationele Dialectiek: Friends or More?
Inleiding
In elke intieme relatie zijn er spanningen die paren moeten overwinnen om succesvolle partnerschappen en relaties te kunnen onderhouden. Onderzoekers en theoretici bestuderen de spanningen tussen koppels om communicatiestrategieën te identificeren die kunnen worden gebruikt om deze dialectische spanningen te beheersen of te verminderen. Door een fictieve voorstelling van een relatie te analyseren, kunnen mensen deze waarderen en toepassen als model voor hun eigen relatie in het echte leven. Hoe is de theorie van de Relationele Dialectiek, zoals gepresenteerd door Leslie Baxter en Barbara Montgomery, gerelateerd aan de relatie van Ross en Rachel uit de tv-komedie Friends, en hoe kan het analyseren van hun spanningen anderen ten goede komen? Dit communicatiegebeuren is nuttig om te bestuderen omdat het onderzoekers, theoretici en gewone mensen in staat stelt beter te begrijpen hoe belangrijk het is om samen te werken met hun partner om een gezonde, positieve relatie op te bouwen. Een prominente scène tussen twee hoofdpersonages, Ross en Rachel, genereert vragen over de theorie van de Relationele Dialectiek gecreëerd door Leslie Baxter en Barbara Montgomery. Relaties zijn vaak het middelpunt van het leven van mensen. Het analyseren van de scènes tussen Ross en Rachel zal meer informatie toevoegen aan het reeds gevonden onderzoek naar Relationele Dialectiek. De spanningen die zich voordoen tussen koppels zullen nooit helemaal opgelost kunnen worden, maar door naar andere koppels te kijken als model, vooral die op televisie of in fictieve werken, kan er een begin gemaakt worden met het vinden van een oplossing.
Literatuurbespreking
Baxter en Montgomery (1996) in hun boek, Relating: Dialogues and Dialectics, ontwikkelden een nieuwe benadering voor het bestuderen van interpersoonlijke communicatie die het idee benadrukt van een sociaal zelf in plaats van een soeverein zelf. Zij identificeerden sleutelgebieden van relaties die spanningen teweegbrengen, waaronder ontwikkeling, nabijheid, zekerheid, openheid, communicatievaardigheid, en de grens tussen zelf, relatie, en maatschappij. Het onderzoek van Baxter en Montgomery, samen met dat van Sahlstein (2004), tonen aan dat integratie en scheiding niet zonder elkaar begrepen kunnen worden. Sahlstein stelt in haar onderzoek: “Mensen willen deel uitmaken van relaties, maar ze willen ook hun eigen persoon zijn” en “je eigen persoon zijn wordt bereikt door gedefinieerd te worden in relatie tot anderen” (p. 693). Kijkers kunnen Rachels voorbeeld van weglopen en Ross’ voorbeeld van druk uitoefenen op Rachel gebruiken als wat je niet moet doen. Toen Rachel zich uiteindelijk haar toewijding aan Ross begon te realiseren, begon ze te verlangen naar onafhankelijkheid.
Geen enkel stel wenst spanningen zoals gedefinieerd door Baxter en Montgomery (1996), maar kijken naar een ander stel dat met deze spanningen omgaat, kan de angst en ongerustheid om met hun eigen spanningen om te gaan verminderen. In het onderzoek van Meyer (2003), “‘It’s me. Ik ben het’: Defining Adolescent Sexual Identity Through Relational Dialectics in Dawson’s Creek”, betoogt ze dat fictieve voorstellingen modellen zijn voor persoonlijke relaties. Ze belicht positieve aspecten van deze televisierepresentatie die kunnen worden toegepast op andere televisieshows, zoals Friends.
