Housing the rural working classesEdit
Housing for the farm labourer in 1815 typically had one downstairs room with an extension for a scullery and pantry, and two bedrooms upstairs. The house would be of brick, stone if it occurred locally, or cob on a wooden frame. These houses were unsanitary, but the biggest problem was that there were simply too few of them. Population was increasing rapidly (see table), and after the Enclosure Acts labourers could not find spare land to build their own homes. Homebuilding was thus the responsibility of a landowner or speculative builder.
| County | 1801 | 1851 | Change |
|---|---|---|---|
| Devonshire | 340 | 567 | +67% |
| Norfolk | 273 | 443 | +62% |
| Wiltshire | 184 | 254 | +38% |
Pod koniec XVIII w, wsie osiedlowe podążały za lokalnymi stylami architektonicznymi. Zmieniło się to później, gdy właściciele ziemscy przyjęli wzorcowe projekty z wzorników. Na początku XIX wieku, właściciele ziemscy zazwyczaj używali „malowniczego” stylu i budowali podwójne domki jako sposób na obniżenie kosztów. W 1834 roku Smith napisał „ten gatunek domku może być zbudowany taniej niż dwa pojedyncze, a ogólnie rzecz biorąc, te podwójne domki okazują się być cieplejsze i w pełni tak wygodne jak pojedyncze”.
Mieszkania dla miejskich klas pracującychEdit
W tym samym czasie, co ogromny wzrost populacji hrabstw wiejskich, nastąpiło jeszcze większe przesunięcie ludności ze zubożałych terenów do dużych miast i miasteczek. Następowała restrukturyzacja społeczeństwa, a klasy robotnicze dzieliły się na rzemieślników i robotników. W miastach robotnicy mieszkali w przeludnionych kamienicach, boksach i domach noclegowych, a towarzystwa filantropijne dążyły do poprawy warunków. Wiejskie Towarzystwo Przyjaciół Robotników rozrosło się w 1844 roku i zostało ponownie ukonstytuowane jako Towarzystwo Poprawy Warunków Życia Klas Pracujących. W swojej publikacji z 1850 roku zatytułowanej The Dwellings of the Labouring Classes (Mieszkania klas pracujących), napisanej przez Henry’ego Robertsa, stowarzyszenie przedstawiło plany wzorcowych „bliźniaczych” domków dla robotników w miastach i miasteczkach. Jednak pierwsze nieruchomości, które zbudowali, były kamienicami i domami noclegowymi.
W 1866 roku Metropolitan Association for Improving the Dwellings of the Industrious Classes zbudowało Alexander Cottages w Beckenham w Kent, na ziemi dostarczonej przez księcia Westminster. Początkowo osiedle składało się z 16 par bliźniaków. Do 1868 roku wybudowali 164 domy bliźniacze.
W Birmingham, Wolverhampton i Potteries istniała tradycja z lat 1790-tych oszczędzania przez rzemieślników poprzez fundusze wzajemne i Friendly Societies. W latach 40. XIX wieku przyjęto model stałego towarzystwa budowlanego. Woolwich Equitable zostało założone w 1847 roku, Leeds Permanent w 1848 roku, a Bradford Equitable w 1851 roku. Rzemieślnicy mogli inwestować, a następnie pożyczać sumę na hipotekę własnej nieruchomości.
Modelowe wioskiEdit
W wełnianych miastach Yorkshire trzy rodziny budowały wioski dla swoich robotników. W każdej z nich istniała hierarchia domów: długie szeregowce dla robotników, większe domy w krótszych szeregowcach dla gapiów, domy bliźniacze dla młodszej kadry kierowniczej i domy wolnostojące dla elity. Pierwsza taka wioska została zbudowana przez pułkownika Edwarda Ackroyda w Copley, West Yorkshire, w latach 1849-1853, druga przez Sir Titusa Salt w Saltaire (1851-1861), a trzecią była West Hill Park Estate w Halifax zbudowana przez Johna Crossleya. W Lancashire pojawiły się modelowe wioski, takie jak Houldsworth Village. Domy w zabudowie bliźniaczej w wioskach kopalnianych były rzadkością; o ich statusie decydowała długość tarasu.
Ważny był rozwój Port Sunlight i Bournville. Budowa modelowej wioski Port Sunlight rozpoczęła się w 1887 roku. William Lever skorzystał z usług architektów Williama Owena i jego syna Segara Owena i w 1888 roku stwierdził, że:
Moją i mojego brata nadzieją jest, że pewnego dnia zbudujemy domy, w których nasi ludzie pracy będą mogli żyć i czuć się komfortowo – domy bliźniacze z ogrodami z tyłu i z przodu, w których będą mogli dowiedzieć się więcej o nauce życia niż w slumsach.
W Bournville w 1879 roku rozwój Cadbury rozpoczął się od wolnostojącego domu dla kierownika i sześciu par bliźniaków z dużymi ogrodami dla kluczowych pracowników. Do 1895 roku wieś składała się z domów bliźniaczych i krótkich szeregowców, co pokazuje, że układ o niskiej gęstości może być praktyczną możliwością nawet dla klas pracujących. Przykłady Bournville i Port Sunlight zostały wykorzystane przez Ebenezera Howarda i stały się kluczowymi modelami dla ruchu miast-ogrodów.
