“The fear of death follows from the fear of life. A man who lives fully is prepared to die at any time.”
– Mark Twain
What if you went into an interview and someone asked you, “what is your philosophy of life?” How easily could you answer that question?
By “philosophy of life” I mean a mental framework for understanding how the world works and how you fit into the world. De levensfilosofie omvat zaken als hoe je beslist wat “goed” en “slecht” is, wat “succes” betekent, wat je “doel” in het leven is (ook als je denkt dat er geen doel is), of er een God is, hoe we elkaar moeten behandelen, enz.
Er zijn veel namen die je zou kunnen gebruiken om je levensfilosofie te labelen: Libertariër, feminist, liberaal, conservatief, boeddhist, christen, ondernemer, kunstenaar, milieuactivist, Tea Party, en nog veel meer. Misschien denk je dat je je levensfilosofie met één van die woorden zou kunnen samenvatten, maar voor de meesten van ons vermoed ik dat onze eigenlijke levensfilosofieën complexer en genuanceerder zijn. Ze zijn niet zo gemakkelijk in een hokje te stoppen. Als we met elkaar om de tafel zouden gaan zitten, zou u dan de uwe kunnen toelichten?
Weten wat ik van u als groep lezers weet, denk ik dat ik u in drie groepen zou kunnen indelen.
De eerste groep heeft een duidelijke levensfilosofie die u diepgaand hebt doordacht, hebt getoetst, en regelmatig en expliciet gebruikt als leidraad voor uw handelen. Ik noem u “de groep van het ware noorden”. Jullie hebben een kompas voor het leven en jullie weten welke richting de juiste is – het ware noorden. Als ik u zou vragen naar uw levensfilosofie, zou u me die onmiddellijk, overtuigend en beknopt uit het hoofd kunnen uitleggen. U kunt er misschien niet in één woord een etiket op plakken, maar u hebt er goed over nagedacht en u kunt uitleggen waarom uw levensfilosofie zinvol voor u is en hoe ze uw denken stuurt. Ik denk dat dit de kleinste groep van de drie is.
De tweede groep zijn degenen onder u die een losjes georganiseerde levensbeschouwing hebben waarin de dingen in grote lijnen samenhangen, maar die u niet snel uit het hoofd zou kunnen samenvatten. Als ik u wat meer tijd zou geven, zou u met een overkoepelend raamwerk kunnen komen dat de meeste dingen dekt, hoewel de randen en de hoekgevallen van het leven grijs zouden blijven. Ik noem jullie “De Stoffige Kompas Groep.” Het is alsof je een kompas hebt om je leven te sturen, maar je vergeet het te gebruiken. Je hebt een ruwweg samenhangend systeem om de wereld te begrijpen, en je kent het intuïtief, maar meestal gebruik je het niet expliciet om je ervaring te filteren en te sturen. Het kompas ligt op de plank stof te verzamelen. Wanneer je het uiteindelijk tevoorschijn haalt, zie je dat het een beetje gek geworden is en dat je het opnieuw moet afstellen. Ik denk dat deze ervaring de grootste groep mensen beschrijft.
De derde groep zal ik “De Inbox Groep” noemen. Voor de Inbox-groep laat ik de kompasmetafoor varen, want als je in deze groep zit, heb je niet echt een leidende magnetische oriëntatie voor waar het leven over gaat en waar je naartoe gaat. Het leven kan ergens over gaan, je leven kan ergens over gaan, maar je weet het niet. Je hebt het te druk om erover na te denken. Uw aanpak is gewoon om te gaan met wat er op u afkomt, de manier waarop u e-mail beheert. Mensen en bedrijven sturen je voortdurend berichten om je aandacht te vestigen en je volgt in principe hun voorbeeld. Waarom kijk je naar die nieuwe Netflix show? Waarom luister je naar dat nieuwe nummer van Kanye? Waarom heb je eigenlijk besloten om chirurg te worden? Je weet het niet echt. Of je denkt dat je het weet, maar de redenen blijken nogal oppervlakkig te zijn. Ik denk dat dit waarschijnlijk de op een na grootste groep is, hoewel het misschien wel de grootste is.
Het verschil tussen de leden van deze drie groepen is bijna volledig intern. Je zou ze er op straat niet uit kunnen pikken. Maar hun interne ervaring van het leven zal totaal verschillend zijn. De ene man speelt squash omdat hij een noordelijke filosofie heeft over zichzelf tot het uiterste drijven, zijn gezondheid op peil houden en investeren in vriendschappen met zijn speelpartners. Een ander hecht misschien waarde aan diezelfde dingen, maar kan ze niet verwoorden. Hij weet gewoon dat hij het leuk vindt om te spelen. Een derde heeft geen echte reden om te spelen, behalve dat iemand hem dat gevraagd heeft. Misschien wil hij gewoon gezien worden op de racquet club. Misschien vindt hij het gewoon leuk om gevraagd te worden. De uiterlijke handeling van het achternazitten van een bal op een baan is hetzelfde, maar de innerlijke motivatie en ervaring is totaal verschillend.
