De oudste naalden op deze witte dennentakken worden geel en vallen af, een normaal herfstverschijnsel.
Door Christine Engelbrecht
Plantpatholoog
Iowa State University Extension
Elke herfst worden boswachters en plantpathologen overspoeld met telefoontjes van radeloze bomenliefhebbers. “Mijn dennenboom heeft er de hele zomer geweldig uitgezien, en nu gaat hij dood! Wat is er?” Met een beetje speurwerk komen we er meestal achter dat inderdaad veel van de binnennaalden geel of bruin worden en afvallen, vaak op alarmerende wijze. Hoewel het de tijd van het jaar is waarin we verwachten dat eiken, esdoorns en platanen van kleur veranderen en hun bladeren laten vallen, vinden we het vanzelfsprekend dat “groenblijvende” bomen, inclusief naaldbomen zoals dennen, sparren en dennen, resoluut groen blijven gedurende de winter. Ze zijn immers “evergreen”.
Hoewel de meeste coniferen het hele jaar door groen blijven, realiseren de meeste mensen zich niet dat groenblijvers niet altijd al hun naalden behouden. Net als eikenbomen hun bladeren verliezen, laten de meeste groenblijvers ook naalden vallen – maar niet allemaal. Terwijl een eik elk jaar nieuwe bladeren krijgt, groeien de meeste naaldbomen aan elke tak een nieuw plukje naalden, als aanvulling op de naalden van een aantal jaren die de boom nog heeft. Elk jaar in de herfst verliest hij de oudste naalden (die het dichtst bij de stam staan). Dit normale verschijnsel wordt seizoensgebonden naaldverlies of herfstnaaldval genoemd.
De meest opvallende voorbeelden van seizoensgebonden naaldverlies komen voor bij de witte den en de arborvitae. De binnenste naalden worden heldergeel voordat ze in de herfst vallen, en meestal is de grond onder een witte den bedekt met afgevallen naalden, ook al is de boom volkomen gezond. De gevallen naalden kunnen dienen als natuurlijke mulch onder de boom.
Het naaldverlies is het minst opvallend bij sparren en dennen, die meer jaren naalden behouden, maar zelfs bij deze planten kan het natuurlijke naaldverlies in sommige jaren merkbaar zijn.
Hoewel naaldverlies bij coniferen elke herfst voorkomt, is het bij sommige bomen opvallender dan bij andere en in sommige jaren meer uitgesproken dan in andere. Het is niet ongebruikelijk dat het naaldverlies van een boom vele jaren onmerkbaar is, tot een bijzonder dramatische herfst. Sommige stressfactoren, zoals droogte, lijken het naaldverlies in bepaalde jaren te verergeren.
Er zijn twee naaldbomen in Iowa die in de herfst echt al hun naalden verliezen, goudbruin worden en al hun gebladerte afwerpen tot ze er dood uitzien. De kale cipres en de lariks worden beschouwd als “bladverliezende naaldbomen”, en het zijn geen echte evergreens. Hoewel ze de hele winter kaal zijn, krijgen ze elk voorjaar nieuwe naalden.
Natuurlijk betekenen bruine naalden op een groenblijvende boom soms echt problemen. Niet alle naaldverlies is goedaardig. Soms kunnen groenblijvers bruin worden door ernstige problemen zoals insecten en ziekten, of andere stressfactoren zoals transplantatieschok, onjuiste beplanting, droogte of winteruitdroging. Naaldbruinverkleuring die op een ander tijdstip dan de herfst optreedt, of die andere naalden dan de oudste, binnenste naalden omvat, moet worden onderzocht. Sommige ziekten veroorzaken bruinverkleuring van een paar hele takken, of alleen de onderste takken of de nieuwste, buitenste groei.
Het afsterven van de oudste, binnenste naalden van een groenblijvende boom in de herfst kan alarmerend zijn, maar in de meeste gevallen is het gewoon een weerspiegeling van de normale groei van een gezonde boom.
Contacten:
Christine Engelbrecht, Planten- en insectendiagnostiekkliniek, (515) 294-0581, [email protected]
Jean McGuire, Extension Communications and Marketing, (515) 294-7033, [email protected]
Er zijn twee foto’s voor de column van deze week:
WhitePine101207.JPG onderschrift: De oudste naalden op deze witte dennentakken worden geel en vallen af, een normaal herfstverschijnsel.
Arborvitae101207.jpg bijschrift: Arborvitae verliezen hun oudste naalden in de herfst.