Uitleg over fracking

Wat is fracking – en waarom is het zo controversieel?

“Fracking” is een afkorting van “hydraulic fracturing” – het is een proces waarbij water, zand en chemicaliën ondergronds onder zeer hoge druk worden geïnjecteerd om rotslagen open te breken en de olie of het gas die erin zitten, vrij te laten komen.

Technisch gezien is fracking niet nieuw: bedrijven gebruiken deze techniek al tientallen jaren om olie en gas te winnen uit moeilijk te exploiteren rotsformaties. Halliburton paste fracking al in 1949 toe om de gasstroom uit putten in Kansas te vergroten.

De laatste jaren is fracking echter veel wijdverbreider geworden. In het midden van de jaren 2000 ontdekten Amerikaanse bedrijven hoe ze fracking konden combineren met methoden als horizontaal boren om tegen een redelijke prijs olie en gas te winnen uit uitgestrekte ondergrondse schaliesteenformaties. Er zit veel olie en gas in schalie, dus deze doorbraak leidde tot een boorhausse in staten als North Dakota, Texas en Pennsylvania.

De “fracking boom” heeft het Amerikaanse energielandschap een nieuwe vorm gegeven. De binnenlandse productie van olie en aardgas is sterk gestegen, wat heeft geleid tot goedkopere energie en een verminderde afhankelijkheid van invoer.

Voorstanders beweren vaak dat fracking banen schept, de productie stimuleert en helpt de opwarming van de aarde aan te pakken door de hoeveelheid steenkool die we gebruiken te verminderen. Tegenstanders beweren vaak dat de industrie slecht is gereguleerd, dat de voordelen voor de opwarming van de aarde overdreven zijn en dat fracking heeft geleid tot meer lucht- en watervervuiling in het hele land.

Hoe werkt fracking precies?

Het gebruik van hydraulisch breken en horizontaal boren om olie of gas uit schaliegesteente te winnen, omvat een aantal stappen. Laten we eens kijken hoe fracking naar aardgas in bijvoorbeeld de Marcellus-schalie in Pennsylvania in zijn werk gaat:

1) Eerst moet een “wellbore”, of gat, helemaal tot aan de gasrijke schalielaag worden doorgeboord. Deze schalielaag kan meer dan 5.000 voet onder de grond zitten en het boren kan wel een maand duren. De put wordt bekleed met een stalen omhulsel om verontreiniging van het grondwater in de buurt te voorkomen.

2) Als de boor eenmaal de schalielaag heeft bereikt, draait hij langzaam en begint horizontaal te boren, een kilometer of meer langs het gesteente.

3) Een “perforatiepistool” geladen met explosieve ladingen wordt neergelaten op de bodem van de put en perforeert minuscule gaatjes in het horizontale deel van de omhulling dat diep in de schalielaag zit.

4) Nu komt het eigenlijke fracken, of “afwerken”: Een mengsel van water, zand en chemicaliën wordt onder extreem hoge druk in de put gepompt en gaat door de minuscule gaatjes in de casing. De vloeistoffen kraken het schaliegesteente open. Het zand houdt die scheurtjes open. En de chemicaliën helpen het aardgas eruit te sijpelen.

5) De “flowback”-fase: Het water en de chemicaliën stromen terug uit de put en worden afgevoerd voor verwijdering of behandeling.

6) Tenslotte stroomt het aardgas uit de schalie omhoog uit de put, waar het uiteindelijk via pijpleidingen naar de consument wordt getransporteerd. Een typische put kan 20 tot 40 jaar lang gas produceren, waarbij elke dag duizenden kubieke meters gas worden weggepompt.

Dit is een zeer ruw overzicht van het fracking-proces. Er zijn tal van variaties, afhankelijk van de geologie van het gebied of de gebruikte technologieën. (Vaak worden bijvoorbeeld naast zand ook andere deeltjes gebruikt. En hier is een gedeeltelijke lijst van enkele van de verschillende technieken die bijvoorbeeld in North Dakota worden gebruikt.)

