Co oznaczają nazwy Teleskopów Jednostkowych VLT?
Od dawna zamiarem ESO było nadanie „prawdziwych” nazw czterem Teleskopom Jednostkowym VLT, aby zastąpić oryginalne, nieco suche i techniczne oznaczenia UT1 do UT4. W marcu 1999 roku, w czasie inauguracji Paranal, wybrano cztery znaczące nazwy obiektów na niebie w języku Mapuche (Mapudungun). Ta rdzenna ludność zamieszkuje głównie obszar na południe od rzeki Bio-Bio, około 500 km na południe od Santiago de Chile.
Zorganizowano w związku z tym konkurs na esej wśród uczniów II Regionu Chile, którego stolicą jest Antofagasta, na temat implikacji tych nazw. Na konkurs napłynęło wiele znakomitych prac nawiązujących do bogatego dziedzictwa kulturowego kraju goszczącego ESO.
Jury jednogłośnie wybrało zwycięski esej. Został on nadesłany przez 17-letnią Jorssy Albanez Castilla z Chuquicamata w pobliżu miasta Calama. Otrzymała ona nagrodę, amatorski teleskop, podczas Inauguracji Paranalu.
Tak więc cztery Teleskopy Jednostkowe są teraz znane jako:
- Antu (UT1; Słońce),
- Kueyen (UT2; Księżyc),
- Melipal (UT3; Krzyż Południa), i
- Yepun (UT4; Wenus – jako gwiazda wieczorna).
Oryginalnie tłumaczone jako „Syriusz”, teraz wydaje się, że „YEPUN” faktycznie oznacza „Wenus”. Po więcej szczegółów, przeczytaj On the Meaning of „Yepun”.
Sekwencja dźwiękowa z tymi nazwami wymawianymi w języku Mapuche (Mapudungun) przez native speakera jest dostępna poniżej:
Mówcą jest Domingo Carilao z „Centro de Estudios y Documentación Mapuche (CEDM) Liwen” w Temuco (Chile) (email: [email protected]).
Wypowiedź jest w języku Mapuche (Mapudungun).