Waarom zijn mensen geëvolueerd om van muziek te genieten?

Getty

Waarom zijn we geëvolueerd om van muziek te houden? verscheen oorspronkelijk op Quora: de plek om kennis te vergaren en te delen, zodat mensen van anderen kunnen leren en de wereld beter kunnen begrijpen.

Antwoord van Suzanne Sadedin, evolutiebiologe, op Quora:

Waarom zijn we geëvolueerd om van muziek te houden?

De bestaande theorieën lijken onvolledig, dus hier is er nog één. Ik denk dat muziek een neveneffect is van de evolutie van zelfbewustzijn en liefde.

Muziek heeft inderdaad veel kenmerken die we associëren met seksuele competitie. Het is (historisch gezien) een eerlijk vertoon van bekwaamheden, het maakt gebruik van supernormale stimuli, en het is sexy. Maar als dat voldoende was voor de evolutie, zou het wijdverbreid zijn bij andere soorten. In plaats daarvan lijkt muziek vrijwel uniek te zijn voor de mens.

In de meeste soorten zijn displays gewoon flamboyante tentoonstellingen van individuele dapperheid. Iedere pauw streeft ernaar de grootste, meest flitsende staart te hebben; er is geen sprake van de complexiteit of diversiteit die wij met muziek associëren. Guppy’s waarderen nieuwe kleuren bij hun partners, maar ze evolueren niet naar toenemende complexiteit.

Het dichtst bij menselijke muziek staan de liedjes van bepaalde vogels. Hoewel niemand zal ontkennen dat de meeste vogelzang een soort seksueel concurrentiesignaal is, wordt de complexiteit van de zang niet consequent in verband gebracht met seksuele selectie. En relatief complexe en variërende vogelzang, zoals die van de zangmus, kan worden gegenereerd met behulp van eenvoudige algoritmen. Niets in de dierenwereld komt ook maar in de verste verte in de buurt van de complexiteit en diversiteit van de menselijke muziek.

Er wordt ook vaak gesuggereerd dat muziek bijdraagt aan de groepsbinding, wat voordelig zou kunnen zijn voor een soort als de onze, waar de concurrentie tussen de stammen de evolutie kan hebben beïnvloed. En aangezien de mens in dat opzicht ongewoon is, helpt dit ook het unieke karakter van muziek te verklaren. Er zijn genoeg aanwijzingen dat muziek inderdaad deze rol speelt. Maar groepsselectie is meestal een zwakke kracht, terwijl muziek een kostbare eigenschap is; het is moeilijk te zien hoe de eerste voldoende zou kunnen zijn om de tweede te verklaren.

Misschien is muziek geëvolueerd als een seksueel geselecteerd kenmerk dat door groepsselectie is overgenomen, maar misschien zit er een groter gat in onze denkwijze.

Wat geen van beide ideeën lijkt te verklaren, is waarom muziek, nou ja, muzikaal is. Waarom zou een groep – of, wat dat betreft, een paar – binding het soort fractale complexiteit, voortdurende nieuwheid en specificiteit van smaak met zich meebrengen dat muziek onderscheidt van gewone vogelzang?

Hierom – misschien.

Hofstadter in Gödel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid stelt dat bewustzijn een recursief computationeel proces is. Zelfbewustzijn impliceert bovendien dat de bewuste geest een model of representatie van het zelf bevat.

Wat is dit model? Waarom zou je jezelf representeren, als je ook gewoon jezelf kunt zijn? Het antwoord is, vermoedelijk, dat het grootste deel van de geest niet bewust is, of zelfs maar toegankelijk voor het bewustzijn. Dus om inzicht in je eigen gedrag te krijgen, boetseer je jezelf op vrijwel dezelfde manier als je andere mensen boetseert.

Je ziet het probleem. Het modelleren van andere bewuste, zelfbewuste geesten vereist een interne bewuste, zelfbewuste geest voor elke geest die je modelleert. Elk van deze modellen moet op zijn beurt weer zijn eigen modellen hebben van andere bewuste, zelfbewuste geesten… en zo verder tot in het oneindige.

Onze hersenen hebben geen oneindige capaciteit. Dus wat doen we als we een oneindig recursief proces tegenkomen? Wanhopig opkrullen? Nee! We benaderen. We kijken zo diep mogelijk in de fractal en rekken de grenzen van onze cognitieve capaciteit op. En dan erkennen en accepteren we die grenzen. We verwonderen ons over de kleinheid van het zelf in de wonderbaarlijke grootsheid van het universum. We worden overmand door spirituele vreugde.*

Met andere woorden, we feliciteren onszelf met onze bereidheid om de grenzen van ons bevattingsvermogen onder ogen te zien. Waarom geeft dit ons een goed gevoel? Het is adaptief.

Wij zijn een zeer sociale soort. Veel onderzoekers geloven dat de menselijke kennis gedurende een groot deel van onze evolutionaire geschiedenis vastzat in een positieve terugkoppelingscyclus van sociale selectie.** Dat wil zeggen dat onze voorouders die anderen beter konden begrijpen en voorspellen evolutionair beter in staat waren om anderen te begrijpen, waardoor elke volgende generatie moeilijker te begrijpen en te voorspellen was dan haar ouders.

Dus: het is voordelig om in de diepten van interessante fractals te turen, want dat oprekken van cognitieve vermogens is precies wat nodig is om gedachten beter te modelleren dan die van onze soortgenoten. En muziek is meestal interessante fractals.

