UE 2020 HR

Chorwacja w UE

1 lipca 2013 roku Chorwacja stała się dwudziestym ósmym członkiem Unii Europejskiej. Osiągnęliśmy to, o czym pokolenia przed nami tylko marzyły.

Nasza podróż trwała ponad dwanaście lat. Formalnie rozpoczęliśmy ją w 2001 roku, podpisując Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu, a następnie w 2003 roku złożyliśmy wniosek o członkostwo. W 2004 roku przyznano nam status kandydata, a w 2005 roku rozpoczęliśmy negocjacje, które zakończyliśmy w czerwcu 2011 roku i podpisaliśmy Traktat Akcesyjny w grudniu tego samego roku.

W styczniu 2012 roku odbyło się drugie referendum państwowe po referendum niepodległościowym z 1991 roku, w którym 66% obywateli powiedziało TAK dla członkostwa Chorwacji w Unii Europejskiej.

I po tym, jak dwadzieścia siedem państw członkowskich ratyfikowało nasz traktat w swoich parlamentach, 1 lipca 2013 roku staliśmy się pełnoprawnym członkiem, osiągając nasz strategiczny cel i największy sukces od czasu powstania państwa chorwackiego.

Weszliśmy do Unii Europejskiej przygotowani jak żaden kraj przed nami. Żadne państwo przed nami nie miało punktów odniesienia dla otwierania i zamykania rozdziałów. Nasze negocjacje obejmowały więcej rozdziałów niż jakikolwiek kraj wcześniej. Chorwacja jest pierwszym krajem, który posiada specjalny rozdział – sądownictwo. W ten sposób stworzyliśmy standardy i punkty odniesienia dla krajów, które pojawią się w przyszłych rundach rozszerzenia, ale także stworzyliśmy podstawę do oceny sytuacji sądownictwa w innych państwach członkowskich, co stanowi istotny wkład w funkcjonowanie samej Unii Europejskiej.

O Chorwacji

The youngest EU member state, a rising tourist destination with a rich cultural and natural heritage, home to many inventors and talented athletes.

Mediterranean and Central European country, Croatia is located between the Adriatic Sea and the Danubian plain. Zarówno stary naród, jak i nowo niepodległe państwo od 1991 roku, Chorwacja jest krajem zamieszkałym przez 4 miliony ludzi. Zagrzeb, stolica kraju, jest politycznym, gospodarczym i kulturalnym centrum Chorwacji. Inne ważne miasta to Split, Rijeka, Osijek i Zadar. Chorwacja przystąpiła do Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1992 roku, do Światowej Organizacji Handlu w 2000 roku, do NATO w 2009 roku i do Unii Europejskiej w 2013 roku. Z jednym z najsilniejszych i najbardziej rozwiniętych gospodarek w Europie Południowo-Wschodniej, Chorwacja ma sektor usług, który stanowi dwie trzecie jej PKB, podczas gdy przemysł przyczynia się z innym kwartale. Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo stanowią pozostałą część.

Geografia

Chorwacja ma kształt podkowy, rozciągającej się od Vukovaru na północnym wschodzie, przez Zagrzeb na zachodzie, do Dubrownika na dalekim południu. Większość swoich dzisiejszych konturów uzyskała pod koniec XVII wieku. Z powierzchnią 56 594 km² zajmuje 19. miejsce wśród krajów Unii Europejskiej pod względem wielkości, plasując się między Łotwą a Słowacją.

Pod względem ukształtowania terenu i klimatu jest bardzo zróżnicowana. Terytorium obejmuje rozległe równiny w regionie kontynentalnym między rzeką Drawą a Sawą (Slawonia), obszary górskie w centrum (Lika i Gorski Kotar), a na zachodzie i południu długie, wcięte, słoneczne wybrzeże z ponad 1200 wyspami (Istria i Dalmacja).

Chorwacja należy do dorzecza Dunaju i Morza Adriatyckiego i tworzy śródziemnomorski front Europy Środkowej, korzystnie usytuowany pod względem geograficznym i komunikacyjnym na styku ważnych korytarzy europejskich, a jej porty są wykorzystywane jako wyjścia morskie przez kraje sąsiadujące na północy.

Chorwacja jest trzecim najbogatszym krajem w Europie pod względem naturalnych zasobów wodnych i szczyci się szczególnie dobrze zachowanym środowiskiem ekologicznym, z setkami endemicznych gatunków roślin i zwierząt. Prawie 10% powierzchni kraju jest chronione w ramach 11 parków przyrody, 8 parków narodowych i dwóch ścisłych rezerwatów przyrody.