Waar vindt fracking plaats in de Verenigde Staten?

Deze interactieve kaart van het Post Carbon Institute toont de locatie van meer dan 63.000 schalieolie- en schaliegasbronnen in het hele land. Veel van de activiteit is geconcentreerd in Texas, Noord-Dakota, Louisiana en de Marcellus-schalie in het oosten:

Dit zijn niet de enige olie- en gasbronnen in de Verenigde Staten (schalie vertegenwoordigt ongeveer 29 procent van de totale olieproductie en 40 procent van het gas).

De Energy Information Administration heeft zijn eigen kaart van de belangrijkste schalieformaties in het land, waaronder de Bakken in North Dakota, de Eagle Ford in Texas en de Marcellus in Pennsylvania en West Virginia.

Hoe heeft fracking de olie- en gasproductie in de VS gestimuleerd?

Sinds het eind van de jaren 2000 is de hoeveelheid olie en aardgas die in de Verenigde Staten wordt geproduceerd drastisch gestegen, dankzij fracking, horizontaal boren, offshore boren en andere geavanceerde technieken. Naar verwachting zullen de voorraden de komende jaren verder toenemen:

Gruwe aardolie: In november 2013 produceerden de Verenigde Staten 7,8 miljoen vaten ruwe olie per dag, de grootste productie in een kwart eeuw. De olieproductie zal nu naar verwachting blijven groeien tot een piek van 9,6 miljoen vaten per dag in 2019:

Natuurgas: De Amerikaanse aardgasproductie heeft ook nieuwe historische hoogten bereikt, tot 24 biljoen kubieke voet in november 2013. Momenteel wordt verwacht dat de voorraden tot ten minste 2040 zullen groeien:

Merk op dat deze voorspellingen verre van perfect zijn – tien jaar geleden voorspelden weinigen de fracking-hausse.

Hoe heeft fracking de Amerikaanse economie beïnvloed?

De olie- en gashausse – aangedreven door fracking – heeft allerlei effecten op de Amerikaanse economie gehad. Hier zijn een paar van de belangrijkste:

Meer banen in sommige staten: Meer boren betekent meer banen. In de olie- en gasindustrie zijn er tussen 2010 en 2012 169.000 banen bijgekomen – een tien keer snellere groei dan in het land als geheel. Texas, North Dakota en Pennsylvania hebben enkele van de grootste stijgingen laten zien:

Hogere economische groei: De olie- en gasindustrie is een vrij klein deel van de totale Amerikaanse economie, maar analisten zijn het erover eens dat de fracking-boom de groei van het land een beetje heeft geholpen. JP Morgan schat dat de olie- en gasboom in 2013 0,3 procentpunt aan de economische groei heeft toegevoegd. Andere modellen gaan ervan uit dat de boom de komende tien jaar elk jaar 0,5 procentpunt aan de groei kan toevoegen.

Lagere energieprijzen (soms): Olie is nog steeds vrij duur – omdat de prijs van ruwe olie afhankelijk is van wereldwijde vraag- en aanbodfactoren. Maar de aardgasprijzen in de VS zijn sinds het midden van de jaren 2000 aanzienlijk gedaald (hoewel ze tijdens de koude winter van 2013 weer stegen, toen de vraag naar verwarming toenam). Dat heeft de consument geld bespaard. Het betekent ook dat elektriciteitscentrales meer geneigd zijn om aardgas te gebruiken voor de opwekking van elektriciteit.

De achteruitgang van steenkool: Veel elektriciteitsbedrijven hebben van de goedkope prijzen geprofiteerd om over te schakelen van steenkool op aardgas als hun favoriete energiebron. Deze omschakeling heeft geleid tot een vermindering van diverse luchtverontreinigende stoffen en van de uitstoot van kooldioxide die bijdraagt tot de opwarming van de aarde. Deze trend is schadelijk voor de kolenindustrie – en een van de redenen waarom een kwart van de kolencentrales in het land sinds 2011 is gesloten.

