Canada, Australië en Groenland staan bovenaan de lijst van landen die de oudste geologische specimens ter wereld herbergen:
Groenland: Oudste fossielen gevonden in gesteente, Iusa Specimens, 3,7 miljard jaar oud
Australië: Oudste mineralen, Jack Hills Zircon, 4,36 miljard jaar oud
Canada: Oudste gesteente, Canadees Schild, 4,3 miljard jaar oud
Dat klopt, geologen, Canada is de thuisbasis van ’s werelds oudste ontdekte gesteenten!
De Oorspronkelijke Korst
Toen de aarde zo’n 4,6 miljard jaar geleden werd gevormd, verhardde het gesmolten gesteente aan het oppervlak tot een vaste korst. Deze korst wordt voortdurend geconsumeerd en gecreëerd door een recyclingsproces, gevoed door de convectiestroom van de vloeibare mantel onder het oppervlak.
Dit recyclen betekent dat een overgroot deel van de oorspronkelijke aardkorst diep onder de korst is geduwd, ver buiten het bereik van geologen. De oudste korst die vandaag bestaat, bevindt zich in het Canadees Schild en werd verondersteld zo’n 2,7 miljard jaar geleden te zijn gevormd, tot een recente ontdekking.
Gesteentelijn van het Canadees Schild
Onderzoekers van de Universiteit van Ottawa probeerden bewijs te vinden voor de afstamming van deze 2,7 miljard jaar oude korst, door te proberen vast te stellen hoe deze is ontstaan en waaruit deze is opgebouwd. Zij concentreerden zich op het Canadees Schild in Nunavik, QC, omdat het gesteente hier de kern van het Schild vormt en het oudste gesteente zou bevatten. Uit monsters die van dit graniet zijn genomen, blijkt dat delen van het schild zijn gevormd door smelten en herbewerking van delen van de oorspronkelijke aardkorst, met isotoop-markers die dateren van meer dan 4,3 miljard jaar geleden.
Hoe dateren wetenschappers gesteenten en fossielen?
Een van de belangrijkste technieken om de leeftijd van een gesteente te bepalen is radiometrische datering, waarbij onstabiele elementen worden gemeten die radioactief verval ondergaan, oftewel langzaam energie vrijmaken, waarbij nieuwe elementen worden gevormd. Om een nauwkeurige datum vast te stellen moeten wetenschappers een van deze radioactieve elementen identificeren, meten hoeveel ervan aanwezig is, meten hoeveel van het nieuw geproduceerde element aanwezig is, en de halfwaardetijd, of vervalsnelheid, van dat specifieke element kennen.
In het geval van deze oorspronkelijke korst maten wetenschappers neodymium-142, dat wordt geproduceerd door het alfaverval van samarium-146. De berekening voor dit stuk korst was niet zo complex als de datering van sommige andere gesteenten, aangezien 146Sm een uitgestorven isotoop is, en alleen gedurende de eerste 500 miljoen jaar van de aarde 142Nd heeft geproduceerd. Aangezien in deze korst 142Nd aanwezig is, weten we dat dit stuk korst ongeveer 4,3 miljard jaar geleden moet zijn gevormd.
Wat kunnen we uit deze oude korst concluderen?
Geloof me als ik zeg dat dit zeer opwindende gesteenten zijn. We hebben maar heel weinig gesteentemonsters die 3,6 miljard jaar oud of ouder zijn. Je kunt het aantal monsters op je vingers natellen. Dit betekent dat we weinig fysiek bewijs hebben om ons te helpen de eerste miljard jaar van de geschiedenis van de aarde te begrijpen.
Deze nieuwe ontdekking zal wat licht werpen op het vroege leven op deze planeet en ons misschien helpen onszelf en onze plaats in het heelal beter te begrijpen!
Nog steeds nieuwsgierig naar stenen? Ontdek 2 plekken in BC waar je je carrière als fossielenjager kunt beginnen!
*Foto van Nunavik Landschap door Martin Tuchscherer