Hoppe-Nagao en Ting-Toomey deden onderzoek naar dialectische relaties binnen het huwelijk, net als Carine Cools (2005), maar Cools’ studies richten zich op interculturele paren. Deze mensen zijn niet alleen getrouwd, maar hebben ook te maken met spanningen van integratie en scheiding. De kwesties die in het onderzoek van Ting-Toomey en Hoppe-Nagao (2002) aan de orde komen, zijn van toepassing op Ross en Rachel en hun situatie waarin ze moeten beslissen of ze samen of onafhankelijk willen zijn. Cools (2005) presenteert problemen die voortkomen uit een verschil in taal, communicatie en tradities. Hoewel Ross joods is en Rachel heidens, spelen tradities en religie geen rol in de clip die hier wordt geanalyseerd. In de clip zijn er geen interculturele verwijzingen, noch zijn er “different set of rules; different values, habits, and viewpoints” (p. 7) tussen Ross en Rachel. De scène richt zich meer op de spanning die veroorzaakt wordt door integratie en scheiding, waar Cools in haar onderzoek op ingaat. Binnen haar paper noemt ze deze factoren “autonomie en verbinding” en stelt dat ze “niet altijd op dezelfde manier worden waargenomen door de relationele partners” en “tegenstrijdigheid ontstaat wanneer het koppel de autonomie-connectie als concurrentie met elkaar ervaart” (p. 12).
Baxter en Montgomery verwijzen naar Daena Goldsmith die een diepgaande kwalitatieve studie deed naar romantische relaties. Zij koos tien paren en vroeg de deelnemers om grafieken te maken van hun relaties. Goldsmith (1990) stelde vast dat “de respondenten erkenden dat elke relatie enige kosten voor de autonomie met zich meebrengt, maar dat de keuze om niet betrokken te zijn in een relatie iemands vermogen beperkt om te voldoen aan de behoefte aan verbinding” (p. 542). Sigman, een onderzoeker die in de studies van Sahlstein wordt genoemd, stelt dat alle relaties op een aantal manieren in stand worden gehouden. Relaties worden niet alleen geconstrueerd in de face-to-face interacties tussen partners (Sigman, 1991, p. 106). Een auteur die Meyer in haar artikel aanhaalt, Michael Real (1996), merkt op dat narratieven het publiek in staat stellen doorleefde ervaringen te verbinden met ervaringen die worden uitgebeeld in gemedieerde narratieven. Door te kijken hoe andere echtparen problemen doormaken die zich dagelijks voordoen, kunnen mensen leren zich te redden zonder overreageren of overhaaste beslissingen te nemen zonder te communiceren.
Ander onderzoek dat Baxter en Montgomery gebruikten om hun eigen bevindingen te onderbouwen omvat het werk van Rawlins (1983) en Wiseman (1986). Deze beide onderzoekers bespreken vriendschapsrelaties. Rawlins (1983) stelt: “Vriendschapsrelaties zijn uniek onder persoonlijke relaties vanwege hun vrijwillige kwaliteit” en er zijn “vrijheden” die relevant zijn voor de vriendschap (Rawlins, 1983). De relatie tussen Ross en Rachel is niet langer platonisch, dus is hun vrijheid beperkt. De andere onderzoeker waarnaar verwezen wordt, stelde dat het “kenmerk van vrijwillige associatie dat vriendschap kenmerkt ‘in de crux’ ligt van het dialectische dilemma tussen vrijheid van gedrag en toegewijde intimiteit” (Wiseman, 1983). Ross en Rachel moeten hun vriendschap, vrijheid en intimiteit in evenwicht brengen om een gelukkige, gezonde relatie te hebben.
Methodologie
Het gepresenteerde onderzoek naar de clips uit Friends draait om de dialectische spanningen van Ross en Rachel en levert kritiek en analyse op. De clips die zijn gekozen om te analyseren komen uit het derde seizoen, aflevering 14 getiteld “The One With Phoebe’s Ex-Partner.” De clips van Ross en Rachel gedurende de hele aflevering en het analyseren van wat er gezegd werd en de daden die begaan werden, onthullen dat hun spanningen gecategoriseerd kunnen worden als de dialectiek die Baxter en Montgomery “Internal” noemen. De relatie van Ross en Rachel kan worden verklaard door de relationele dialectiek van “integratie en scheiding.” In de eerste scène, aan het begin van de aflevering, komt Ross binnen op Rachels werk en vraagt zich af waarom ze daar zoveel tijd doorbrengt. In de tweede scène liggen ze in bed en bespreken Rachels relatie met haar werk en de man met wie ze werkt. Opnieuw vraagt Ross zich af waarom Rachel het leuk vindt om zoveel tijd van hem weg te zijn. Ze gaat naar een lezing over mode en omdat Ross meer tijd met haar wil doorbrengen, stemt hij toe om ook te gaan. Eenmaal bij de lezing (zoals later in de aflevering te zien is) pest Ross Rachel vele malen en ze moet hem zeggen dat hij stil moet zijn. Zodra ze terug zijn in het appartement klaagt Ross over hoe lang de lezing was, terwijl Rachel zegt dat ze van mode houdt en van haar baan. Ross, die zich zorgen maakt over Rachel’s nieuwe leven op het werk, is een voorbeeld van Baxter en Montgomery’s idee van “integratie”. Hij wil zoveel mogelijk tijd doorbrengen met Rachel en houdt geen rekening met wat zijn partner wil. Aan de andere kant vertegenwoordigt Rachels wens om tijd alleen door te brengen en haar werk te doen zonder Ross, “scheiding”. Het observeren van Ross en Rachels relatie van buitenaf werpt licht op situaties en problemen die het stel zich misschien zelf niet eens gerealiseerd heeft, waardoor echte mensen de kans krijgen om een probleem op te lossen voordat het zich zelfs voordoet. Hoewel deze observatie niet veel inzicht geeft in het interne conflict en de dialoog, geven Ross en Rachel een goede voorstelling van hoe ze zich echt voelen. Aan het eind van de clip, nadat de spanning is doorgedrongen, komen ze tot inzicht en zijn ze het erover eens dat ze elkaar wat ruimte moeten geven, terwijl ze hun liefde voor elkaar blijven herinneren.