Een stimulans voor de Amerikaanse industrie: Amerika’s overvloed aan goedkoop aardgas lokt ook sommige fabrikanten naar de Verenigde Staten. Fabrieken die in Texas en Pennsylvania worden gebouwd, gaan aardgas omzetten in ethyleen, een belangrijk ingrediënt in plastic en antivries. (Het is echter onduidelijk op hoeveel bedrijven dit van invloed zal zijn – zoals een nota van Morgan Stanley aangeeft, is energie voor de meeste industrieën nog steeds een klein deel van de kosten.)

Lager import: De Verenigde Staten importeren veel minder olie en aardgas dan vroeger – een van de redenen waarom het handelstekort is gedaald tot het laagste niveau sinds 1998. Veel bedrijven pleiten er nu zelfs voor dat de Amerikaanse overheid de beperkingen op de verkoop van Amerikaanse olie en gas in het buitenland versoepelt.

Vuilt fracking het water en de lucht?

Het kan. Naarmate fracking-activiteiten zich over de Verenigde Staten hebben verspreid, hebben ze geleid tot protesten over lucht- en watervervuiling. Hier volgt een overzicht van enkele van de belangrijkste punten van zorg:

Bodemwaterverontreiniging: Een grote zorg is of de chemicaliën die bij fracking worden gebruikt of het aardgas zelf het drinkwater kunnen verontreinigen. (Er is bijvoorbeeld de zorg dat aardgaslekken het leidingwater ontvlambaar kunnen maken.)

Er zijn twee grote manieren waarop dit kan gebeuren. De ene is door ongelukken of vervuiling aan de oppervlakte. De afgelopen jaren zijn fracking-bronnen in staten als North Dakota opgeblazen. Bij een ander incident lekte duizenden liters fracking-vloeistof uit een opslagtank in Dimock, Pennsylvania. En slecht gebouwde putten met cementproblemen kunnen ervoor zorgen dat vloeistoffen of gas naar boven migreren. De Environmental Protection Agency voert momenteel een groot onderzoek uit naar dit soort verontreiniging en hoe die kan worden voorkomen.

Een tweede vraag is of chemicaliën of aardgas op de een of andere manier vanuit de fracked schalielaag duizenden meters omhoog in het grondwater kunnen migreren – zelfs als de putten perfect zijn aangelegd. Deze tweede mogelijkheid wordt onwaarschijnlijk geacht, aangezien er tientallen lagen gesteente zijn die de schalie scheiden van het grondwater. Toch heeft de EPA een (relatief ondiepe) put in Wyoming onderzocht waar chemicaliën in het water leken te zijn gesijpeld.

Watervervuiling: Een apart probleem is wat er met al dat water gebeurt nadat het is gebruikt om schalie open te breken en weer naar boven is gepompt. De olie- en gasindustrie produceert jaarlijks miljarden liters van dit troebele afvalwater, dat doorgaans chemicaliën bevat die voor het fracking-proces zijn toegevoegd.

In veel staten wordt dit afvalwater ondergronds teruggepompt in aparte “injectieputten”. Maar als er niet genoeg injectieputten beschikbaar zijn, wordt het water ofwel opgeslagen in tanks en opslagvijvers of naar zuiveringsinstallaties gestuurd. Dat verhoogt het risico op accidentele lozingen of onjuiste behandeling. In 2013 werden drie zuiveringsinstallaties in Pennsylvania beboet voor het dumpen van afval in de Allegheny River.

Luchtvervuiling: Zodra een gebied met schalie is gefrackt, begint het aardgas uit de put omhoog te stromen. Het grootste deel van dit methaan wordt opgevangen, maar een deel kan ontsnappen in de lucht of uit pijpleidingen lekken – en methaan is een krachtig broeikasgas, dat de planeet opwarmt.

