Het jaar van de sociopatische babymannen is al genoemd, maar 2017 ontpopt zich ook als het jaar van de zielige verontschuldigingen.
De babyman-in-chief van Amerika heeft de gewoonte excuses te eisen voor ware uitspraken (terwijl hij zelf mea culpa’s vermijdt), en verstoten seksuele roofdieren laten de woorden “het spijt me” maar al te vaak helemaal achterwege. Intussen is “Look What You Made Me Do” uitgegroeid tot het ultieme non-apologie-onder-één-apologie.
Ik ben niet iemand die met stenen gooit: Soms laat ik een SIYF (“sorry als je je boos voelt”) vallen, een passief-agressieve tik die de schuld legt bij de persoon die ik heb gekwetst, in plaats van bij mezelf.
Als jij ook niet zeker weet hoe je je moet verontschuldigen voor iets wat je fout hebt gedaan, vrees dan niet. Quartz interviewde communicatie-experts om de essentiële elementen van een effectief ‘het spijt me’ te begrijpen. Deze strategieën omvatten niet de nuances van elk conflict, maar ze bieden een solide basis voor degenen die ervoor willen zorgen dat de persoon die ze hebben gekwetst zich gehoord en gerespecteerd voelt.
Voorbereid je voor door je hun perspectief voor te stellen
In de kern zijn excuses een poging om aan de persoon die je hebt gekwetst te communiceren dat je diep hebt nagedacht over hun emoties, hun ervaring wilt valideren, en spijt voelt voor je woorden of daden, zegt Nicole McCance, een in Toronto gevestigde relatiepsycholoog die werkt met koppels en gezinnen. Als je je niet hebt voorbereid op de verontschuldiging, zal de verontschuldiging geen reflectie vertegenwoordigen en daarom geen gewicht in de schaal leggen.
Volgens McCance is de beste manier om je voor te bereiden op een verontschuldiging, jezelf in de schoenen van de ander te plaatsen: Stel je voor hoe jij je zou voelen als iemand hetzelfde tegen jou zou zeggen of doen. Denk na over de vele mogelijke gevolgen, zelfs als je niet volledig begrijpt waarom deze persoon reageerde op de manier waarop ze deden. Deze oefening bouwt empathie op, die je kunt voelen en uiten ongeacht of je het eens bent met datgene waarvoor je je verontschuldigt of het begrijpt.
Als je de persoon die je hebt gekwetst persoonlijk kent, besteed dan tijd aan het nadenken over zijn of haar geschiedenis, relaties en trauma’s in het verleden, zegt McCance. Hoewel je de ervaring van een ander nooit helemaal zult begrijpen, kun je je misschien beter inleven in zijn of haar reactie door de belediging in zijn of haar context te plaatsen.
(Opmerking: als deze persoon zijn of haar trauma’s uit het verleden niet met je heeft gedeeld, is je verontschuldiging niet het juiste moment om daarnaar te vragen. Dat zou kunnen worden opgevat als een poging om hun huidige pijn te bagatelliseren of te minimaliseren.)
In het moment zelf kunnen excuses zeer emotioneel zijn, en je geest kan leeglopen. “Om dit te voorkomen, adviseer ik mijn cliënten om de belangrijkste punten die ze willen overbrengen op te schrijven,” zegt McCance. “Dit zijn niet de punten die je wilt bewijzen, of alle redenen waarom je hebt gedaan wat je hebt gedaan, maar het zijn specifieke gedragingen waar je spijt van hebt, of herinneringen zoals: ‘Zorg ervoor dat je zegt dat ik van je hou,’ als je je excuses aanbiedt aan een partner.”
Beheer je verwachtingen
Volgens Joanne Lescher, een gecertificeerde Non-Violent Communication facilitator, is de grootste misvatting over excuses dat mensen denken dat als ze ‘het spijt me’ zeggen, de andere persoon meteen hun berouw moet accepteren. Maar excuses gaan niet over jou; ze gaan over degene die je gekwetst hebt.
“We zeggen de hele tijd ‘het spijt me’ terwijl we het niet menen. Het is een gewoonte die we als kind hebben meegekregen, als we gedwongen worden ons te verontschuldigen, zelfs als we niet begrijpen waarom,” zegt Lescher. “
Wat we moeten leren is hoe we ons eigen kunnen maken waarom we ons verontschuldigen.”