Analyse
Integratie en scheiding zijn twee dialectische concepten die door Baxter en Montgomery worden geïdentificeerd en die “niet kunnen worden begrepen in conceptueel isolement van elkaar” (Baxter & Montgomery, 1996, p. 88). Opnieuw zien we dit idee aan het werk in de relatie van Ross en Rachel. Totdat hun relatie serieus werd stelde geen van beiden ooit hun onafhankelijkheid ter discussie, maar toen hun partnerschap eenmaal serieus werd, werd autonomie een issue. Rachel wil steun en liefde van Ross ontvangen, maar ook tijd hebben om naar haar werk te gaan en haar eigen leven te leiden. Ross, aan de andere kant, zou willen dat Rachel haar tijd zou besteden aan hun relatie. De spanning komt voort uit het feit dat Ross altijd zijn eigen identiteit en vrijheid heeft gehad; Rachel heeft echter net de vrijheid van haar familie gekregen en wil op haar eigen manier succesvol zijn. Ze staan voor de uitdaging om hun autonomie in evenwicht te brengen met hun afhankelijkheid. Ross heeft moeite om Rachels behoefte aan tijd voor zichzelf te begrijpen, en deze behoefte van haar zorgt er alleen maar voor dat hij “zijn greep” op haar meer verstevigt. Een studie van Hoppe-Nagao en Stella Ting-Toomey (2002) toonde aan dat veel vrouwen herhaaldelijk naar hun onafhankelijkheid verwijzen als “je eigen persoon zijn en je eigen identiteit hebben” (p.147). Dit is precies waar Rachel naar op zoek is en Ross niet begrijpt.
In dezelfde aflevering van Friends die hierboven is genoemd, laten veel scènes de spanningen en spanningen zien die Ross en Rachel ervaren. Vanaf hun eerste scène samen, loopt Ross onaangekondigd Rachels kantoor binnen:
Ross: Hi
Rachel: Hi, Sweetie!
Rachel: Ik heb slecht nieuws.
Ross: Wat?
Rachel: Ik kan even snel een hapje eten, maar dan moet ik weer hierheen komen.
Ross: Kom op lieverd! Je hebt de afgelopen twee weken elke avond moeten overwerken, wat is het deze keer?
Ross is teleurgesteld dat Rachel moet overwerken omdat het van hun tijd samen wegneemt. Rachel heeft een tijdrovende baan en het “gebrek aan tijd zet het saamhorigheidsaspect van de relatie onder druk” (Ting-Toomey & Hoppe-Nagao, 2002, p. 148).
