W dawnych czasach nie było książek i ani jedna osoba nie umiała czytać ani pisać. Jednak ludzie wciąż mieli bogate kultury i historie, które były ważne dla ich sposobu życia. Na całym świecie, społeczeństwa utrzymywały swój folklor, rytuały i tradycje przy życiu przez wiele pokoleń poprzez opowieści, pieśni, przemówienia, kazania, tańce i inne niepisane formy komunikacji. Nawet dziś kultury kontynuują przekazywanie ważnych informacji poprzez tradycję ustną.
Tradycja ustna może mieć charakter nieformalny (opowiadanie historii babci przy ognisku), ale w wielu kulturach ludzie, których zadaniem jest przekazywanie kultury ustnie, są bardzo dobrze wyszkoleni, a ich historie są dokładnie przećwiczone. Jest to szczególnie prawdziwe w społeczeństwach, w których tradycja ustna jest wciąż dominująca. Wiele rdzennych ludów obu Ameryk polega na opowiadaczach, którzy przekazują ich rytuały i święte historie. W Afryce Zachodniej, opowiadacze zwani griotami są odpowiedzialni za prowadzenie ustnej historii swojego plemienia lub wioski i zabawianie ludzi opowieściami, wierszami, pieśniami i tańcami. Na całym świecie metoda, za pomocą której przekazywana jest tradycja ustna, jest często wysoce ustrukturyzowana, pozwalając opowiadającemu na przypomnienie sobie dużej ilości informacji i zachowanie tej samej historii lub lekcji z pokolenia na pokolenie.
Ludzie ze społeczeństw skupionych na umiejętności czytania i pisania czasami postrzegają tradycję ustną jako przestarzałą lub niewiarygodną formę prowadzenia dokumentacji. Jednakże wiele z tradycji przechowywanych przez społeczeństwa oralne pozostaje w dużej mierze niezmienionych przez wieki dzięki skutecznemu przekazowi tradycji ustnej. Choć tradycja ustna i umiejętność czytania i pisania są często przeciwstawiane sobie, wiele społeczeństw opierało się na obu formach komunikacji.