Wat je moet weten
Het zelfstandig naamwoordgebruik van plotseling is zo goed als verlaten door de geschiedenis en het woord is gebonden geraakt aan “alle” in het idioom “plotseling”, wat betekent “plotseling, of eerder dan verwacht”. Er is geen grammaticale reden waarom de juiste uitdrukking is “plotseling” vs “plotseling”, het is gewoon de erkende vorm van het idioom Engels sprekers hebben aanvaard.
Opeens, als je iets als hummus maakte, hoefde je het niet meer fijn te stampen met een vijzel en stamper-je had een blender. Plotseling hoefde je niet meer elke vaat na elke maaltijd met de hand af te wassen, maar ging het in de vaatwasser. Als je water wilde koken, hoefde je opeens niet meer een half uur bezig te zijn om je houtkachel of houtskoolkachel warm genoeg te krijgen. Je hoefde alleen maar de elektrische brander aan te zetten. Plotseling waren hele levensmiddelen voorverpakt verkrijgbaar bij de kruidenier, en hoefde je niet een halve dag te besteden aan de voorbereiding van een kleine maaltijd.
– Eat Sip Trip, 6 april 2018
Vooreerst, als dit een van je ergernissen is, willen we ons verontschuldigen voor het blootstellen van je aan zo veel gevallen van “plotseling” daarboven – beschouw jezelf sterker omdat je het hebt overleefd. (En voor degenen die zich afvragen waar het nu precies om gaat, lees gewoon verder.)
We bevinden ons in de Gouden Eeuw van stockfoto’s.
‘A’ Sudden vs. ‘De’ Plotseling
Volgens de woordgeleerden wordt “plotseling” beschouwd als een te vermijden vergissing voor de aloude uitdrukking “plotseling” (wat betekent “plotseling”, “eerder dan verwacht”, “ineens”). Als men ziet hoe weinig voorbeelden van deze fout in geredigeerde bronnen worden aangetroffen, lijkt het erop dat de meeste schrijvers en hun redacteuren dit advies nauwgezet opvolgen. Aan de andere kant heeft de zin wel een behoorlijk leven op sociale media, in zelfgepubliceerde geschriften, en in citaten uit interviews in bewerkte bronnen.
Lijkt simpel, toch? Hier wordt het vreemd: er is geen duidelijke grammaticale verklaring waarom we in de uitdrukking het lidwoord a gebruiken in plaats van het. In het verleden kwamen beide lidwoorden vaak voor het zelfstandig naamwoord plotseling (wat betekent “een onverwachte gebeurtenis, noodzaak of gevaar”) in zinnen gevormd met of met de bijwoordelijke betekenis “plotseling”.
Ik was genoodzaakt te antwoorden van de sodaine tot de lidwoorden.
– Henry Barrow, in John Greenwood’s A Collection of Certaine Sclaunderous Articles, 1590Behold of a sodaine behindinde me, I heard a rusling noyse….
– Francesco Colonna, Hypnertomachia, 1592
Origins of ‘All of a Sudden’
De uitdrukking ‘all of a sudden’ bestaat al sinds ten minste de 17e eeuw, en om de een of andere onverklaarbare reden is het gebruik ervan blijven bestaan terwijl het zelfstandig naamwoord sudden en de andere gezette uitdrukkingen gevormd met voorzetsels (in, op, op, en bij) geleidelijk in onbruik raakten. Taalkundig gesproken leeft het zelfstandig naamwoord voort als een fossiel in de moderne uitdrukking.
Wij weten ook niet precies waarom het allemaal vast is komen te liggen in de uitdrukking, maar het benadrukt wel hoe volkomen plotseling of verrassend de gebeurtenis is – en die functie heeft het al een hele tijd:
… zij hadden behoefte aan een gouden Kalfe in plaats van Mozes, om voor hen uit te gaan, en daarom kwamen zij plotseling met groot geweld tot Aäron….
— John Dod and Robert Cleaver, Seven Godlie and Fruitfull Sermons, 1614
The fact that the expression is not clearly understood from the meanings of its composite words but has a separate meaning of its own makes it an idiom. For centuries, this idiom has existed with the indefinite article a, and it is in that form that people recognize it as being correct. Whether or not the construction “all of the sudden” (or the slangy “all sudden”) will gain recognition and acceptance is yet to be seen. But its online usage, as well as its use in speech, happens quite a bit—and the people who watch and listen to such things are watching and listening.