Ik wil nog een stapje verder gaan. Laten we het over liefde hebben.

We zijn niet alleen sociaal. Veel dieren zijn sociaal, en de meeste van hen zijn volslagen eikels. Mensen, samen met veel vogels en een paar zoogdieren, hebben ongewoon sterke, duurzame coöperatieve relaties tussen niet-verwante volwassenen. We hebben liefde en vertrouwen.

Maar hoe ontwikkel je vertrouwen? Ik heb hier jaren over gepiekerd. We begrijpen heel goed hoe coöperatieve relaties adaptief kunnen zijn, bijvoorbeeld als je partner je afvallig gedrag waarschijnlijk zwaar zal bestraffen, en afvalligheid verbergen te moeilijk is. Maar dat verklaart vertrouwen niet.

Ik vertrouw je betekent juist dat ik je overlopers niet in de gaten houd. Ik controleer het bewijs niet om te zien of je me hebt verraden. Ik stel geen straffen in voor alle vreselijke dingen die je zou kunnen doen. Ik maak me er niet eens zorgen over.

En ik denk dat we allemaal op vertrouwen gebaseerde relaties willen. Ik ken niemand die het goed zou vinden om te geloven dat de eerlijkheid van zijn partner alleen het gevolg is van de angst voor straf – laat staan die van zichzelf.

Het is duidelijk dat vertrouwen een hoop moeite en conflicten in een relatie bespaart, wat het adaptief maakt. Maar het is ook kwetsbaar voor uitbuiting, vandaar het evolutionaire probleem. Volgens de standaardtheorie zou op het moment dat je weet dat ik je vertrouw, je motivatie moeten veranderen om mij uit te buiten. Maar ik zou dit moeten weten, en je daarom in de eerste plaats niet moeten vertrouwen.

Een oplossing voor dit dilemma is emotionele verbintenis. Liefde in de vorm van emotionele betrokkenheid is een zelfmodificatie die onze cognitieve beloning verandert ten gunste van de belangen van de ander. Als ik van je hou, dan kan ik je letterlijk geen pijn doen zonder mezelf pijn te doen. Als ik van je hou, dan maakt jou gelukkig maken mij letterlijk gelukkig. Als de liefde wederzijds is, dan komen onze belangen op één lijn te liggen. En dat maakt vertrouwen mogelijk.

Hoe creëren we liefde? Door een proces van massale cognitieve remodeling. Onze hersenen moeten leren om op de prikkels van de ander te reageren met een extreem, uniek plezier, en zij moeten leren hoe zij op hun beurt de ander op unieke wijze kunnen stimuleren. Om dat effectief te doen, creëren we de meest diepgaande voorstelling die we van de ander kunnen maken, en geven we die voorstelling bijna evenveel betekenis als we aan onze eigen voorstelling hechten. En in een tweerichtingsrelatie moet die voorstelling een zelf-voorstelling bevatten, die een ander-voorstelling bevat… en zo verder in het recursie-konijnenhol.

Dat is, denk ik, een groot deel van wat verkering en vriendschap doen bij soorten met langdurige relaties. Het is een intieme wederzijdse herbedrading waarbij onze hersenen geleidelijk leren te spelen en bespeeld te worden; wij staan de ander uniek inzicht in ons zelf-model toe, zodat zij kunnen leren ons uniek te belonen; en vice versa. Liefde maakt ons kwetsbaar en krachtig tegelijk. In overeenstemming met dit idee is de paarband, en niet zozeer de sociale groepsgrootte, de meest verspreide voorspeller van de evolutie van de hersenomvang bij andere soorten. Bij primaten zijn hersengrootte en seksuele competitie negatief gecorreleerd.

Onze voorouders hebben hun succes deels te danken aan het feit dat ze in staat waren om vertrouwen te wekken en te behouden. Ze evolueerden dus om lief te hebben, en om lief te hebben moesten ze een ongeëvenaard plezier vinden in de poging om een oneindige diepte te bevatten die ze nooit echt konden bevatten.

Dus het gevoel van onderdompeling in fractale diepte voelt aan als liefde, want dat is wat de ervaring van liefhebben is. En als we een hoorbaar fractaal proces tegenkomen dat toevallig onze hersenen stimuleert met een perfect cultureel afgestemde vervlechting van vertrouwd en vreemd, zelf en ander – dan dompelen we ons er gewillig in onder. We houden niet alleen van muziek. We houden ervan.

Hermitlijster of mensen: Wie zet de toon?

Focus: Deconstructing Birdsong

De evolutie van muziek en menselijk sociaal vermogen

De sociale-hersenhypothese en de implicaties daarvan voor de sociale evolutie.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc…

Sexuele selectie en de evolutie van hersengrootte bij primaten

*Niet op een computer, in dat geval sudo kill.

** Dit wordt de sociale-hersenhypothese genoemd. Dit stuk is gebaseerd op de aanname dat het klopt, maar het kan fout zijn; er is geen consensus over.

Deze vraag is oorspronkelijk verschenen op Quora – de plek om kennis te vergaren en te delen, zodat mensen van anderen kunnen leren en de wereld beter begrijpen. Je kunt Quora volgen op Twitter, Facebook en Google+. Meer vragen:

• Chromosomen: Waarom zitten telomeren aan de uiteinden van chromosomen?
• Biologie: Wat vinden feministen van verschillende geslachtsrollen bij andere diersoorten, bijvoorbeeld bij kippen?
• Wetenschappers: Wat vinden natuurkundigen van Neil deGrasse Tyson?