Er is de laatste tijd veel gespeculeerd over de “verborgen” betekenis in de tekst van Coldplay’s hit nieuwe nummer, Viva La Vida. Geschreven door Chris Martin, zanger, pianist en echtgenoot van actrice Gwyneth Paltrow, is het nummer Coldplay’s grootste hit geworden.
Hoewel sommige mensen naar een liedje luisteren zonder echt na te denken of zich zorgen te maken over wat de tekst betekent, anderen zoals ik, hebben de neiging om goede teksten te waarderen zoals men goede poëzie doet, en we vragen ons ook af wat de artiest met zijn woorden bedoelt. Ik ben geneigd te geloven dat alle songwriters schrijven met een grote betekenis, vaak verborgen, wat de muziek des te interessanter maakt. Volgens Wikipedia vertaalt de titel Viva la Vida zich uit het Spaans in “lang leve het leven.”
Op de vraag van Q magazine wat hij bedoelde met de regel “I know Saint Peter won’t call my name” antwoordde Chris Martin: “Het gaat over… Je staat niet op de lijst. Ik was een stoute jongen. Het heeft me altijd gefascineerd dat idee van je leven beëindigen en er dan op geanalyseerd worden. En dit idee loopt door de meeste religies. Dat is waarom mensen gebouwen opblazen. Omdat ze denken dat ze veel maagden zullen krijgen. Ik heb altijd zin om te zeggen, ga gewoon bij een band. Dat is het meest beangstigende wat je ooit tegen iemand kunt zeggen. Eeuwige verdoemenis. Ik weet over deze dingen omdat ik het bestudeerd heb. Ik zat er helemaal in. Ik ken het. Het is nog steeds een beetje beangstigend voor me. En dit is serieus.”
Op een bepaald moment heeft Chris verklaard dat hij niet zeker is van het bestaan van God en hij is ook geciteerd als iemand die heeft gezegd: “Ik probeer altijd uit te vinden wat ‘Hij’ of ‘Zij’ is.” Hij zei ook: “Ik weet niet of het Allah is of Jezus of Mohammed of Zeus. Maar ik zou voor Zeus gaan.” Chris is altijd terughoudend geweest over zijn geloofsovertuiging, of het gebrek daaraan. Maar met dit album heeft hij volgens mij eindelijk onthuld dat hij niet in God gelooft, of op z’n minst sterke bedenkingen heeft bij het bestaan van God. De teksten van andere nummers op het album, zoals Cemeteries of London en 42, wijzen misschien op zijn religieuze twijfels. Dus, hiermee kom ik tot de kern van mijn essay: Ik denk dat ik de ware betekenis achter de tekst van Viva la Vida heb gekraakt.
Laten we het eerste couplet nemen:
Zeeën rezen op als ik het woord gaf
Nu veeg ik ’s morgens alleen
Veeg de straten die ik bezat
Ik gooide vroeger de dobbelstenen
Voel de angst in de ogen van mijn vijand
Luister hoe de menigte zong:
“Nu is de oude koning dood! Lang leve de koning!”
Het ene moment had ik de sleutel
Het volgende moment werden de muren op mij gesloten
En ik ontdekte dat mijn kastelen stonden
Op pilaren van zand, pilaren van zand
Met dit eerste couplet (en de volgende coupletten) neemt Chris de positie in van de (denkbeeldige, niet-bestaande) God en klaagt hij over het verlies van de macht die hij eens had (alleen in de gedachten van gelovigen). “Now in the morning I sweep alone, Sweep the streets I used to own” is een verwijzing naar rationele mensen die massaal religie verlaten en beseffen dat religieuze beweringen (geschriften e.d.) niet echt zijn, vandaar de regel “And I discovered that my castles stand, Upon pillars of sand.”
Het tweede couplet:
Romeinse cavaleriekoren zingen
Ben mijn spiegel mijn zwaard en schild
Mijn zendelingen in een vreemd veld
Om een of andere reden die ik niet kan verklaren
Op het moment dat je weet dat er nooit, nooit een eerlijk woord
Dat was toen ik de wereld regeerde
(Ohhh)
Deze regels verwijzen naar de evangelisten die angst zaaiden en religieuze retoriek gebruikten om gewone mensen te bekeren en in onderdanigheid te houden, en een blind geloof in een God af te dwingen. De regels “Be my mirror my sword and shield, My missionaries in a foreign field” (Wees mijn spiegel, mijn zwaard en schild, mijn zendelingen in een vreemd veld) spreken over hoe deze evangelisten niet langer worden geëerd, of vertrouwd. De regels “Once you know there was never, never an honest word, That was when I ruled the world” bevestigen alleen maar hoe leugens werden verteld om het volk te bedriegen, en hoe het (het idee van) God aan de macht hield.
Het derde couplet:
Bliesde de deuren neer om mij binnen te laten.
Vernielde ruiten en het geluid van trommels
Mensen konden niet geloven wat ik geworden was
Revolutionairen wachten op mijn hoofd op een zilveren schaal
Juist een marionet aan een eenzaam touwtje
Och wie zou ooit koning willen zijn?
De eerste drie regels van dit vers is een bekentenis van de “boze en wilde” manier waarop het idee van God (en religie) werd verspreid. Het gaat verder met te erkennen dat mensen waren gaan beseffen dat God slechts een machtswellusteling was, megalomaan (in werkelijkheid slechts een manifestatie van de eigen machtswellust van gewone mensen). “Revolutionaries Wait For my head on a silver plate” is een verwijzing naar ongelovigen (anti-theïsten en Atheïsten) die wachten op de ondergang van religie. “Just a puppet on a lonely string” is een duidelijke erkenning van het feit dat gewone mensen religie (en het idee van God) gebruikten om hun aanspraken op macht te doen gelden, en dat zij al die tijd eigenlijk aan de touwtjes trokken (en dat nog steeds doen). “Wie zou er ooit koning willen zijn?” is natuurlijk de klaagzang van een denkbeeldige God die in een denkbeeldige, onhoudbare positie is geplaatst.
Het vierde vers:
Romeinse cavaleriekoren zingen
Ben mijn spiegel mijn zwaard en schild
Mijn zendelingen in een vreemd veld
Om een of andere reden kan ik het niet uitleggen
Ik weet dat Sint Petrus mijn naam niet zal noemen
Nooit een eerlijk woord
En dat was toen ik de wereld regeerde
(Ohhhhh Ohhh Ohhh)
De overtuiging die blijkt uit “Ik weet dat Sint Petrus mijn naam niet zal roepen” is de definitieve bekentenis dat er geen Sint Petrus is, nooit was, en nooit zal zijn.
Het laatste vers:
Roman Cavalry choirs are singing
Be my mirror my sword and shield
My missionaries in a foreign field
For some reason I can not explain
I know Saint Peter zal mijn naam roepen
Nooit een eerlijk woord
Maar dat was toen ik de wereld regeerde
Oooooh Oooooh Oooooh”
“Ik weet dat Sint Petrus mijn naam zal roepen” lijkt een tegenstelling te zijn van de regels in het 4Th vers. Maar aangezien dit het slotvers van het lied is en in de context van religie, spreekt het heel knap de definitieve doodsklok van (het idee van) God uit, als in geroepen worden om te rusten.
Nu, ik weet niet hoe het met u zit, maar ik ben van mening dat dit lied misschien wel het meest briljante stukje anti-religie is, zonder dat het dat eigenlijk expliciet zegt.