Niet alleen verbaal ontstaat er spanning, ook non-verbaal komt het naar boven. Als Rachel weggaat om met Ross te gaan eten, is het de laatste dag van haar collega en gaat ze hem een knuffel geven. Ze kan dit niet volledig doen omdat Ross een van haar handen vasthoudt. Rachel kan maar één arm om haar collega heen slaan. Ross is zo beschermend over Rachel en aanhankelijk dat hij haar genegenheid voor iemand anders dan hemzelf niet op prijs stelt. Helaas voor Ross heeft Rachel plannen gemaakt om Mark, de collega, maandag te zien voor een modeseminar. Dit maakt Ross van streek en schokt hem. Hij vindt het niet leuk dat ze plannen maakt buiten het werk om als hij er niet bij betrokken is. Hoewel Ross ervan geniet Rachel elke dag te zien, kan het constante gezelschap “de gevoelens van ‘op elkaars tenen staan, ‘in elkaars ruimte zijn’ of ‘het beperken van individuele mogelijkheden’ vergroten” (Sahlstein, 2004, p. 690). Rachel weet dat dit modeseminar haar carrière ten goede zal komen en dat ze moet gaan, en voor haar is het geen probleem om met een collega en een vriendin te gaan; voor Ross is het een probleem.
In de volgende scène tussen Ross en Rachel uit de aflevering, brengt Ross het modeseminar ter sprake en zet vraagtekens bij Rachels beslissing om te gaan.
Ross: Hmmm. Oh, nee, nee, ik dacht net aan iets grappigs dat ik vandaag hoorde. Umm, Mark, Mark die zegt: ‘Ik zie je zaterdag.’
Rachel: Ja, bij de lezing, ik heb je dat vorige week verteld, je zei dat je het niet erg vond.
Ross maakt er een groter punt van dat ze naar dit seminar gaat en hem niet heeft gevraagd om te gaan. Hij zou ook willen dat ze Mark niet had gevraagd. Hij voelt zich bedreigd omdat Rachel meer tijd met een andere man doorbrengt, en dat gaat ten koste van zijn relatie met haar. In werkelijkheid is Rachel bezig zichzelf en haar carrière te verbeteren en gebruikt ze een collega om haar daarbij te helpen. Volgens Ting-Toomey en Hoppe-Nagao (2004), voelt Ross zich misschien net als andere mannen “ongemakkelijk en ongemakkelijk” (p.148) omdat Rachel haar eigen leven en aspiraties heeft. Misschien voelt hij zich niet prettig bij de situatie, maar uit hun studie blijkt ook dat onafhankelijkheid “een middel is om de harmonie te bewaren en de tevredenheid in de relatie te maximaliseren” (p. 147).
Ross lijkt niet bereid om zijn manieren te veranderen en Rachel de ruimte te geven, dus stelt hij voor om met haar mee te gaan naar de lezing:
Rachel: Ik weet het niet. Je dacht dat ‘Tot zaterdag’ grappig was. Kijk schat, Mark is in de mode, oke? Ik heb graag een vriend met wie ik dit kan delen. Jullie zouden nooit met mij naar een lezing willen: Pa-haa!! Ik zou graag met je meegaan.
Rachel: Echt waar?
Haar reactie kan als dubbelzinnig worden gelezen. Ze is opgewonden dat Ross iets wil meemaken waar ze van houdt, maar ze is ook verward over de vraag waarom Ross de behoefte voelt om zo dicht bij haar te zijn. Men kan zeggen, zoals Sahlstein (2004) in haar onderzoek vond, dat Rachel de tijd apart van Ross prettig vindt omdat het een “positieve invloed/kracht heeft op hun tijd samen” (p. 700). Eenmaal bij de lezing verveelt Ross zich stierlijk en probeert hij te wedijveren om Rachels aandacht. Rachel luistert aandachtig naar wat de docent zegt over blouses in navy als Ross begint te praten:
Ross (tegen Rachel): Ik ben echt blij dat we gekomen zijn. (Je bent zo mooi. Ik hou van je.
Rachel: Oh. (Ze legt haar hand over zijn mond).
Deze interactie tussen Ross en Rachel is een zeker teken van spanning. Ross kan Rachel niet onafhankelijk en vrij laten zijn en hij realiseert zich niet dat hij haar afhoudt van het geluk om succesvol te zijn in de mode. In plaats daarvan denkt hij alleen aan zichzelf en hoe hij dicht hij bij haar wil zijn.
De laatste scène tussen Ross en Rachel geeft goed weer hoe onwillig Ross is om zijn leven te veranderen en Rachel de ruimte te geven. Na de lezing gaan ze terug naar Rachels appartement en beginnen ze ruzie te maken over Ross’ onbeleefdheid.
Ross: (Ik knikkebolde een beetje.
Rachel: Knikkebolde weg!!! Ross je was aan het snurken. De boot van mijn vader maakte niet zoveel lawaai als hij op de rotsen sloeg.
