Er bestaan veel misvattingen over hoe radicale acceptatie – een vaardigheid die in de dialectische gedragstherapie wordt onderwezen – er nu eigenlijk uitziet. Een van de grootste mythes is dat radicale acceptatie betekent dat je het eens bent met wat er is gebeurd. Mensen gaan ervan uit dat acceptatie gelijk staat aan goedkeuring.
Als ik accepteer wat er gebeurd is, dan keur ik het goed. Dan vind ik het goed. Dan vind ik het goed. Dan excuseer ik het misbruik. Dan ontsla ik de persoon die me diep gekwetst heeft van alle verantwoordelijkheid. Dan sta ik de ontrouw toe. Dan kan ik er niets aan doen dat ik mijn baan kwijtraak of mijn huis verlies. Ik kan het niet veranderen. Dan leg ik me erbij neer dat ik me ellendig voel. Dan blijf ik zwelgen en lijden.
Radicale acceptatie betekent niet een van deze dingen. “Het betekent gewoon dat je de realiteit erkent,” zegt psychotherapeute Sheri Van Dijk, MSW, RSW. Je erkent wat er gebeurd is of wat er op dit moment gebeurt. Want vechten tegen de werkelijkheid versterkt alleen maar onze emotionele reactie, zei ze.
We vechten misschien tegen de werkelijkheid door te oordelen over een situatie. We kunnen tegen de werkelijkheid vechten door te zeggen: “Het zou zo moeten of niet zo moeten zijn”, “Dat is niet eerlijk!” of “Waarom ik?!”
Vechten tegen de werkelijkheid creëert alleen maar lijden. Hoewel pijn onvermijdelijk is in het leven, is lijden optioneel. “En lijden is wat er gebeurt als we weigeren de pijn in ons leven te accepteren,” zegt Van Dijk, de auteur van verschillende boeken, waaronder Calming the Emotional Storm: Using Dialectical Behavior Therapy Skills to Manage Your Emotions & Balance Your Lifeand The Dialectical Behavior Therapy Skills Workbook for Bipolar Disorder.
Ze deelde dit voorbeeld: Als iemand overlijdt en we accepteren zijn overlijden, richten we ons op het omgaan met de pijn (verdriet) in plaats van het lijden (weigering om verdriet te accepteren = bitterheid, boosheid en wrok).
Acceptatie betekent ook niet dat we onze handen in de lucht gooien of met een witte vlag zwaaien. Integendeel, zodra we de werkelijkheid accepteren, kunnen we overwegen of we die willen veranderen. We kunnen zeggen: “OK, dit bestaat. Dit gebeurt of is gebeurd. Hoe wil ik ermee omgaan?”
Met andere woorden, het beoefenen van acceptatie leidt in feite de weg naar het oplossen van problemen.
Zoals Van Dijk uitlegt, “als je iets niet leuk vindt, moet je eerst accepteren dat het is zoals het is, voordat je het kunt proberen. Als je iets niet accepteert, ben je zo druk bezig met het bestrijden van die realiteit dat je niet de energie hebt om te proberen het te veranderen.”
Zo ontving Van Dijk, die Canadese is, onlangs een brief van de IRS waarin stond dat ze veel geld schuldig was. Ze geeft veel presentaties in de VS, maar haar inkomen is minimaal. Ze had kunnen weigeren deze realiteit te accepteren door te zeggen: “Dit is belachelijk. Dit kan onmogelijk juist zijn. Ze zijn gek. Ik heb vorig jaar in de VS niet eens zoveel geld verdiend; ze zijn niet goed bij hun hoofd! En nu moet ik omgaan met hun geklooi. Dit is gewoon niet goed. Zo zou het niet moeten zijn!”
Hoewel, door tegen haar realiteit te vechten, is Van Dijk niet in staat zich te concentreren op wat ze kan doen om de situatie te veranderen. Door te tieren, te tieren, te oordelen en te beschuldigen, verspilt ze haar fysieke en emotionele energie en komt ze nergens. In plaats daarvan accepteert ze de situatie: “Oké, ik heb deze brief gekregen. Ik kan niet begrijpen hoe dit kan. Het lijkt niet te kloppen, maar dit is wat ze me vertellen.” Daarna liet ze een voicemail achter voor haar accountant.
Door radicale acceptatie te beoefenen, reageert Van Dijk nog steeds. Maar haar reacties zijn minder intens en duren minder lang dan wanneer ze zich zou concentreren op vechten.
Een ander voordeel is dat je over het algemeen minder tijd besteedt aan nadenken over de situatie, zegt ze. En als je er toch aan denkt, “veroorzaakt dat minder emotionele pijn. Mensen beschrijven vaak een gevoel van ‘lichter zijn’, ‘opluchting’, ‘alsof er een gewicht is weggenomen.’
Met acceptatie verdwijnt je lijden, zegt ze. De pijn verdwijnt niet (hoewel dat na verloop van tijd wel zou kunnen gebeuren). Maar omdat je niet lijdt, wordt de pijn draaglijker, zei ze.
Het beoefenen van radicale acceptatie kan zijn het accepteren dat het regent op de dag dat je van plan was naar het strand te gaan. En het kan ook zijn dat je je partner accepteert zoals hij of zij nu is. Een van Van Dijks cliënten werkt bijvoorbeeld aan acceptatie van het feit dat ze niet op haar man kan vertrouwen. Hij zou hun hypotheek verlengen. De dag voor de deadline vertelde hij haar dat hij niets had gedaan.
“Misschien verandert hij nooit, in dat geval moet ze beslissen of ze bereid is de relatie voort te zetten zoals hij is. Of als ze in de relatie wil blijven, moet ze beslissen hoeveel energie ze erin gaat steken om zich te laten gelden, in plaats van het gewoon te accepteren en niet te proberen het te veranderen.”
Van Dijk presenteert radicale acceptatie ook als een alternatief voor vergeving. Want radicale acceptatie heeft, in tegenstelling tot vergeving, niets met de ander te maken. Het gaat volledig om het verminderen van je persoonlijke pijn, zegt ze. Ze heeft cliënten met allerlei ervaringen geholpen met het oefenen van acceptatie.
Zo werkte ze bijvoorbeeld met een cliënt wiens vader haar als kind seksueel misbruikte. De familie van de cliënt zette haar onder druk om hem te vergeven. Van Dijk werkte ook met een vrouw van wie de psychiater haar vertelde dat ze haar man moest vergeven voor het zoenen met een andere vrouw, om verder te kunnen. Geen van beide cliënten was klaar om te vergeven, dus werkten ze aan acceptatie van wat er was gebeurd.
“Dit is vaak heel behulpzaam voor mensen, erkennen dat ze iets kunnen doen om verder te gaan, en toch de andere persoon volledig verantwoordelijk houden voor zijn gedrag.”
Radicale acceptatie vergt veel oefening. En begrijpelijkerwijs kan het vreemd en moeilijk aanvoelen. Maar onthoud dat radicale acceptatie gaat over het erkennen van de werkelijkheid – niet het leuk vinden of betwisten ervan. Zodra je erkent wat er echt gebeurt, kun je het veranderen of beginnen te genezen. Radicale aanvaarding heeft niets te maken met passief zijn of opgeven. To the contrary, it’s about channeling your energy into moving on.
Woman with letter photo available from