Een deel van het eigen maken van het “waarom” is beseffen dat je iemand negatief hebt beïnvloed, en het is aan hen, niet aan jou, om te beslissen of ze je willen vergeven. “Ik zeg altijd tegen cliënten dat ze hun verwachtingen moeten managen voordat ze hun excuses aanbieden”, zegt McCance. “Als iemand gekwetst is, wist een verhaal over waarom het je spijt niet uit wat je in eerste instantie zei of deed. Je moet ze de tijd geven, want het spoor van al die pijnlijke emoties is niet altijd gemakkelijk te verwerken.” Het managen van verwachtingen betekent ook accepteren dat, als gevolg van je daden, vergeving onmogelijk kan zijn.
Wat te zeggen (en te vermijden)
Wanneer het aankomt op de letterlijke woorden van een verontschuldiging, zijn er een aantal kardinale zonden-en musts.
“Eerst en vooral is het echt belangrijk om te vermijden dat je de redenen uitlegt achter wat je hebt gedaan,” zegt McCance. “Er zitten altijd redenen achter gedrag, maar het uiteenzetten van die redenen kan overkomen als een excuus. Als je dit doet, krijgt de ander het gevoel dat je niet oprecht bent en het niet snapt.”
Defensiviteit zal een verontschuldigingsgesprek onmiddellijk doen stoppen, en moet koste wat het kost worden vermeden. Erken dat de kans op defensieve reacties het grootst is als je de persoon aan wie je je excuses aanbiedt, niet helemaal begrijpt of het er niet mee eens bent.
“Zeg dingen als: ‘Vertel me daar meer over,’ of ‘Kun je dat gevoel verder uitleggen,’ in plaats van ruzie te maken of jezelf te verdedigen,” zegt Lescher. “Om de impact van je gedrag echt te begrijpen, moet je oprecht nieuwsgierig zijn naar wat de ander voelt. We hebben allemaal de neiging om ons gedrag te willen rechtvaardigen, maar dat is nooit wat iemand wil horen als hij of zij gekwetst is.”
En op momenten dat je het gevoel hebt dat iemand overdreven reageert midden in een verontschuldiging, benoem die overdreven reactie dan niet ronduit. Probeer in plaats daarvan zinnen als, “Ik heb het gevoel dat je me een level-10 reactie geeft, en ik ben een beetje in de war, maar ik wil echt begrijpen hoe je je voelt,” zegt McCance.
Een andere veelgemaakte fout is letterlijk vergeten om de woorden “Het spijt me.” te zeggen. Maar hoewel experts het erover eens zijn dat deze woorden essentieel zijn voor elke verontschuldiging, is wat erna komt veel belangrijker.
SIFY’s (Sorry If You Feel Angry) zijn een quintessentiële post-sorry screwup: “Zelfs als ze goed bedoeld zijn, zullen zinnen als ‘Het spijt me als je het gevoel hebt dat ik gemeen was,’ of ‘Het spijt me als je je boos voelt,’ niet werken omdat ze de gevoelens en ervaring van de ander minimaliseren,” zegt McCance.
In plaats daarvan, volg “Het spijt me” met oprechte uitingen van berouw, en zinnen als “Ik kan me voorstellen dat je zo teleurgesteld bent.” Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat ‘het spijt me’ duidelijke en specifieke voorbeelden bevat van waar je precies spijt van hebt.
“Alleen ‘het spijt me’ zeggen is vrij leeg; het is gewoon een holle verklaring die niet veel doet voor de gever of de ontvanger van de verontschuldiging,” zegt Lescher. “Als je echt spijt hebt, is dat misschien omdat je spijt hebt van je acties of woorden, omdat je hebt gezien hoe wat je zei of deed de andere persoon beïnvloedde. Dus zou je je verontschuldiging moeten voortzetten door iets te zeggen als: ‘Ik heb spijt dat ik X heb gezegd, omdat ik zie hoe diep het je heeft geraakt, en hoe gekwetst je bent door mijn woorden, en dat was niet mijn bedoeling.” Verontschuldigen met je spijt is dieper en rijker dan “het spijt me,” omdat het laat zien dat je ziet hoeveel je de ander hebt gekwetst, zegt ze.
