WASHINGTON-De “karamelkleurstoffen” die worden gebruikt in Coca-Cola, Pepsi en andere voedingsmiddelen zijn verontreinigd met twee kankerverwekkende chemicaliën en zouden moeten worden verboden, aldus een verzoekschrift dat vandaag is ingediend door het Center for Science in the Public Interest.
In tegenstelling tot de karamel die men thuis kan maken door suiker in een steelpan te smelten, wordt de kunstmatige bruine kleurstof in cola en sommige andere producten gemaakt door suikers onder hoge druk en temperaturen te laten reageren met ammoniak en sulfieten. Chemische reacties resulteren in de vorming van 2-methylimidazool en 4 methylimidazool, die in door de overheid uitgevoerde studies long-, lever-, of schildklierkanker of leukemie veroorzaakten bij laboratoriummuizen of ratten.
Het National Toxicology Program, de afdeling van het National Institute of Environmental Health Sciences die de dierstudies uitvoerde, zei dat er “duidelijk bewijs” is dat zowel 2-MI als 4-MI carcinogeen zijn voor dieren. Chemische stoffen die kanker veroorzaken bij dieren worden beschouwd als kankerverwekkend voor mensen. Onderzoekers van de University of California, Davis, vonden significante niveaus van 4-MI in vijf merken cola.
“Kankerverwekkende kleurstoffen horen niet thuis in de voedselvoorziening, zeker niet als je bedenkt dat hun enige functie een cosmetische is,” zei CSPI executive director Michael F. Jacobson. “De FDA moet snel handelen en de goedkeuring intrekken van karamelkleurstoffen die met ammoniak zijn gemaakt.”
De federale regelgeving maakt onderscheid tussen vier soorten karamelkleurstoffen, waarvan er twee met ammoniak worden geproduceerd en twee zonder ammoniak. CSPI wil dat de Food and Drug Administration de twee die met ammoniak worden gemaakt, verbiedt. Het type dat wordt gebruikt in cola’s en andere donkere frisdranken staat bekend als Caramel IV, oftewel karamel op basis van ammoniumsulfiet. Caramel III, dat wordt geproduceerd met ammoniak maar niet met sulfieten, wordt soms gebruikt in bier, sojasaus en andere voedingsmiddelen.
Vijf vooraanstaande deskundigen op het gebied van carcinogenese bij dieren, waaronder een aantal die hebben gewerkt bij het National Toxicology Program, hebben zich aangesloten bij de oproep van CSPI aan de FDA om het gebruik van caramelkleurstoffen die zijn gemaakt met een ammoniakproces te verbieden. “Het Amerikaanse publiek zou niet moeten worden blootgesteld aan welk risico op kanker dan ook als gevolg van het consumeren van dergelijke chemicaliën, vooral wanneer zij een niet-essentieel, cosmetisch doel dienen,” schreven de wetenschappers in een brief aan FDA Commissaris Margaret Hamburg.
CSPI zegt ook dat de term “karamelkleuring” misleidend is wanneer deze wordt gebruikt om kleurstoffen te beschrijven die zijn gemaakt met ammoniak of sulfiet. De termen “ammoniak proces karamel” of “ammoniak sulfiet proces karamel” zouden nauwkeuriger zijn, en bedrijven zouden niet mogen worden toegestaan om producten die dergelijke kleurstoffen bevatten als “natuurlijk” te etiketteren, aldus de groep.
“De meeste mensen zouden ‘karamel kleuring’ interpreteren als ‘gekleurd met karamel,’ maar dit specifieke ingrediënt heeft weinig gemeen met gewone karamel of karamelsnoep,” zei Jacobson. “Het is een geconcentreerd donkerbruin mengsel van chemicaliën dat gewoon niet in de natuur voorkomt. Gewone karamel is niet gezond, maar het is tenminste niet besmet met kankerverwekkende stoffen.”
In een weinig opgemerkte regelgevingsprocedure in Californië, hebben staatsgezondheidsfunctionarissen 4 MI toegevoegd aan de staatslijst van “chemische stoffen waarvan de staat weet dat ze kanker veroorzaken.” Onder de Proposition 65 van die staat moeten voedingsmiddelen of andere producten die meer dan bepaalde niveaus van kankerverwekkende chemicaliën bevatten, voorzien zijn van waarschuwingsetiketten. Voor 4-MI, is dat niveau 16 microgram per persoon per dag van een individueel product. Populaire merken cola bevatten ongeveer 200 microgram 4-MI per 20-ounce fles en veel mensen, vooral tieners, consumeren meer dan dat per dag.
Om het risico van karamelkleuring in de juiste context te plaatsen, zegt de CSPI dat de tien theelepels van obesitas-veroorzakende suikers in een niet-dieet blikje frisdrank een groter gezondheidsrisico vormen dan het ammoniak sulfiet proces karamel. Maar het gehalte aan 4-MI in de geteste cola’s kan nog steeds duizenden gevallen van kanker onder de Amerikaanse bevolking veroorzaken.
Afgezien van het risico als gevolg van karamelkleurstoffen, heeft CSPI er bij de FDA op aangedrongen synthetische voedselkleurstoffen, zoals Geel 5 en Rood 40, te verbieden. Deze kleurstoffen veroorzaken hyperactiviteit en andere gedragsproblemen bij kinderen, en Rood 3 en Geel 5 en 6 brengen kankerrisico’s met zich mee, aldus CSPI. De FDA houdt een Food Advisory Committee review over deze kwestie op 30-31 maart.
In de loop der jaren hebben de inspanningen van CSPI geresulteerd in een vermindering van het gebruik van, etiketteringseisen voor, of beperkingen op Violet No. 1, natriumnitriet en natriumnitraat, sulfieten, gedeeltelijk gehydrogeneerde plantaardige oliën, zout, en olestra.