Jupiter is een van de 5 planeten die met het blote oog te zien zijn. Dat betekent dat je op een heldere nacht, als Jupiter aan de hemel staat, hem met je eigen ogen kunt zien. Een telescoop is niet nodig. In feite is het een van de helderste objecten aan de hemel. Als Jupiter daar staat, is het moeilijk hem niet te zien. Het is dus nogal moeilijk om je af te vragen wie Jupiter heeft ontdekt, want de mensheid weet er al tienduizenden jaren van.
Oeroude astronomen hadden geen telescopen, maar ze wisten wel dat er iets vreemds was met de planeten. Zij volgden de beweging van de planeten met een ongelooflijke nauwkeurigheid en geloofden dat deze op de een of andere manier in verband werden gebracht met goden in hun mythologieën. Jupiter is genoemd naar de Romeinse god, waarvan gedacht wordt dat hij het hoofd van de goden is; hij is dezelfde als Zeus in de Griekse mythologie.
Een betere vraag zou misschien kunnen zijn: wie heeft Jupiter als planeet ontdekt? Met andere woorden, wanneer realiseerden astronomen zich dat Jupiter echt een planeet was. Die ontdekking vond plaats toen astronomen zich realiseerden dat de Aarde eigenlijk ook maar een planeet was, die in het zonnestelsel rond de zon draaide. Het nieuwe model voor het zonnestelsel werd ontwikkeld door Nicolaus Copernicus in de 16e eeuw. Door de Zon in het centrum van het zonnestelsel te plaatsen, ontwikkelde Copernicus een model dat de bewegingen van de planeten aan de hemel beter verklaarde.
Dit model werd bevestigd toen Galileo zijn eerste rudimentaire telescoop op Jupiter richtte. Wat hij zag was de schijf van Jupiter en de vier grootste manen die om de planeet draaiden. Omdat men dacht dat alle hemellichamen om de aarde draaiden, dacht men dat het onmogelijk was dat objecten om elkaar heen draaiden.
Toen astronomen eenmaal wisten dat Jupiter een planeet was, en zij betere telescopen hadden om hem te bestuderen, kon de verkenning van Jupiter echt beginnen. Er werden steeds betere beelden van de planeet gemaakt, en er werden meer manen en zelfs ringen ontdekt die om de planeet draaiden.
En toen, in het ruimtetijdperk, werden de eerste ruimtevaartuigen naar Jupiter gestuurd. Het eerste ruimtevaartuig dat bij Jupiter aankwam was NASA’s Pioneer 10 in 1973, een paar maanden later gevolgd door de Pioneer 11. Deze ruimtevaartuigen stuurden beelden terug van de wervelende wolkentoppen van Jupiter, ontdekten meer over zijn samenstelling, en onthulden kenmerken van zijn manen.
We hebben veel artikelen geschreven over de ontdekking van planeten in het zonnestelsel. Hier is een artikel over de ontdekking van Uranus, en een ander over de ontdekking van Neptunus.
U kunt ook meer over Jupiter te weten komen in NASA’s gids voor de verkenning van het zonnestelsel.
We hebben ook een aflevering van Astronomy Cast opgenomen die helemaal over Jupiter gaat. Luister er hier naar, Aflevering 56: Jupiter.