Het oude ChinaEdit
Chinese alcohol dateert van voor de opgetekende geschiedenis. Gedroogd residu uit 9000 jaar oud aardewerk impliceert dat vroege bieren al werden geconsumeerd door de neolithische volkeren in het gebied van het moderne China. Gemaakt van rijst, honing, druiven en meidoorn, lijkt het te zijn geproduceerd op vergelijkbare wijze als in Mesopotamië en het Oude Egypte.
In het gebied van de Gele Rivier waaruit de Chinese cultuur is ontstaan, zijn talrijke bronzen vaten bewaard gebleven van de latere Shang-dynastie (wiens orakelbeenderen de eerste overgebleven Chinese karakters bevatten) waaronder vele die kennelijk werden gebruikt om alcohol te verwarmen. In die tijd was gierst het belangrijkste graan in het gebied en deze dranken kunnen vergelijkbaar zijn geweest met de moderne huangjiu. Traditionele Chinese historische verslagen zoals Sima Qian’s Records of the Grand Historian vertellen verschillende legenden en mythen over de oorsprong van alcohol in China. Volgens één verslag zou de brouwer Yidi rond 2100 v.C. de eerste alcoholische drank als geschenk aan keizer Yu de Grote hebben gegeven. Een ander verhaal schrijft de uitvinding toe aan Du Kang.
Chinese alcohol speelt een belangrijke rol in de verslagen uit de Zhou-tijd over de opheffing van het Mandaat van de Hemel. De laatste heerser van de Xia dynastie, keizer Jie, zou zijn decadentie hebben getoond door een heel meer van jiu aan te leggen om een van zijn concubines te behagen. Het meer zou groot genoeg zijn geweest om met een boot te bevaren. Het verhaal werd herhaald in verslagen over Di Xin, de laatste keizer van de Shang. Alcoholisme zou in de Shang cultuur zo wijd verspreid zijn geweest dat het terugdringen ervan een van de grootste moeilijkheden voor de nieuwe Zhou dynastie vormde.
In het uiterste noordwesten van het moderne China wordt de invoering van irrigatie en druivenstokken die verantwoordelijk zijn voor de rozijnen- en wijnproduktie van Xinjiang over het algemeen toegeschreven aan kolonisten uit het Bactria van de 4e eeuw v.C., een van de opvolgerstaten van het rijk van Alexander de Grote. Nieuw onderzoek heeft echter de noties van een buitenlandse oorsprong voor Chinese druivenwijn en druivenstokken weerlegd, omdat de geschiedenis van Chinese druivenwijn is bevestigd en bewezen 9000 jaar teruggaat (7000 v. Chr.), met inbegrip van het “(vroegste aangetoonde gebruik)” van wilde druiven in wijn, alsmede de “vroegste chemisch bevestigde alcoholische drank ter wereld”, aldus Adjunct Professor Antropologie Patrick McGovern, de wetenschappelijk directeur van het Biomoleculaire Archeologie Project voor Keuken, Gefermenteerde Dranken, en Gezondheid aan de Universiteit van Pennsylvania Museum in Philadelphia.
Professor McGovern legt uit: “De vroegste chemisch bevestigde alcoholische drank ter wereld werd ontdekt in Jiahu in de vallei van de Gele Rivier in China (provincie Henan), ca. 7000-6600 v.Chr. (Vroeg Neolithicum). Het was een extreem gefermenteerde drank gemaakt van wilde druiven (het vroegste aangetoonde gebruik), meidoorn, rijst en honing.”
En, vervolgt professor McGovern: “De ontdekking van Jiahu illustreert dat je nooit de hoop moet opgeven om chemisch bewijs te vinden voor een gefermenteerde drank uit het paleolithicum. Onderzoek heeft heel vaak grote verrassingen in petto. Je zou kunnen denken, zoals ik ook deed, dat de druivenwijnen van Hajji Firuz, de Kaukasus en Oost-Anatolië de vroegste alcoholische dranken ter wereld zouden blijken te zijn, afkomstig uit de zogenaamde “Wieg van de Beschaving” in het Nabije Oosten zoals zij dat doen. Maar toen werd ik uitgenodigd om naar China aan de andere kant van Azië te gaan, en ik kwam terug met monsters die nog vroeger bleken te zijn – van rond 7000 v. Chr.”
