Mensen kunnen het niet lang uithouden in erg koud water, dus hoe doen ijsberen dat dan?
© Dick and Valerie Beck/Polar Bears International
9/23/2020 3:51:33 PM
Door dr. Thea Bechshoft
Vraag: Onlangs kreeg ik deze intrigerende vraag van Jonas: “Hoe kunnen ijsberen lange zwemtochten in ijskoud water overleven terwijl mensen dat niet kunnen?”
A: Het antwoord kan worden samengevat in één wankel woordje: vet! IJsberen zijn uitzonderlijk goed aangepast aan de koude Arctische omgeving, en zijn in staat om lekker warm te blijven en hun lichaamstemperatuur van 37° C op peil te houden, zelfs als er midden in de poolnacht een sneeuwstorm woedt.
Wat een beer ervan weerhoudt om te bevriezen als hij boven water is, is in de eerste plaats zijn vacht – maar onder water biedt het haar niet veel isolatie meer, en moet de beer het hebben van de vetlaag die hij onder zijn huid heeft opgebouwd om warm te blijven. Deze vetlaag kan tot 11 centimeter dik zijn en is vooral opvallend op de berenrug. Hoe dik deze vetlaag wordt, hangt uiteraard af van hoe succesvol de individuele beer als jager is: Hoe meer zeehonden hij eet, hoe dikker de beer zal worden. En, zoals ik al eerder heb gezegd, een dikke ijsbeer is een blije ijsbeer! Overigens helpt een dikke vetlaag de beer waarschijnlijk ook bij zijn natuurlijke drijfvermogen in het water.
Polaire beren zijn over het algemeen sterke zwemmers, en langere zwemtochten zijn niet ongewoon (vooral nu de klimaatverandering zorgt voor een meer versnipperd zee-ijslandschap). Maar uit recent onderzoek blijkt dat zwemmen voor ijsberen veel meer energie kost dan lopen. Bovendien is lang zwemmen riskant voor jonge jongen, die nog niet zo goed geïsoleerd zijn en uiteindelijk kunnen sterven als ze het te lang te koud hebben, zoals tijdens een lange zwempartij kan gebeuren. Sommige ijsbeermoeders lossen dit op door hun jongen op de rug te dragen als ze tussen ijsschotsen zwemmen!
De meest extreme ijsbeerzwemtocht die ooit is geregistreerd, is die van een volwassen vrouwtje dat negen dagen achter elkaar 687 km heeft gezwommen. Zeer indrukwekkend, maar de zwemtocht kostte haar ook het leven van haar jong, dat met haar aan de tocht begon. Bovendien verloor de moederbeer 22% van haar lichaamsvet, wat aangeeft dat deze zwemtocht, hoewel fysiek mogelijk voor haar, een zware tol eiste.
Vergeleken met ijsberen, zijn mensen zeer slecht geïsoleerd: Wij hebben bijna geen vetlaag onder onze huid, en dat is de belangrijkste reden dat we het niet lang uithouden in koud water, snelle poolduiken daargelaten!
Dr. Thea Bechshoft is stafwetenschapper voor Polar Bears International en woont in Aarhus, Denemarken. Zij is de auteur van de populaire ijsbeer vragen pagina op Facebook, die hier met toestemming wordt herpubliceerd. Heeft u een vraag voor Thea? Stuur haar een bericht via haar pagina.