Het zeggen van “dat was niet mijn bedoeling” kan soms worden geïnterpreteerd als een excuus, dus probeer deze verklaring te volgen met een uitleg van wat je anders zou zeggen of doen als je terug kon gaan in de tijd. Ook, en dat is cruciaal, wat je anders zou willen doen in de toekomst.
“Als de verontschuldiging niet dat volgende stuk bevat van wat ik anders wil doen, dan zal de persoon misschien nooit zijn gedrag veranderen,” legt Lescher uit. “Totdat je verantwoordelijkheid neemt voor je gedrag en een actieplan maakt om het te verbeteren, vallen de meesten van ons terug in oude patronen.” Natuurlijk is zeggen dat je je anders zult gedragen geen garantie, en de persoon aan wie je je excuses aanbiedt hoeft je ook niet te geloven, maar het maakt een gedragsverandering wel veel waarschijnlijker.
Niet-verbale tips
In onze digitale wereld is het veel te makkelijk om je excuses aan te bieden via sms (of e-mail, Slack, Twitter en Snapchat, als je echt gehersenspoeld bent). Ik ben erg schuldig aan sms-verontschuldigingen, en het excuus is simpel: Ik ben bang. Maar volgens Lescher en McCance, moeten excuses altijd face-to-face worden aangeboden. (Als IRL onmogelijk is, is een videogesprek je beste kans.)
Zoveel van de menselijke communicatie wordt overgebracht via gezichtsuitdrukkingen, toon van de stem en lichaamstaal – die allemaal onzichtbaar zijn via tekst, waardoor digitale excuses zeer vatbaar zijn voor verkeerde interpretaties. (Als sms je enige optie is, onthoud dan dat het beëindigen van elke uitwisseling met “ok.” of een “k”-variant een wrede en ongebruikelijke straf is.)
Wanneer je je persoonlijk verontschuldigt, zorg er dan voor dat je stem laag en zacht is, en onderbreek de ander nooit en spreek nooit over de ander heen, aldus McCance. Haal diep adem tijdens het gesprek – als je kalm en geaard bent en in je lichaam, heb je meer kans om contact te maken met de andere persoon en jezelf te betrappen voordat je in de verdediging schiet. Stel veel open vragen, en als je merkt dat het gesprek ten einde loopt, vraag dan of de gesprekspartner je nog iets wil vertellen.
Wat lichaamstaal betreft, maak veel direct oogcontact en knik om aan te geven dat je actief luistert, zegt McCance. Zorg ervoor dat je schouders parallel lopen met die van de ander en dat je lichaamshouding die van de ander weerspiegelt: Als de persoon aan wie je je verontschuldigt in een bal op de grond ligt, ga dan naast hem zitten; als hij zit, ga dan zitten; ga niet staan als hij zit of ligt.
Wat te doen na de verontschuldiging
Het belangrijkste om te doen na het aanbieden van je verontschuldiging is om te accepteren wat de persoon die je verontschuldiging ontvangt je vertelt. “Als ze je verontschuldiging niet accepteren, vecht er dan niet tegen en laat ze hun pijn, gekwetstheid of woede voelen,” zegt Lescher. “Laat de deur open als er nog iets is wat ze in de toekomst willen delen, laat ze weten dat je er voor ze bent als ze je nodig hebben, of als er nog meer te doen of te zeggen is.”
Of de verontschuldiging nu wel of niet goed gaat, zorg ervoor dat je uitdrukt hoeveel je geeft om het welzijn van deze persoon, en merk op dat je hem in de toekomst naar boven wilt halen, niet naar beneden.
Als je vergeven bent, en het gevoel hebt dat het conflict is opgelost, is het het beste om het niet herhaaldelijk ter sprake te brengen, zegt McCance. In plaats daarvan, als de persoon een vriend of partner is, stel je voor om samen iets leuks te doen om nieuwe, gelukkiger herinneringen te vormen.
Hoe gecompliceerd excuses ook mogen lijken, ze komen neer op twee concepten: verantwoordelijkheid en acceptatie. Graaf diep om de impact van je gedrag te begrijpen. Neem vervolgens, ongeacht je gevoelens over dit gedrag, verantwoordelijkheid voor de gevolgen ervan. Accepteer dat je, net als ieder mens, niet perfect bent, en dat het beste wat je kunt doen is luisteren naar degenen die je hebt gekwetst, hun waarheid bevestigen, en werken om beter te zijn in de toekomst.