Keizerlijk ChinaEdit
Nadat de Yangtze tijdens de Qin-dynastie bij de Chinese staat werd ingelijfd, verdween bier in de loop van de Han-dynastie geleidelijk uit gebruik ten gunste van de sterkere huangjiu en de rijstwijnen van de Zuid-Chinezen. Tegen de Tang dynastie schijnt het thuis brouwen een vertrouwd huiselijk karwei te zijn geweest, zij het dat de armen het moesten stellen met slecht gefilterd beslag (醅, pēi). De kleverige choujiu op basis van rijst dateert op zijn minst uit de Tang en werd speciaal geprezen door de Chinese dichter Li Bai. De Nederlandse historicus Frank Dikötter beschrijft de periode tussen de Han en Tang dynastieën als een “gouden eeuw” voor alcohol, toen het algemeen werd geconsumeerd in combinatie met minerale drugs, met name Koud Voedsel Poeder, totdat de “opkomst van een thee cultuur tijdens de Tang een belangrijke verschuiving betekende weg van zwaardere patronen van dronkenschap”.
Zoals opgemerkt in Shen Kuo’s 11e-eeuwse Dream Pool Essays, betrof een groot deel van het socializen onder de adel “drinkende gasten” (jiuke). Een symposium dat begon met het drinken van huangjiu kon bestaan uit citerspel en schaken, Zen-meditatie, kalligrafie en schilderen, theedrinken, alchemie en het voordragen van poëzie, naast algemene conversatie.
Distillatie werd in China misschien al in de latere Han beoefend, maar de vroegste bewijzen die tot nu toe zijn ontdekt zijn gedateerd in de Jin en de Zuidelijke Song. Bij een archeologische opgraving in Qinglong in Hebei werd een distilleerkolf uit de 12e eeuw gevonden. Ondanks de populariteit van de Islam in het Mongoolse Rijk en de groei ervan in China tijdens de Mongoolse Yuan-dynastie, dateert de gangbare consumptie van gedistilleerde dranken zoals baijiu uit dezelfde tijd.
Modern ChinaEdit
Wijn werd in Macao opnieuw in China geïntroduceerd door Portugese handelaren en missionarissen, die kleine partijen produceerden voor de communie. Dit verband is bewaard gebleven in de Chinese transcriptie van de naam Portugal, 葡萄牙 of Pútáoyá, lit. “Druiventanden”. De produktie en het effect ervan waren gering, vóór de openstelling van het land door de 19de-eeuwse Eerste en Tweede Opiumoorlogen, waarna in heel China Europese alcoholische dranken en methoden van alcoholproduktie werden ingevoerd. Deze Europese invloed is bijzonder duidelijk in het geval van bier, waarvan de moderne Chinese naam pijiu een Qing-tijd transcriptie is van het Engelse “beer” en Duitse “Bier”. Twee van de belangrijkste brouwerijen in het moderne China, Tsingtao en Harbin, zijn genoemd naar de vestigingsplaatsen van de voormalige grote Duitse en Russische brouwerijen. Andere vestigingen, zoals de EWO Brewery Ltd., (nu eigendom van Suntory), groeiden op om te voldoen aan de vraag naar westers bier in de Shanghai International Settlement.
Wijn bleef onbekend in China totdat de hervormingen van Deng Xiaoping na 1978 het land meer welvaart en een grotere integratie in de wereldmarkten brachten. Van een praktisch onbestaande consumptie is het nu al uitgegroeid tot de vijfde of zevende grootste wijnmarkt ter wereld, met een verkoop van 1,6 miljard flessen in 2011, een groei van 20% op jaarbasis tussen 2006 en 2011, en hoge groeiverwachtingen voor de toekomst. Het 28e Concours Mondial de Bruxelles, een wereldwijd wijnconcours, zal in mei 2021 plaatsvinden in Yinchuan, China. China werd 7e in de laatste wedstrijd in het segment biologische wijn, die in 2019 werd gehouden.