Na styku Zachodu i Wschodu, Chorwacja zawsze była częścią środkowoeuropejskich i śródziemnomorskich kręgów kulturowych. Położona w miejscu, gdzie nakładają się bardzo różne europejskie obszary kulturowe – austro-węgierski, wenecki, słowiański i osmański – z rzymskim i bizantyjskim dziedzictwem wciąż bardzo widocznym, kultura chorwacka została wzbogacona przez te wielorakie wpływy, zachowując jednocześnie silną indywidualną tożsamość, symbolizowaną przez tysiącletnie używanie alfabetu głagolickiego.

Historia

Współczesna Chorwacja, która uzyskała niepodległość w 1991 r., jest spadkobierczynią średniowiecznych księstw chorwackich z IX w., powstałych w marchiach Imperium Karolingów, a następnie Królestwa Chorwacji, założonego w 925 r. przez króla Tomisława.

Wkrótce po śmierci ostatniego wielkiego króla chorwackiego, Dmitara Zvonimira, Chorwacja weszła w unię personalną z Węgrami, a w XIV wieku tron należał do francuskiej dynastii Anjou.

Po najazdach osmańskich w XVI wieku i utracie dużych połaci ziemi, chorwaccy dostojnicy wybrali Ferdynanda Habsburga na monarchę w 1527 roku, a kraj pozostał w ramach Cesarstwa Austriackiego do 1918 roku. Pierwsza połowa tego okresu była naznaczona ciągłymi wojnami z Osmanami i wenecką inwazją na coraz większe obszary wzdłuż wybrzeża (Istria i Dalmacja), z wyjątkiem dalekiego południa, gdzie niezależna Republika Dubrownicka rozwinęła wolny handel w basenie Morza Śródziemnego w latach 1358-1808

Po klęsce Wenecji i krótkim okresie, w którym południowa Chorwacja została włączona do napoleońskiej prowincji Iliria (1809-1813), wszystkie chorwackie ziemie zostały połączone w ramach monarchii habsburskiej, choć nadal były odrębnymi jednostkami. Zostały one zjednoczone na krótko w 1848 roku, podczas chorwackiego odrodzenia narodowego.

Po pierwszej wojnie światowej, Chorwacja stała się częścią Królestwa Jugosławii, który został przekształcony po 1945 roku w federacji komunistycznej, w którym Chorwacja była jedną z sześciu republik do 1991 roku. Chociaż uznana za niepodległe państwo przez społeczność międzynarodową 15 stycznia 1992 roku, Chorwacja była zmuszona bronić swojej niepodległości poprzez walkę zbrojną do 1995 roku, kiedy to okupowane terytoria zostały wyzwolone.

Ludność

Z liczbą ludności 4,3 mln, Chorwacja zajmuje 21 miejsce w Unii Europejskiej, pomiędzy Irlandią a Litwą. Około 60% ludności mieszka w ośrodkach miejskich zajmujących mniej niż 15% powierzchni kraju, z czego co czwarty mieszka w stolicy, Zagrzebiu.

Ponieważ wzrosła średnia długość życia, prawie jedna czwarta ludności Chorwacji jest w wieku powyżej 60 lat, a około 15% ma mniej niż 15 lat.

Pod względem narodowościowym Chorwaci stanowią 90% populacji.

Kościół rzymskokatolicki jest największym wyznaniem religijnym (86%), następnie prawosławni (4,4%; głównie Serbowie, którzy również stanowią największą mniejszość narodową), muzułmanie (1,5%) i protestanci (0,3%). Chorwaci żyją również w sąsiednich krajach jako rdzenni mieszkańcy, głównie w Bośni i Hercegowinie.

Chorwacka diaspora na całym świecie, od Australii po Amerykę Północną i Południową oraz Europę Zachodnią, liczy ponad dwa i pół miliona osób.

Gospodarka – 24. destynacja turystyczna na świecie

Sektor przemysłowy generuje eksport o wartości ponad 10 mld euro rocznie. Dominują w nim ICT, inżynieria mechaniczna, przemysł farmaceutyczny, przemysł stoczniowy, przetwórstwo spożywcze, przemysł chemiczny i tekstylny.