Mieszkania dla klasy średniejEdit
Klasa średnia stała się ważną i rozwijającą się grupą w XIX wieku. Uprzemysłowienie przyniosło zyski materialne kapitalistycznym przedsiębiorcom. Powstały nowe zawody, aby zaspokoić ich potrzeby: ubezpieczyciele, inżynierowie, projektanci. Wzrost liczby ludności wymagał większej liczby architektów, prawników, nauczycieli, lekarzy, dentystów i sklepikarzy. W obrębie klasy średniej pojawiły się hierarchiczne szczeble, z których każdy pilnował swojego statusu. Według A New System of Practical Domestic Economy (1820-1840), bycie klasą średnią wymagało dochodu w wysokości 150 funtów rocznie lub więcej. W 1851 roku, 3 miliony z 18 milionów mieszkańców Wielkiej Brytanii uznano by za klasę średnią.
Pół bliźniacze domy dla klasy średniej zaczęły być systematycznie planowane w późnej XVIII-wiecznej architekturze georgiańskiej, jako podmiejski kompromis między szeregowymi domami blisko centrum miasta, a wolnostojącymi „willami” dalej, gdzie ziemia była tańsza. Istnieją sporadyczne przykłady takich domów w centrach miast sięgające czasów średniowiecza. Większość wczesnych przykładów znajduje się na obszarach takich jak Blackheath, Chalk Farm i St John’s Wood, obecnie zewnętrzne obrzeża centralnego Londynu. Sir John Summerson uznał, że dom w zabudowie bliźniaczej powstał w Eyre Estate w St John’s Wood. Skomentował on, że na planie osiedla z 1794 roku „cały rozwój składa się z par domów bliźniaczych. O ile mi wiadomo, jest to pierwszy zarejestrowany schemat tego rodzaju.” Osiedle nie zostało zbudowane w tym czasie z powodu wojen Rewolucji Francuskiej, ale kiedy w końcu zostało zbudowane, zachowało formę bliźniaczą, „rewolucję o uderzającym znaczeniu i dalekosiężnych skutkach”.
W tych wczesnych latach powszechnym stylem był rząd domów, w którym kilka par domów bliźniaczych jest połączonych ścianą wzdłuż frontu. Przykładem jest The Paragon w Blackheath, gdzie pusta kolumnada biegnie między domami. Większość wczesnych przykładów to stosunkowo duże domy z dostępem z tyłu.
W XIX wieku, partnerstwo architektoniczne ojca i syna, John Shaw Sr. i John Shaw Jr, sporządzili projekty budynków mieszkalnych w zabudowie bliźniaczej w Londynie. Przykłady ich pracy można zobaczyć w Chalk Farm, w północnym Londynie. John Nash, bardziej znany ze swoich szeregowców z okresu Regencji, zbudował kilka willi w zabudowie bliźniaczej po obu stronach Regent’s Canal. Były one stylizowane tak, aby sprawiały wrażenie znacznych, pojedynczych, wolnostojących willi z wejściami z boku. Podobnie ogrodnik krajobrazu John Claudius Loudon zbudował parę bliźniaczych willi stylizowanych na pojedynczy dom w Porchester Terrace w 1825 roku. W swojej książce z 1838 roku The Suburban Gardener and Villa Companion daje radę jak ukryć połączenie między domami poprzez użycie fałszywych okien.
Późny XIX wiek i XX wiekEdit
Ustawa o zdrowiu publicznym z 1875 roku opisywała strukturę i wymagany minimalny rozmiar domów szeregowych oraz wzór ulic, który miasta musiały przyjąć. Utrudniało to postawienie domu bliźniaczego w dużym ogrodzie. Ustawa stwierdzała, że linie zabudowy powinny być oddalone od siebie o 11m, oraz że powinien być dostęp z tyłu, aby umożliwić usunięcie nocnej gleby. W 1875 roku uważano, że posiadanie ubikacji wewnątrz domu jest niezdrowe. Zimna woda pochodziła z rury stojącej na podwórzu, a oświetlenie stanowiły świece lub płaszcze gazowe. Ogrzewanie i gotowanie odbywało się za pomocą węgla, a gorącą wodę gotowano w czajnikach na kuchence w salonie. Kuchnie były rzadkością – mokre czynności wykonywano na zewnątrz lub w zmywalni. W późniejszym okresie woda była doprowadzona do domu rurociągiem, a niektóre kominki w salonie miały kocioł grzewczy.
Podczas pierwszej wojny światowej opublikowano Raport Tudora Waltersa, określający standardy zakwaterowania potrzebnego powracającym żołnierzom, nazwane „domami odpowiednimi dla bohaterów”. The Housing, Town Planning, &c. Act 1919 (Addison Act) uwzględniał te zalecenia, w tym jedno, które pozwalało na budownictwo mieszkaniowe oparte na projekcie Radburn. W tym projekcie, małe skupiska do 15 domów okrążałyby małe uliczki przy drodze dojazdowej do dzielnicy. W ten sposób odwrócono równowagę od krótkich szeregowców w kierunku par domów bliźniaczych. Gęstość zabudowy była początkowo duża, ale została zmniejszona w 1923 r. po zmianie rządu z Partii Liberalnej na Partię Konserwatywną.
Po II wojnie światowej wystąpił chroniczny niedobór domów. W krótkim okresie czasu został on złagodzony przez budowę domów prefabrykowanych o dziesięcioletnim okresie użytkowania. Następcą był prefabrykowany żelbetowy dom bliźniaczy. Chociaż rama była betonowa, panele zewnętrzne były często tradycyjną cegłą, więc końcowy budynek był wizualnie nie do odróżnienia od tradycyjnie zbudowanego domu.
Zalecenia Komitetu Parkera Morrisa stały się obowiązkowe dla wszystkich mieszkań publicznych od 1967 do 1980 roku. Początkowo przyjął je również sektor prywatny, ale stopniowo obniżał swoje standardy.