Een ander rapport wees uit dat bepaalde chemische gassen, zoals benzeen, in de lucht kunnen ontsnappen, wat gezondheidsrisico’s oplevert voor omwonenden in Colorado. In 2012 begon de EPA olie- en gasbedrijven te verplichten deze emissies te beperken en het ontsnapte gas op te vangen.

Welke chemicaliën worden bij fracking gebruikt?

Olie- en gasbedrijven voegen doorgaans chemicaliën toe aan het water dat voor fracking wordt gebruikt. Deze chemicaliën kunnen wrijving verminderen, corrosie voorkomen, enzovoort. Ze maken doorgaans 0,5 tot 2 procent van het vloeistofvolume uit.

Verschillende operaties vereisen verschillende chemicaliën, maar al met al zijn er zo’n 2500 verschillende fracking-chemicaliën geïdentificeerd. Een goede lijst is hier te vinden. Sommige van de gebruikte additieven zijn heel gewoon, zoals zout en citroenzuur. Andere, zoals benzeen, zijn giftig. (In een onderzoek van het Congres zijn minstens 650 giftige additieven geïdentificeerd.)

Het kan soms moeilijk zijn om een volledige lijst van gebruikte chemicaliën te krijgen. Veel fracking-bedrijven geven nu op hun websites aan welke verbindingen ze gebruiken, en sommige staten, zoals Texas, hebben openbaarmakingswetten, maar deze regels kunnen van staat tot staat verschillen.

Maakt fracking gebruik van veel water?

Bij fracking is veel water nodig om het schaliegesteente open te breken. Een typische put kan tijdens zijn levensduur tussen de 2 en 7 miljoen gallon verbruiken.

Hoeveel is dat alles bij elkaar? In 2011 vertegenwoordigde het waterverbruik voor schalieboringen ongeveer 0,3 procent van het totale zoetwaterverbruik in de VS. Maar de percentages kunnen per regio verschillen – in Texas is dat ongeveer 1 procent.

Dat roept de vraag op of de lokale watervoorziening onder druk kan komen te staan. In droge gebieden in Texas of Colorado kunnen fracking-activiteiten een behoorlijke druk leggen op lokale waterbronnen. Maar dat is niet universeel. In de Marcellus-regio in het oosten daarentegen is uit onderzoek gebleken dat er geen gevaar is voor een watertekort.

Hoe is fracking in de Verenigde Staten gereguleerd?

Fracking wordt momenteel gereguleerd door de staten, die zeer uiteenlopende regels hebben voor alles, van de openbaarmaking van chemicaliën tot de behandeling van afvalwater tot putomhulsels.

U kunt bij Resources for the Future een aantal nuttige kaarten vinden die laten zien hoe het staat met de verschillende fracking-regelgevingen. Deze kaart laat bijvoorbeeld zien hoe verschillende staten de injectie van afvalwater onder de grond reguleren. Missouri heeft geen regelgeving, terwijl North Carolina een landelijk verbod heeft:

Een belangrijke vraag is of de Amerikaanse federale overheid zich meer moet bemoeien met fracking-regelgeving. Momenteel heeft het Environmental Protection Agency regels uitgevaardigd die olie- en gasbedrijven verplichten de luchtverontreiniging door fracking-activiteiten te beperken, en het bestudeert momenteel de verontreiniging van het grondwater. Maar vooralsnog hebben de federale autoriteiten zich terughoudend opgesteld. En het Congres heeft fracking vrijgesteld van bepaalde bepalingen van de Clean Water Act.

Sommige staten en gemeenten hebben intussen een algeheel verbod op fracking voorgesteld. In de staat New York geldt bijvoorbeeld al sinds 2010 een moratorium. Hier volgt een langere lijst van voorschriften in de Verenigde Staten.

Kan fracking aardbevingen veroorzaken?

