De legendes rond Ernest Hemingway kunnen net zo interessant zijn als de plots van zijn romans. De schrijver was beroemd om zijn persoonlijke leven, maar sommige avonturen van “Papa” grenzen aan apocriefe verhalen.
“Te koop, babyschoentjes, nooit gedragen.”
Het is een verhaal dat zo kort is dat het in een titel zou kunnen passen, maar toch diepgang en tragiek uitstraalt. Dit citaat, dat vermoedelijk uit de jaren twintig van de vorige eeuw stamt, was een bevestiging van Hemingway’s buitengewone talent en gevatheid. Het is ook van invloed geweest op talloze pogingen om in zes woorden een verhaal neer te zetten, zogenaamde flash of sudden fiction, waarbij slechts een glimp van een verhaal wordt opgevangen, maar in die glimp zoveel meer wordt geboden.
Dit verhaal zou op een servet zijn geschreven in Luchow’s restaurant in Manhattan, terwijl een andere versie van het verhaal beweert dat het is geschreven in het Algonquin Hotel, waar een kring van New Yorkse intellectuelen (bekend als de Algonquin Round Table) tijdens de lunchpauze van gedachten wisselde en dronk. Dit is slechts de eerste van de discrepanties die deze legende omringen, want niemand kan met zekerheid zeggen waar het gebeurde, of wanneer, en getuigen zijn ongrijpbaar.
Ernest Hemingway
Het verhaal zou het resultaat zijn van een weddenschap van $10 tussen Hemingway en een aantal schrijvers tijdens een lunch gekruid met woordspelingen. Hemingway vroeg elk van zijn collega’s om $10 in te zetten, en in ruil daarvoor zou hij het evenaren. Aan hem de taak dit kortste verhaal te verzinnen.
Het enige probleem is dat Hemingway het waarschijnlijk nooit heeft geschreven.
Of als hij het wel heeft gedaan, is het verhaal niet helemaal zijn uitvinding. Vergelijkbare “advertenties” zijn al in 1906 opgetekend. Volgens de Quote Investigator was een eerdere versie van deze minimale zin “Te Koop, Kinderwagen, Nooit Gebruikt,” gepubliceerd in een krantenrubriek genaamd Terse Tales of the Town.
Of dit een slechte grap was of iemands trieste herinnering, we zullen het nooit weten.
Er zijn ook twee andere versies geschreven jaren voordat de vermeende Hemingway weddenschap werd geplaatst. Een daarvan was een essay van William R. Kane, over een zekere “vrouw die haar baby heeft verloren.” Het werd gepubliceerd in 1917, onder de titel “Little Shoes, Never Worn.”
De “koets”-versie werd herhaald in 1921, in een column geschreven door Roy K. Moulton, die een advertentie bevatte die werd toegeschreven aan een anoniem personage uit het echte leven dat simpelweg Jerry heette:
Er was een advertentie in de Brooklyn “Home Talk” die luidde: “Kinderwagen te koop, nooit gebruikt.” Zou dat een prachtig plot voor de film zijn?
Een “roman” van zes woorden over een paar babyschoentjes wordt beschouwd als een extreem voorbeeld van flash fiction. Auteur: JD Hancock CC BY 2.0
Laten we er maar van uitgaan dat Ernest Hemingway op de hoogte was van deze eerdere versies en besloot zich een weg te banen door vals te spelen om een weddenschap te winnen. Hij was immers zeer goed bekend met de wereld van verslaggevers, journalisten en feuilletonschrijvers. Hij had de clou van zes woorden al veel eerder kunnen kennen en zijn gevatheid kunnen gebruiken om de weddenschap te innen en zich als winnaar van potentiële rivalen te profileren.
Maar eerlijk gezegd is er geen bewijs dat zo’n weddenschap ooit heeft plaatsgevonden, noch dat Hemingway dit intelligente citaat ooit heeft gebruikt om de harten van sardonische schrijvers te verzachten.
Hemingway in uniform in Milaan, 1918. Hij reed twee maanden op ambulances tot hij gewond raakte.
Het verhaal kan worden herleid tot een boek dat in 1991 werd gepubliceerd, getiteld Get Published! Get Produced! Tips van een literair agent over hoe je je schrijfwerk kunt verkopen. Het boek is geschreven door een literair agent, Peter Miller, die de anekdote over de weddenschap bij Luchow’s vermeldt, zoals hij die uit een ouder krantenbericht heeft vernomen:
Naar verluidt lunchte Ernest Hemingway bij Luchow’s met een aantal schrijvers en beweerde dat hij een kort verhaal kon schrijven dat slechts zes woorden lang was. Natuurlijk weigerden de andere schrijvers. Hemingway zei tegen ieder van hen tien dollar in het midden van de tafel te leggen; als hij het mis had, zou hij het betalen. Als hij gelijk had, zou hij de hele pot houden. Hij schreef snel zes woorden op een servet en gaf het door; Papa won de weddenschap. De woorden waren: “TE KOOP, BABY SCHOENEN, NOOIT GEWOREN.” Een begin, een midden en een eind!
Artikel van 16 mei 1910 in The Spokane Press verhaalt over een eerdere advertentie die de schrijver bijzonder tragisch vond.
Er zijn in de loop der jaren nog een aantal artikelen geweest waarin het citaat aan Hemingway werd toegeschreven, waaronder een artikel van Arthur C. Clarke in een Reader’s Digest essay uit 1998. Miller noemde het opnieuw in een boek uit 2006, waarmee het werd bevestigd als Hemingway’s geesteskind.
Lees een ander verhaal van ons: Nadat zijn vader zelfmoord had gepleegd, schreef Ernest Hemingway: “Ik zal waarschijnlijk dezelfde weg gaan.”
Het duurde tot 2012 voordat er een echt academisch onderzoek plaatsvond om het mysterie van de nooit gedragen schoenen op te lossen. The Journal of Popular Culture publiceerde een artikel geschreven door Frederick A. Wright dat de oorsprong van dit verhaal onderzocht en het als vals ontmaskerde.
Velen waren waarschijnlijk teleurgesteld om te horen dat de Nobelprijswinnende auteur niet de man was achter het hartverscheurende verhaal waarvan hij beweerde dat het zijn beste werk was. Toch onthult de waarheid iets anders – dit valse auteurschap heeft het verhaal alleen maar geholpen om talloze mensen te bereiken en te inspireren. Deze zes woorden vonden hun weg in het leven van de lezers, en uiteindelijk doet het er niet toe wie ze geschreven heeft. Wat telt is de impact die het heeft achtergelaten op de manier waarop we literatuur zien, als een compressie van gevoelens die rechtstreeks communiceren met de menselijke ziel.