In het algemeen denk ik dat het beter is te leven als lid van de True North-groep. Ik zeg “in het algemeen” omdat er uitzonderingen zijn. Sommige mensen hebben duidelijke, expliciete levensfilosofieën, maar het vastzetten van die ideeën heeft hen tot bekrompen, niet-wetende denkers gemaakt, die iets te arrogant zijn dat ze het allemaal hebben uitgevogeld.
Voor het grootste deel denk ik echter dat het gezond is om een allesomvattend kader voor het leven te hebben en in lijn daarmee te leven. Het ware noorden is de weg die je moet gaan, mits je nederig blijft, nieuwsgierig en open voor de mogelijkheid dat je het mis hebt. Het alternatief, om in de Stoffige Kompas Groep of de Inbox Groep te zitten, is om geen oriënterende visie voor je leven te hebben. Dat betekent dat je voortdurend het risico loopt te vergeten waar het je om gaat, te weten waar het leven om draait en van koers te veranderen (d.w.z. je tijd te verspillen).
De dood is de grote nivelleraar voor deze groepen. Misschien zit je het grootste deel van de tijd in de Dusty Compass-groep of de Inbox-groep, maar als je de dood nadert – je eigen dood of de dood van iemand om wie je geeft – wordt je levensfilosofie op een bepaalde manier duidelijker. De ervaring van de nabijheid van de dood fungeert als een schok die je ertoe aanzet om te verlangen om in de True North Group – om te leven, als het ware, op doel. Om het te laten tellen.
Je hebt je misschien door iemand laten leiden bij het nadenken over wat er in je overlijdensbericht zal staan als je sterft. Voor velen van ons is dat een boeiende oefening, want als we eerlijk zijn, is de manier waarop we onze tijd doorbrengen niet helemaal in overeenstemming met wat we in ons leven willen bereiken. Als we ons dat realiseren, is het alsof we uit een dagdroom ontwaken.
Voor velen van ons brengt de ervaring ons dichter bij de groep van het ware noorden en weg van wat Paul Graham omschrijft als “de dingen waar het leven te kort voor is”. In het aanschijn van de sterfelijkheid, denken we hard na over wat belangrijk is en de dingen die in ons opkomen zijn geen verrassing: familie, vriendschappen, mensen goed behandelen, leren, onze gezondheid behouden. We beloven onszelf dat die dingen onze prioriteit zullen zijn.
Maar de weken en maanden gaan voorbij, en langzaam, onmerkbaar voor ons, maar bijna onvermijdelijk, dwalen we weer af naar afleiding. We kijken minder vaak op het kompas. We gaan gewoon om met wat er op ons afkomt. We vergeten niet helemaal wat belangrijk voor ons is, maar we denken dat we er later wel bij kunnen. We vergeten niet helemaal waar het volgens ons in het leven om draait, maar het begrip wordt minder duidelijk, minder aangrijpend, als een oude foto die door de zon is verbleekt. Zonder de levendige richting van een duidelijke levensfilosofie wordt het gemakkelijk om te doen wat het gemakkelijkst is in plaats van te leven zoals we zouden willen dat onze overlijdensberichten luiden.
Ik denk graag dat ik een man van het Ware Noorden ben, maar eerlijk gezegd is de realiteit dat ik waarschijnlijk een stoffig kompas ben met tijdelijke sprongen naar het Ware Noorden. Daarom vind ik die zielen opmerkelijk die op de een of andere manier een consistente filosofie hebben, en die in lijn daarmee leven. Zij zijn opmerkelijk omdat het moeilijk is te leven met karakter. Het is moeilijk om te leven alsof het leven niet eeuwig doorgaat. En daarom vind ik af en toe dat nadenken over de realiteit van de dood een van de beste dingen is die ik kan doen om het beste uit de realiteit van mijn leven te halen.
– Max
Januari 30, 2016
(Oorspronkelijk gepubliceerd in The Weekend Reader)
The Weekend Reader is een gids die cultuur, technologie, en hoe een zinvol leven te leiden in de moderne wereld verkent. 5 artikelen en bijbehorende reflecties in uw inbox elk weekend. Lees eerdere edities of abonneer u om The Weekend Reader elke week te ontvangen.