Socialisatie is het proces van het verwerven van sociale vaardigheden, culturele normen en maatschappelijke gewoonten. Hoewel dit proces het hele leven doorgaat, speelt socialisatie een belangrijke rol in de psychologische ontwikkeling tijdens de kindertijd. Kinderen die in hun vroege jaren volledig verstoken blijven van sociale contacten, zijn in sommige gevallen niet in staat om als volwassene cultureel geaccepteerde sociale vaardigheden te ontwikkelen.
Psychologen en sociologen hebben talloze soorten socialisatie onderscheiden, en veel theorieën van de ontwikkelingspsychologie zijn theorieën over socialisatie. Lawrence Kohlbergs theorie van morele ontwikkeling bijvoorbeeld, benadrukt de progressieve ontwikkeling van moreel redeneren gedurende het leven van een individu, voornamelijk als gevolg van socialisatie. Enkele algemeen erkende vormen van socialisatie zijn:
- Geseksualiseerde socialisatie is de erkenning van seksegebonden normen die optreedt door zowel actief onderricht (“Jongens dragen geen roze!”) als subtielere, passieve observatie, zoals opmerken dat er meer mannen dan vrouwen in de ingenieurswereld terechtkomen. Gender socialisatie is bekritiseerd door veel feministen en sociologen als een onnodig proces dat dient om de levensopties van zowel jongens als meisjes te beperken.
- Primaire socialisatie vindt vroeg in het leven van een kind plaats en is voornamelijk te wijten aan de invloed van familie en goede vrienden. Door primaire socialisatie leert een kind elementaire maatschappelijke normen en gewoonten. Toilettraining is een voorbeeld van primaire socialisatie.
- Anticiperende socialisatie is het proces van het repeteren van een gebeurtenis voordat deze plaatsvindt. Bijvoorbeeld het naspelen van een interactie met een vriend of het oefenen voor een sollicitatiegesprek zijn voorbeelden van anticiperende socialisatie.
Socialisatie is een zeer complex proces dat voortdurend gaande is. Het voltrekt zich vaak zonder dat men zich ervan bewust is. Interactie met vrienden en familie, verteld worden om regels te gehoorzamen, beloond worden voor het doen van klusjes, en geleerd krijgen hoe zich te gedragen in openbare gelegenheden zijn allemaal voorbeelden van socialisatie die een persoon in staat stellen om te functioneren binnen zijn of haar cultuur.
Socialisatie bij dieren
Sommige dieren hebben kritische socialisatieperiodes waarin ze moeten worden gesocialiseerd aan nieuwe stimuli om latere angst te vermijden. Honden bijvoorbeeld die tijdens hun puppytijd niet voldoende gesocialiseerd zijn met honden of andere dieren, leren misschien nooit om zich goed te gedragen en kunnen angstig en agressief reageren telkens als ze een nieuw dier of persoon zien. Andere dieren, zoals eenden, prenten zich onmiddellijk in op het eerste wat ze zien nadat ze uit het ei zijn gekropen. Dit beïnvloedt de toekomstige socialisatie. Konrad Lorenz toonde aan dat ganzen die onmiddellijk na het uitkomen van hun ei een mens zien, de rest van hun leven liever met mensen dan met andere ganzen socialiseren.
Wilde kinderen, of kinderen die van jongs af aan geen sociale contacten hebben gehad en anderszins zijn verwaarloosd, laten zien hoe belangrijk socialisatie is voor kinderen in ontwikkeling. Twee meisjes, Isabelle en Anna, die beiden apart werden ontdekt in het midden van de vorige eeuw, werden elk in kleine kamers gehouden tot ze 6 jaar oud waren omdat ze buitenechtelijk geboren waren. Geen van beide meisjes kon spreken, hoewel Anna met gebaren kon communiceren. Beiden gedroegen zich eerder als zuigelingen dan als jonge kinderen en misten de meeste humaniserende basiskenmerken, zoals spraak en het vermogen om zichzelf te voeden en te kleden.
- American Psychological Association. (2009). APA beknopt woordenboek van de psychologie. Washington, DC: American Psychological Association.
- Barkan, S. (2011). The Importance of Socialization. In Sociology: Understanding and changing the social world (Brief ed.). Irvington, N. Y.: Flat World Knowledge.
- Harwood, R., Miller, S. A., & Vasta, R. (2008). Child psychology: Development in a changing society. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Last Updated:08-26-2015