Fracking zelf is zelden in verband gebracht met aardbevingen (hoewel Ohio hiernaar onderzoek doet). Maar de afvoer van al het afvalwater dat bij fracking wordt gebruikt, kan wel aardbevingen veroorzaken.

Als een put eenmaal is gefrackt, blijven er duizenden liters afvalwater over. Bedrijven lozen dat chemisch geladen water vaak door het in aparte ondergrondse “injectieputten” te pompen. Als de waterdruk in die putten toeneemt, kan dat gesteente gaan schuiven. Als die rotsen in de buurt van een geologische breuk liggen, kan dat een beving veroorzaken. Althans, dat is de theorie.

Een studie van de U.S. Geologic Survey wees uit dat het aantal aardbevingen toenam in gebieden waar de injectie van afvalwater toenam. Uit een vervolgonderzoek bleek dat injectie van afvalwater waarschijnlijk de oorzaak was van een aardbeving in 2011 in Oklahoma.

Het is vermeldenswaard dat niet alle injectieputten in verband worden gebracht met aardbevingen, en veel van deze gebeurtenissen waren kleine bevingen. Toch zijn er veel vragen over de vraag of deze aardbevingen sterker kunnen worden naarmate het fracken zich uitbreidt.

Hoeveel olie en gas heeft de VS?

In 2011 hadden de Verenigde Staten 220 miljard vaten olie en 2.203 biljoen kubieke voet aardgas dat “technisch winbaar” was.

Dit is olie en gas waar we momenteel de technologie voor hebben. Maar dat betekent niet dat we al die olie en dat gas ook daadwerkelijk zullen winnen. Veel hangt af van de economische omstandigheden. Als de prijzen stijgen, wordt het voor bedrijven winstgevender om naar meer olie en gas te boren. Maar als de prijzen dalen, wordt het minder rendabel en laten ze het misschien gewoon zitten.

Daarom richten veel analisten zich op een andere maatstaf, de zogeheten “bewezen reserves” – datgene wat we zouden kunnen winnen met de huidige technologie en economische omstandigheden. Volgens die maatstaf zijn er 29 miljard vaten olie en 348,8 biljoen kubieke voet aardgas beschikbaar.

Om dat allemaal in perspectief te plaatsen: de Verenigde Staten hebben in 2012 ongeveer 7 miljard vaten olie en 26 biljoen kubieke voet aardgas verbruikt. Dat betekent dat we een voorraad aardgas hebben die varieert van 13 jaar tot 84 jaar. Het hangt er allemaal vanaf.

Waar gebruiken we olie en gas voor?

Veel dingen. Ongeveer 93 procent van de brandstof die we voor transport gebruiken, komt van olie. En aardgas wordt momenteel gebruikt om ongeveer een derde van de elektriciteit in het land te leveren. Hier is een preciezere uitsplitsing:

Olie: De VS verbruikt momenteel ongeveer 15 miljoen vaten ruwe olie per dag – nadat het is verwerkt door olieraffinaderijen. Ruwweg 87 procent wordt omgezet in brandstof voor auto’s, vrachtwagens en vliegtuigen. Een deel van de olie wordt geraffineerd tot huisbrandolie. De rest wordt gebruikt voor een breed scala van industriële doeleinden (om chemicaliën, verf, kunststoffen, vetten, asfalt, enzovoort te maken).

Natuurlijk gas: De Verenigde Staten verbruikten ongeveer 25 biljoen kubieke voet aardgas in 2012. Ongeveer 36 procent daarvan werd gebruikt om elektriciteit op te wekken in elektriciteitscentrales. Nog eens 28 procent werd gebruikt om huizen en gebouwen te verwarmen. En de rest werd gebruikt voor verschillende industriële doeleinden (het genereren van elektriciteit of warmte om alles te helpen produceren, van staal tot papier tot voedsel).

Wat is het debat over de Amerikaanse olie- en gasexport?

