Kopalnie odkrywkowe mogą być stosowane w górnictwie węglowym i są szeroko wykorzystywane w górnictwie „hard rock” dla rud takich jak rudy metali, miedzi, złota, żelaza, aluminium i wielu minerałów. W kopalniach odkrywkowych dno szybu stanowi wysokość dolnego, wydobytego pokładu węgla, ponieważ zazwyczaj możliwe jest wydobycie wielu pokładów przy wydobyciu węgla na powierzchnię. W kopalni odkrywkowej dno szybu to najniższy poziom (wzniesienie), na którym prowadzone jest wydobycie wydobywanej rudy.
Planowanie musi uwzględniać zarówno ochronę środowiska, począwszy już od wstępnych poszukiwań, jak i rekultywację. Planowanie ma zasadnicze znaczenie dla złagodzenia lub ograniczenia potencjalnych skutków wydobycia z dwóch kluczowych powodów: (1) koszt ochrony środowiska jest minimalizowany poprzez włączenie go do początkowego projektu, a nie wykonywanie środków zaradczych w celu zrekompensowania braków projektowych, oraz (2) negatywny rozgłos lub złe relacje społeczne mogą mieć poważne konsekwencje ekonomiczne. Od początku procesu planowania należy poświęcić odpowiednią uwagę kwestiom regulacyjnym. Koszty przestrzegania przepisów można znacznie obniżyć, jeżeli uwzględni się je w procesie projektowania lub planowania, w sposób proaktywny, a nie doraźnie w miarę rozwoju problemów lub wystąpienia działań egzekucyjnych.
Od początku etapu planowania projektu kopalni, gromadzenia danych i uzyskiwania pozwoleń, względy środowiskowe są ważne, chociaż korzyści ze ściśle ekonomicznego punktu widzenia mogą być nieuchwytne. Od etapu poszukiwań, gdzie otwory rdzeniowe muszą być uszczelnione, a teren zrekultywowany, poprzez opracowanie planu, należy rozważyć wpływ na środowisko. Oddziaływania te obejmują estetykę, hałas, jakość powietrza (pył i zanieczyszczenia), wibracje, zrzuty i spływy wód, osiadanie gruntu i odpady technologiczne; źródła obejmują infrastrukturę kopalni podziemnej i odkrywkowej, zakład przetwórstwa minerałów, drogi dojazdowe lub transportowe, obiekty oddalone itp. Jeżeli wydobycie spowoduje pogorszenie jakości wód powierzchniowych lub podziemnych, należy opracować środki zaradcze i oczyszczające, aby spełnić normy dotyczące zrzutów. Plan kopalni musi zawierać wszystkie środki techniczne niezbędne do rozwiązania wszystkich problemów środowiskowych, od zebrania wstępnych danych do zamknięcia kopalni i rekultywacji zaburzonej powierzchni.
Plany rekultywacji obejmują wiele z następujących zagadnień: kontrolę odwadniania, zachowanie wierzchniej warstwy gleby, segregację odpadów, kontrolę erozji i osadów, usuwanie odpadów stałych, kontrolę pyłów ulotnych, rekultywację i odtworzenie odpadów i obszarów kopalni. Plan musi również uwzględniać skutki osiadania kopalni, wibracje (wywołane wydobyciem, obróbką, transportem lub osiadaniem) oraz wpływ na wody powierzchniowe i gruntowe. Te elementy środowiskowe często dyktują ekonomikę planowanej operacji górniczej i decydują o jej opłacalności.