Massachusetts Daily Collegian

‘Bubbler’ versus ‘waterfontein’

Judith Gibson-Okunieff/Collegian

Voordat ik naar de universiteit van Massachusetts kwam, had ik nog nooit van een bubbler gehoord. In New Jersey zeggen we waterfontein. Daar is geen discussie over. Dus toen iemand verderop in de gang zei: “Ik vind het hier leuk, het is best leuk dat we ook een bubbler om de hoek hebben,” was deze jongen uit Jersey natuurlijk verbijsterd. Een bubbelbad? Ik was al een paar dozijn keer om die hoek gelopen en ik had nog nooit iets gezien dat bubbels produceerde. Het enige wat ik zag was een voorraadkast en een waterfontein. In mijn verwarde toestand vroeg ik: “Wat bedoelt u met bubbelaar?”

Vanaf dat moment had ik de verlichting betreden; in het oosten van Massachusetts noemt men een waterfontein een “bubbelaar.” Ik wist dat de mensen in het oosten van Massachusetts met een Boston accent spraken, gewoon een andere manier om dezelfde woorden uit te spreken als ik met mijn accent, maar hoe had ik nog nooit gehoord van dit vreemde, alternatieve woord voor waterfontein? Mijn buren uit de omgeving van Boston leken verbijsterd dat ik waterfontein en rotonde zei, terwijl ik verbijsterd was over hun gebruik van bubbler en rotary, ondanks dat we slechts vier uur van elkaar opgroeiden.

Degenen die bubbler zeggen zijn er trots op, en niet bang om het te verdedigen – het is een icoon van het Boston accent. Het woord bubbler is echter niet inheems in de Bay State. Er zijn twee regio’s in de Verenigde Staten die bubbler zeggen: het oosten van Wisconsin en het oosten van Massachusetts. De meeste inwoners zijn zich niet bewust van het gebruik van de andere regio, en beide beweren eigenaar te zijn van de term. Dus waarom gebruiken deze twee plaatsen, 1000 mijl van elkaar verwijderd, trots dit woord dat niemand anders in het land lijkt te kennen?

Bert Vaux is gepromoveerd in de fonologie en doceerde dialecten van het Engels aan de Harvard University en is de mede-samensteller van de Harvard Dialect Survey. De enquête is omgezet in een quiz op de website van The New York Times die kan vertellen waar je woont aan de hand van de woorden die je gebruikt, en hoe je ze uitspreekt. In een interview dat ik met Vaux had, zei hij: “Met bubbler lijkt het erop dat de term (en ook het voorwerp zelf) zich heeft kunnen verspreiden van het beginpunt in Wisconsin helemaal naar het oosten over wat wij de noordelijke culturele regio noemen tot het andere uiterste in de omgeving van Boston.”

Het eerste gebruik van “bubbler” werd rond 1900 gevonden in eenkamerscholen in Wisconsin, verwijzend naar een keramische waterkoeler gemaakt door de Red Wing Company. Het werd beschouwd als een nieuwe en opwindende technologie voor die tijd, in tegenstelling tot de voorgaande technologie: een gedeelde metalen beker. Pas in de jaren 1920 ging de Kohler Company over tot de massaproductie van een bubbelbeker zoals die van vandaag. Na verloop van tijd vond de uitvinding, en het woord ervoor, zijn weg oostwaarts door de staten tussen Wisconsin en Massachusetts, en uiteindelijk helemaal naar Boston. Dus op een gegeven moment werd er waarschijnlijk gesproken over bubbler in Pennsylvania, Ohio en andere staten in dat gebied. Vaux vervolgde: “In dit specifieke geval verspreidden de concurrerende termen ‘waterfontein’ en ‘drinkfontein’ zich uiteindelijk over het grootste deel van het noorden, waardoor alleen het begin- en eindpunt van het ‘bubbler’-spoor als linguïstische eilanden overbleef.”

Hoewel het misschien niet zo aanvoelt, zijn de Amerikaanse dialecten vandaag de dag unieker dan ooit. De Amerikaanse taalkundige William Labov zei in een NPR-interview dat “de regionale dialecten van dit land steeds meer van elkaar gaan verschillen, zodat mensen in Buffalo, St. Louis en Los Angeles nu veel meer verschillend van elkaar spreken dan ze ooit deden.” De genuanceerde klinkeruitspraken en subtiele woordvariaties tussen dialecten vormen het eindresultaat van de miljoenen onbewuste keuzes die onze voorouders hebben gemaakt.

Joe Pater, een fonoloog aan de UMass, sprak met mij over dialecten. “Het ene woord dat het wint van het andere komt in wezen neer op willekeurig toeval. Eén ding weten we wel over hoe woorden in taal bestaan, en dat is dat ze met elkaar concurreren. Jij en ik willen niet meerdere woorden voor hetzelfde hebben, of woorden die te dubbelzinnig zijn, dus is er een concurrentiedruk voor bepaalde woorden om andere te verslaan, wat allemaal onbewust gebeurt tijdens gesprekken.”

Er is geen reden waarom mensen in New Hampshire ‘soda’ zeggen en mensen in Minnesota ‘pop’. Het was meestal gewoon aan het toeval te danken dat één woord in een bepaald gebied een prominente plaats innam.

Hoewel ik door mijn New Jersey-wortels nooit met een gerust hart een van die H2O-flingers een “bubbler” zal kunnen noemen, dring ik er bij de inwoners van Massachusetts op aan een gevoel van trots te voelen bij elke uiting van het woord. De verschillende accenten en dialecten van Amerika onthullen de unieke geschiedenis en cultuur van elke regio.

Pater merkte tegen het einde van ons interview op: “Een voorbeeld waar mijn studenten het over hebben, is dat je veel meer het Boston accent hoort als de Patriots spelen.”

Praten over aspecten van thuis brengt het accent in mensen naar boven, wat aangeeft hoe nauw ons thuis en onze accenten eigenlijk met elkaar verwant zijn. Dialecten hebben een gevoel van eigenaarschap dat ermee gepaard gaat, en hier in Massachusetts, een staat waaraan geen gebrek is aan trots, lijkt dat net zo waar te zijn als overal elders. Naar school komen aan de UMass heeft me een nieuwe waardering gegeven voor de trots van New England. Dit is een grote gemeenschap die als geen ander houdt van haar sportteams, haar prachtige land en haar manier van spreken. Er is hier zo’n verbonden cultuur die je niet zomaar overal vindt, en het dialect is in wezen een logo voor de cultuur: het is een van de eerste dingen waaraan mensen een regio herkennen.

Dus de volgende keer dat je het dialect van iemand anders oppikt, of misschien zelfs je eigen dialect, weet dan dat een dialect het gezicht is van de cultuur, de gemeenschap en het thuis van die persoon. Wees trots op je bubblers, Massachusetts, of moet ik zeggen, wees trots op je “bubblah.”