Pimecrolimus (SDZ ASM 981), een ascomycinederivaat, behoort tot de nieuwe klassen van immunomodulerende macrolactamines en werd speciaal ontwikkeld voor de behandeling van inflammatoire huidziekten. De belangstelling voor pimecrolimus is aanzienlijk geweest wegens zijn significante ontstekingsremmende activiteit en immunomodulerend vermogen en zijn geringe systemische immunosuppressief potentieel. Het werkingsmechanisme van pimecrolimus is de blokkering van de activering van T-cellen. Pimecrolimus is (net als alle ascomycinen) een immunofilineligand, dat zich specifiek bindt aan de cytosolische receptor, immunofiline macrophiline-12. Dit pimecrolimus-macrofilinecomplex remt op doeltreffende wijze het eiwitfosfatase calcineurine, door te verhinderen dat calcineurine de nucleaire factor van geactiveerde T-cellen (NF-AT), een transcriptiefactor, defosforyleert. Dit resulteert in de blokkering van signaaltransductieroutes in T-cellen en de remming van de synthese van ontstekingsbevorderende cytokinen, met name cytokinen van het Th1- en Th2-type. Van pimecrolimus is ook aangetoond dat het de afgifte van cytokinen en pro-inflammatoire mediatoren door mestcellen verhindert. Verschillende studies hebben de doeltreffendheid van pimecrolimus als behandeling voor huidziekten geëvalueerd. In diermodellen van allergische contactdermatitis bleek topische pimecrolimus doeltreffend te zijn. In humane studies van allergische contactdermatitis toonde pimecrolimus significant meer werkzaamheid dan de controlebehandeling. Ook was de werkzaamheid van pimecrolimus 0,6% crème vergelijkbaar met 0,1% betamethason-17-valeraat; pimecrolimus werd echter niet geassocieerd met de bijwerkingen die kenmerkend zijn voor een topisch steroïd. Topische toepassing van pimecrolimus is niet geassocieerd met huidatrofie. Pimecrolimus is effectief en veilig bij zowel kinderen als volwassenen met atopische dermatitis. Wanneer pimecrolimus 1% crème werd aangebracht bij volwassen atopici, werd reeds in de eerste week verbetering waargenomen, met een 72% vermindering van de ernst na 3 weken. Farmacokinetische studies hebben zeer lage bloedspiegels van pimecrolimus aangetoond na topische toepassing, zonder accumulatie na herhaalde toepassingen. Na het aanbrengen van pimecrolimus crème kan incidentele voorbijgaande irritatie worden ervaren op de plaats van aanbrengen. Vergelijkbare resultaten zijn ook gevonden bij kinderen van 3 maanden en ouder na toepassing van pimecrolimus 1% crème. Topische pimecrolimus bij psoriasis lijkt een dosisafhankelijk therapeutisch effect te vertonen onder semi-occlusieve omstandigheden. Pimecrolimus heeft een enorm potentieel als nieuwe behandeling van inflammatoire huidziekten. Het is effectief gebleken bij atopische en allergische contactdermatitis, met een gunstig bijwerkingenprofiel, waaronder een gering effect op de systemische immuunrespons.