Ross: Kom op. Vijfenveertig minuten! Vijfenveertig minuten sprak de man over jurken met strappy-backed.
Rachel: Wat dacht je van vier uur in een ijskoud museum auditorium luisteren naar Professor Pitstains en hij zegt, ‘Hey iedereen! Weet je nog dat ding dat al een biljoen jaar dood is? Nou, er is dit kleine botje waarvan we niet wisten dat het had!’
Ross: Ten eerste is het Professor Pittain! En ten tweede bewijst dat botje dat die specifieke dinosaurus vleugels had, maar niet vloog.
Rachel: Oké, zie nu, wat ik net hoorde: blablabla, blablabla, blablabla, blablabla.
Ross: Weet je wat, 100 miljoen mensen zijn naar een film gaan kijken over wat ik doe. Ik vraag me af hoeveel mensen naar een film zouden gaan kijken die Jurassic Parka heet.
Oh, dat is zo…
Ross: Nee-nee-nee, een stel losgeslagen jassen nemen een eiland over. (Maakt een raar geluid, realiseert zich dan dat hij zijn jasje nog aan heeft en probeert het snel af te schudden, denkt dat het leeft en hem aanvalt.)
Rachel: Weet je, als wat ik doe zo stom is, waarom stond je er dan op om vanmorgen met me mee te gaan? Huh? Was het zodat ik niet met Mark mee zou gaan?
Dit gevecht tussen Ross en Rachel is een uitstekend voorbeeld van hoe ze lijden aan de dialectische spanning van de integratiescheiding. Deze strijd kan echter niet alleen in een fictieve show voorkomen, maar ook in het echte leven. Publiek vormt echte verbindingen met relaties binnen televisie. Michaela Meyer (2003) geeft onderzoek dat stelt dat hoewel een “individueel personage zelden een monoloog geeft op televisieprogramma’s, de meeste kwesties rond het personage werken door relaties in de show, niet alleen als individuele beslissingen” (p. 1). De show Friends moet deze twee personages afbeelden als ruziënd om hun ware gedachten te tonen. Ross moet bijvoorbeeld zijn gevoelens over Rachel uitwerken terwijl hij met haar praat, omdat hij nooit de kans krijgt om direct tegen het publiek te spreken, en Rachel moet hem antwoorden en zeggen dat alles goed komt tussen hen:
Ross: Nee. Ik… Ik wilde bij jou zijn. Ik weet het niet, ik heb het gevoel dat je de laatste tijd steeds verder van me wegglijdt. Met deze nieuwe baan, en al deze nieuwe mensen, en je hebt dit hele andere leven gaande. Ik weet dat het stom is, maar ik haat het dat ik er geen deel van uitmaak. Het is niet stom. Maar, misschien is het wel goed dat je er geen deel van uitmaakt. Weet je wat ik bedoel? (Ik bedoel dat ik het fijn vind dat je niet betrokken bent bij dat deel van mijn leven: Dat is wat duidelijker. Lieverd, het betekent niet dat ik niet van je hou. Want dat doe ik wel. Ik hou van je, ik hou zoveel van je. Maar mijn werk, het is voor mij, weet je, ik ben daar buiten, op mijn eigen, en ik doe het en het is eng, maar ik hou ervan, omdat het van mij is. Ik, maar, ik bedoel is dat goed?
Ross: Tuurlijk, ik-ik-ik… (omhelst haar en zegt nee!!)
Rachel heeft het nuchtere hoofd van het partnerschap. Ze weet dat zij en Ross het goed zullen hebben samen en dat ze bij elkaar zullen blijven, ook al hebben ze hun eigen carrières en levens. Ze moet hem dit uitleggen om hem een veilig en zelfverzekerd gevoel te geven. Door de verschillen in hun overtuigingen en persoonlijkheden kunnen ze groeien en samen sterker worden – als Ross tenminste kan leren Rachel wat ruimte te geven.