Kluczowym sektorem usługowym Chorwacji jest turystyka, która współtworzy z prawie 20% PKB. W 2018 roku, z prawie 20 milionami odwiedzających, chorwacki przemysł turystyczny wygenerował 12 miliardów euro.

Chociaż Chorwacja jest 24. kierunkiem turystycznym na świecie, zajmuje pierwsze miejsce w Europie, jeśli chodzi o liczbę odwiedzających na mieszkańca. W 2015, 2016 i 2017 roku stolica kraju, Zagrzeb, otrzymała tytuł najlepszego jarmarku bożonarodzeniowego w Europie. W 2016 r. nadmorskie miasto Zadar zostało uznane za najlepszą europejską destynację, a portowe miasto Rijeka, zostało wyznaczone na Europejską Stolicę Kultury na rok 2020.

Krawat, Nikola Tesla i Marco Polo

Do tej pory na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO wpisano również 17 tradycji. Jedną z chorwackich tradycji, która z powodzeniem przyjęła się na całym świecie jest krawat. Nieodzowny atrybut męskiego stroju, krawat narodził się w Chorwacji w XVII wieku, wywodząc się z chust, które chorwaccy kawalerzyści nosili podczas wojny trzydziestoletniej.

Zgodnie z legendą Marco Polo, jeden z najsłynniejszych odkrywców i podróżników świata, urodził się na chorwackiej wyspie Korčula, należącej wówczas do Republiki Weneckiej. Był on jednym z pierwszych Europejczyków, którzy podróżowali wzdłuż słynnego Jedwabnego Szlaku. Dziś Marco Polo uważany jest za uniwersalną ikonę symbolizującą rozwój stosunków między Europą a Chinami.

Oprócz „elektrycznego geniusza” Nikoli Tesli, któremu zawdzięczamy wynalezienie silnika indukcyjnego, prądu alternatywnego i pierwszej elektrowni wodnej, Chorwacja była również domem dla wielu innych wynalazców i innowatorów, takich jak Ivan Blaž Lupis (torpeda), Ivan Vučetić (identyfikacja odcisków palców), Franjo Hanaman (żarówka z włóknem wolframowym), Josip Belušić (prędkościomierz), Slavoljub Penkala (mechaniczny ołówek i długopis z wbudowanym zbiornikiem) oraz Tomislav Uzelac (format cyfrowy MP3).

Ostatnio młody przedsiębiorca Mate Rimac wpisał się w tę tradycję, projektując Concept_Two, najszybszy samochód elektryczny na świecie.

Społeczeństwo – jeden z najbardziej sportowych narodów

Tradycyjny sposób życia w Chorwacji charakteryzuje się przede wszystkim wspólnotą, co znajduje odzwierciedlenie w zwyczajach, rzemiośle i folklorze, a także w zwyczajach żywieniowych, przy czym kuchnie regionalne stają się coraz bardziej dostępne dla gości zagranicznych w ramach oferty turystycznej.

Chorwacja jest szczególnie dumna ze swojej najwyższej jakości oliwy z oliwek i wybranych rodzimych win.

Duch wspólnoty jest również widoczny w sporcie i rekreacji – popularnych sposobach spędzania wolnego czasu. W tym sensie, a także ze względu na sukcesy najlepszych sportowców, Chorwacja jest uważana za jeden z najlepszych krajów sportowych w Europie.

Chociaż zajmuje 128 miejsce na świecie pod względem wielkości, Chorwacja miała wysokie 17 miejsce w tabeli medali w ostatnich Igrzyskach Olimpijskich. To regularnie uderza znacznie powyżej swojej wagi w sportach takich jak piłka nożna, piłka ręczna, koszykówka, water polo, lekkoatletyka, narciarstwo, wioślarstwo i żeglarstwo.

Nasi sportowcy często byli ważnymi reprezentantami kraju; wśród nich są: nieżyjąca już gwiazda koszykówki i członek Basketball Hall of Fame Dražen Petrović, piłkarze Luka Modrić, Zvonimir Boban i Davor Šuker, tenisista Goran Ivanišević, narciarze Janica i Ivica Kostelić oraz narodowe drużyny waterpolo i piłki ręcznej.

Więcej szczegółowych informacji o krainie i mieszkańcach Chorwacji

http://croatia.eu

Chronologia najważniejszych wydarzeń w nowożytnej historii Chorwacji:
http://croatia.org/crown/content_images/2018/Croatia_1990-2018.pdf