In de afgelopen decennia waren de Verenigde Staten een grote importeur van olie en aardgas. Maar dankzij de fracking-boom bevindt het land zich nu in een positie om een deel van de nieuw gevonden overvloed aan andere landen te verkopen. Maar daarvoor moeten bepaalde wetten worden veranderd – en dat is controversieel.

Natuurgas: Als bedrijven aardgas naar andere landen willen verschepen, moeten ze daarvoor een vergunning krijgen van het ministerie van Energie (die krijgen ze automatisch als de Verenigde Staten een vrijhandelsovereenkomst met dat land heeft). Steeds meer bedrijven vragen tegenwoordig exportvergunningen aan en bouwen scheepsterminals.

Voorstanders van deze plannen zeggen dat een toename van de export kan leiden tot een stijging van de aardgasprijs voor Amerikanen, waardoor consumenten en binnenlandse fabrikanten worden benadeeld. Zie hier voor meer details.

Olie: Al sinds de jaren zeventig is het voor bedrijven illegaal om ruwe olie naar het buitenland te exporteren (op een paar uitzonderingen na). In het kielzog van de fracking-boom willen veel oliemaatschappijen deze wetten herzien, met het argument dat deze beperkingen de prijzen drukken en hun zaken schaden. Tegenstanders van export voeren onder meer aan dat dit de benzineprijzen voor sommige automobilisten in het Midwesten zou kunnen verhogen. Zie hier voor meer details.

Kan de VS onafhankelijk worden van buitenlandse olie?

Niet waarschijnlijk – deels omdat “onafhankelijkheid van olie” een beetje een mythe is.

Op dit moment importeren de Verenigde Staten 40 procent van de olie die ze verbruiken. Verwacht wordt dat dit percentage de komende decennia zal dalen tot ongeveer 32 procent, dankzij de toegenomen productie en het feit dat we zuiniger rijden. Maar dat betekent nog steeds veel import:

Zelfs als we onze import helemaal tot nul zouden kunnen terugbrengen, zouden de Verenigde Staten echter nog steeds niet volledig onafhankelijk zijn van het buitenland. Dat komt omdat de olieprijzen op de wereldmarkt worden bepaald. Dus instabiliteit in het Midden-Oosten of snelle groei in China zou nog steeds de wereldolieprijzen opdrijven – wat zou leiden tot prijspieken hier in de Verenigde Staten.

Kan aardgas helpen de opwarming van de aarde aan te pakken?

In theorie, ja – hoewel er hier grote voorbehouden zijn.

Natuurgas is een fossiele brandstof, en als we het verbranden voor elektriciteit, produceren we kooldioxide-emissies die bijdragen aan de opwarming van de aarde. Maar aardgas is op dit punt veel schoner dan steenkool, omdat het slechts de helft minder kooldioxide per eenheid energie produceert. Dus als we steenkool vervangen door aardgas, dragen we iets minder bij aan de opwarming van de aarde.

Dat is wat er nu in de Verenigde Staten gebeurt. De overvloed aan goedkoop schaliegas heeft veel elektriciteitsbedrijven overgehaald om van steenkool op aardgas over te schakelen. Dat is een van de redenen waarom de uitstoot van kooldioxide in de VS tussen 2005 en 2013 met 10 procent is gedaald (de recessie en de toegenomen efficiëntie hebben ook geholpen).

Er zit echter een addertje onder het gras: Het hele proces van fracking en het transport van aardgas kan leiden tot de uitstoot van methaan, een ander krachtig broeikasgas. Niemand weet precies hoe groot die methaanlekken zijn – onderzoekers zijn het er niet over eens. Maar die lekken zouden de klimaatvoordelen van aardgas kunnen ondermijnen, tenzij bedrijven manieren vinden om ze te verhelpen. Hier volgt een overzicht van mogelijke oplossingen.

