Vraag. Aluminiumfolie heeft een glanzende en een doffe kant. Waarom is dat? Mijn collega zegt dat je de glanzende kant naar beneden moet doen als je iets in de oven bedekt. Dit lijkt mij niet aannemelijk. Wat zijn de feiten?
A. Eerst een stukje geschiedenis.
In de 19e eeuw vond Thomas Edison een fonograafmachine uit, waarin een door geluid aangedreven trillende naald groeven indrukte in een cilinder die was bedekt met een dunne folie van het zachte metaal tin. In de 20e eeuw werd tinfolie op grote schaal gebruikt als verpakkingsmateriaal voor levensmiddelen en geneesmiddelen. Tegen het midden van de eeuw was aluminiumfolie bijna volledig vervangen door dunne folie van een ander metaal, aluminium genaamd. Toch blijven veel mensen aluminiumfolie “aluminiumfolie” noemen. Wij scheikundigen ergeren ons aan dat soort dingen. Kom op, mensen! Dit is de 21e eeuw!
Nou, over aluminiumfolie. Aluminiumfolie wordt gemaakt door platen van 98,5 procent zuiver aluminium metaal tussen een paar gepolijste, gesmeerde stalen rollen te rollen. De opeenvolgende walsgangen persen de folie dunner.
Huishoudelijk aluminiumfolie is zo dun (0.0005 van een inch) dat de walsen het niet kunnen verwerken zonder het te scheuren. Daarom wordt de folie uiteindelijk gewalst op een sandwich van twee vellen, tegenover elkaar. De buitenste oppervlakken zijn even glad als de walsen, terwijl de twee tegenover elkaar liggende binnenoppervlakken een matte afwerking hebben. Er is dus een glanzende kant en een doffere kant. Wanneer u de folie gebruikt, maakt het niet uit welke kant boven, onder of opzij is.
Q. Ik heb wat Reynolds Wrap Release gekocht, een anti-aanbak aluminiumfolie. Het werkt geweldig als ovenbekleding. Zelfs druipende pizzakaas blijft er niet aan plakken. Wat is de antiaanbaklaag? Is het Teflon? Kan het veilig worden gebruikt bij hoge temperaturen?
A. Reynolds (en het moederbedrijf, Alcoa) brachten Release in 2002 op de markt. Zij willen niet zeggen wat de coating is, behalve dat het “effectief is als een antiaanbaklaag en veilig is voor contact met voedsel”. Reynolds zegt dat het veilig is bij elke temperatuur, ook om te grillen, en geen Teflon bevat.
Q. Ik heb gehoord dat koken in aluminium potten en pannen gevaarlijk kan zijn. Maar wat als ze gemaakt zijn van hard geanodiseerd aluminium?
A. Aluminium is het meest voorkomende metaal in de aardkorst. Het komt op grote schaal voor in de bodem, planten en water, ook in ons voedsel en drinkwater, en is dus niet te vermijden. Volgens Health Canada, het nationale agentschap voor de volksgezondheid, is ongeveer 95 procent van de dagelijkse inname van aluminium door een volwassene afkomstig van voedsel.
Het vermoeden van een verband tussen aluminium en (kies zelf maar) Alzheimer, Lou Gehrig of Parkinson zweeft al zo’n 20 jaar rond. De hersenen van sommige Alzheimerpatiënten blijken abnormaal hoge aluminiumconcentraties te bevatten, maar niemand weet of dat een oorzaak van de ziekte is of een gevolg ervan.
Omdat Alzheimer een chronische ziekte is die zich over een lange tijd ontwikkelt, zou de langdurige inname van aluminium in drinkwater, wat relatief gemakkelijk te controleren is, een logische manier moeten zijn om naar een verband te zoeken. En toch zijn epidemiologische pogingen om aluminium in drinkwater in verband te brengen met de ziekte van Alzheimer niet overtuigend of tegenstrijdig gebleken.
Er bestaat weinig twijfel over dat wat er aan aluminium uit kookgerei in ons voedsel lekt, slechts een fractie is van het aluminium dat we binnenkrijgen door normaal eten, drinken en ademen op onze door aluminium doordrongen planeet.
Als het gaat om hard geanodiseerd aluminium, dan is het oppervlak onderworpen aan een proces dat de natuurlijke laag oxide opbouwt. Aluminiumoxide is een zeer harde, niet-reactieve stof die een ondoordringbare laag vormt. Het voedsel komt dus nooit in aanraking met aluminium metaal.
Q. Ik ben aan het winkelen voor roestvrijstalen kookgerei. Sommige merken scheppen op dat ze van 18/10 roestvrij staal zijn gemaakt, terwijl andere zeggen dat ze 18/8 zijn. Wat is het verschil?
A. De getallen zijn de percentages chroom en nikkel, respectievelijk, in de legering, dus de 18/10 bevat 2 procentpunten meer nikkel dan de 18/8. Meer nikkel geeft het staal een glanzend oppervlak en een grotere weerstand tegen corrosie, maar het verschil is zeer klein. Beide zijn roestvrije staalsoorten van topkwaliteit. Als de staalsoort niet is gespecificeerd, kan het 18/0 zijn, een lagere kwaliteit die helemaal geen nikkel bevat. De oppervlakken zullen relatief dof zijn.