Conclusie
Relationele dialectiek kan een relatie helpen groeien en ondanks dat het af en toe voor spanningen zorgt, kan het uiteindelijk helpen de relatie te versterken. Ross en Rachel moesten hun spanningen doorpraten om te weten te komen waar ze precies tegenaan liepen. Dit onderzoek kan gebruikt worden om iedereen eraan te herinneren dat dialectische spanningen wel degelijk bestaan en als het koppel ermee kan omgaan en ze kan overwinnen, kunnen ze de relatie verbeteren. Baxter en Montgomery hadden in hun onderzoek gelijk dat dialoog de sleutel is tot het overwinnen van verschillende spanningen. Door communicatie kunnen de spanningen worden verminderd en opgelost. Deze gebeurtenissen tussen koppels kunnen worden gebruikt om het begrip van relaties te vergroten. Ross en Rachel, hoewel fictief, kunnen door echte koppels bekeken worden als een model voor hun eigen relatie. De meeste mensen kijken naar televisieprogramma’s en zien de relaties die daarin worden uitgebeeld en vergelijken die met hun eigen relaties. Ross’ jaloerse gemoedstoestand en voortdurende trekkracht op Rachel om dichter bij hem te zijn kan door sommigen als negatief worden gezien, terwijl sommige mannen of zelfs vrouwen die eigenschap kunnen relateren aan hun eigen relatie. Rachels onafhankelijkheid kan door sommige mannen en vrouwen als sterk worden gezien, terwijl het aan de andere kant kan worden gezien als verwaarlozing van haar partner en wat belangrijk voor hem is. Deze studie voegt ook iets toe aan bestaande kennis en onderzoek over niet alleen relationele dialectiek, maar ook over een fictieve werkrelatie die een voorbeeld is voor echtparen. Naarmate televisieprogramma’s populairder worden en een grotere variëteit aan spanningen uitbeelden, zullen mensen die kijken betere modellen en voorbeelden hebben om in hun eigen relaties te gebruiken. Als meer mensen de programma’s zouden zien als voorbeelden van wat wel en niet te doen, zouden spanningen van meet af aan kunnen worden vermeden.
Er zijn veel manieren waarop dit onderzoek kan worden voortgezet. Men zou kunnen doorgaan met het onderzoeken van de spanningen tussen Ross en Rachel na aflevering 14 van seizoen 3; hun relatie als geheel en niet slechts een paar gepresenteerde scènes. Men zou kunnen kijken naar de andere relaties van de show, de andere fictieve personages die in Friends voorkomen. Een andere geweldige manier om het onderzoek van fictieve relaties en hoe ze kunnen worden gebruikt om echte relaties te helpen zou zijn om te kijken naar andere tv-shows, films, of geschreven fictie. Er zijn zoveel relaties in de wereld en ze kunnen allemaal worden onderzocht om er anderen van te laten profiteren.
Baxter, L & Montgomery, B. (1996). Relativerende Dialogen en Dialectiek. New York, NY: The Guilford Press.
Cools, C. (2005). Relationele dialectiek. Een onderzoek naar interculturele paren. Conferentiepapers -International Communication Association, 1-26. Opgehaald uit Communication & Mass Media Complete, EBSCOhost.
Goldsmith, D. (1990). Een dialectisch perspectief op de uitdrukking van autonomie en verbondenheid in romantische relaties. Western Journal of Speech Communication, 54, 537-556.
Hoppe-Nagao, A & Ting-Toomey, S. (2002). Relationele dialectiek en managementstrategieën bij echtparen. The Southern Communication Journal, 67(2), 142-159. Retrieved from http:search.proquest.com/docview/226940154?accountid-11078
Meyer, M.D.E. (2003). “It’s me. Ik ben het”: Het definiëren van de seksuele identiteit van adolescenten via relationele dialectiek in Dawson’s Creek. Communication Quarterly, 5(31), 262-276. Opgehaald van http://search.proquest.com/docview/216482853?accountid=11078
Rawlins, W. K. (1983). Onderhandelen over hechte vriendschap: De dialectiek van conjunctieve vrijheden. Human Communication Research, 9, 255-266.
Real, Michael. (1996). Media Cultuur Onderzoeken: A Guide (Communication and Human Values). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Sahlstein, E.M. (2004). Relateren op afstand: Negotiating being together and being apart in long-distance relationships. Journal Of Social & Personal Relationships, 21(5), 689-710. Retrieved from Academic Search Complete.
Sigman, S. J. (1991). Het omgaan met de discontinue aspecten van voortgezette sociale relaties: Towards research of the persistence of social forms. Communication Theory, 1, 106-127.
Wiseman, J. (1986). Vriendschap: Banden en bindingen in een vrijwillige relatie. Tijdschrift voor Sociale en Persoonlijke Relaties, 3, 191-212.