Op de lange termijn is aardgas echter nog steeds een bron van broeikasgasemissies, en om een drastische opwarming van de aarde te voorkomen, zal de wereld het gebruik van gas de komende decennia waarschijnlijk sterk moeten terugdringen. Aardgas op zich is dus geen oplossing voor de opwarming van de aarde. (Zie hier voor meer informatie hierover.)

Maken andere landen gebruik van fracking?

Een paar landen maken al langer gebruik van fracking – met name Canada. Maar fracking op schalie is nog nergens zo populair als in de Verenigde Staten.

Er zijn veel landen in het buitenland die hun eigen schaliegas- en schalieolievoorraden hebben. Ook China, dat bijna twee keer zoveel schaliegas onder de grond blijkt te hebben als de Verenigde Staten:

Maar fracking heeft zich om verschillende redenen maar langzaam verspreid over het buitenland. Sommige landen, zoals Frankrijk en Nederland, hebben fracking verboden uit angst voor waterverontreiniging. Andere landen, zoals Oostenrijk, hebben zulke strenge regels dat boren er economisch niet rendabel is.

Zelfs in landen die voorstander zijn van fracking is de vooruitgang traag, deels omdat het werken met schalie extreem moeilijk en ingewikkeld kan zijn. In Polen moet nog veel werk worden verricht om de geologie van de regio te begrijpen. En in China wordt de verspreiding van fracking gehinderd door een verscheidenheid aan factoren – complexe geologie, een tekort aan watervoorraden in belangrijke regio’s, en een lastige laag regelgeving die innovatie belemmert.

Je hebt mijn vraag niet beantwoord!

Deze kaartenstapel is een werk in uitvoering. Hij zal blijven worden bijgewerkt naarmate de gebeurtenissen zich ontvouwen, nieuw onderzoek wordt gepubliceerd en nieuwe vragen opduiken.

Dus als u aanvullende vragen of opmerkingen heeft, of pietluttigheden of klachten, stuur dan een berichtje naar Brad Plumer: [email protected].

Wat moet ik nog meer lezen over fracking?

De website van de US Energy Information Administration bevat een schat aan informatie over de olie- en gasindustrie in de VS. U kunt er het antwoord vinden op de meeste vragen over productie of verbruik.

Het rapport “Golden Rules for a Golden Age of Gas” van het International Energy Agency biedt een uitgebreid overzicht van fracking-kwesties over de hele wereld, evenals een gids voor vragen over vervuiling en regelgeving.

Carl T. Montgomery en Michael B. Smith van NSI Technologies hebben een aardige, leesbare geschiedenis van het fracken geschreven.

ProPublica besteedt voortdurend aandacht aan de vervuilingsproblematiek van fracking in de Verenigde Staten.

Hoe zijn deze kaarten veranderd?

Dit is een lopende lijst van inhoudelijke updates, correcties en toevoegingen aan deze kaartenstapel. Deze kaarten zijn voor het laatst bijgewerkt op 10 april 2014. Hier is een overzicht van bewerkingen:

• 9 april: Bijgewerkt “Zal de Amerikaanse boom de benzineprijzen verlagen” om de studie van het Center for New American Security toe te voegen.
• 10 april: gecorrigeerd “Wat is het debat over de Amerikaanse olie- en gasexport” om het feit weer te geven dat alle bedrijven exportvergunningen voor aardgas moeten aanvragen – zelfs bedrijven die naar landen met vrijhandelsovereenkomsten verschepen.
• 11 april: bijgewerkt “Hoe heeft fracking de Amerikaanse economie veranderd” om op te merken dat de aardgasprijzen tijdens de winter van 2012-13 weer zijn gestegen. Bijgewerkt “Do other countries use fracking?” om duidelijker te maken dat andere landen fracking hebben gebruikt, maar hun schalievoorraden nog niet hebben aangeboord zoals de VS dat heeft gedaan.

Politiek & Beleid

De racistische geschiedenis van de filibuster, uitgelegd

Bekijk alle verhalen in Het Laatste