De grote alk was een charmante, pinguïnachtige vogel die zwom in het water en waggelde langs de kusten van de Noord-Atlantische Oceaan. Tegen het midden van de jaren 1800 had de mens de soort tot uitsterven gedreven en de vogels lieten een groot auk-vormig gat achter in de plaatselijke ecosystemen. Nu hoopt een team van wetenschappers ze terug te brengen.
De broedkolonies van de grote alk waren ooit verspreid over de kusten van Canada, Groot-Brittannië en vele eilanden daartussen. Helaas voor de vogels werden ze door hun veren, vlees, vet en olie een verleidelijk doelwit voor menselijke jagers. De laatste keer dat een grote alk levend werd gezien was in 1852; vandaag zijn er alleen nog beenderen, bewaarde specimens en oude verhalen over.
Deze botten en specimens zijn van groot belang voor onderzoekers van een non-profit organisatie genaamd Revive & Restore, die hun zinnen hebben gezet op het “uitsterven” van de grote alk.
Het werkt niet zoals in Jurassic Park; zonder intacte levende cellen kan een uitgestorven soort niet worden gekloond. Maar de wetenschappers van de organisatie hopen het DNA van de alk te kunnen gebruiken om het genoom van een levende verwante soort, de alk, te bewerken. Als dat lukt, kunnen ze deze aangepaste alken misschien kweken tot een nieuwe soort die veel lijkt op de verdwenen alken.
Revive & De onderzoekers van Restore zijn geen onbekenden van wat zij “genetische redding” noemen. Een van hun grote projecten richt zich op de zwartvoetige fret, een soort waarvan de aantallen ooit zo laag werden gebracht dat het verbazingwekkend is dat ze het overleefd hebben. Hoewel de fretten nu worden ondersteund door intensieve fokprogramma’s, vrezen deskundigen dat het de dieren aan genetische diversiteit ontbreekt. Daarom bestudeert Revive & Restore fretten-DNA, op zoek naar strategieën om populaties van deze kleine zoogdieren genetisch gezond te houden.
Het bedrijf is ook zeer geïnteresseerd in uitgestorven soorten, en er zijn weinig bekendere kandidaten om uit te sterven dan de passagiersduif. Voordat ze door de jacht werden uitgeroeid, vlogen de vogels met miljarden over de Noord-Amerikaanse landschappen, de zwermen zo groot dat ze de hemel verduisterden. Wanneer deze enorme zwermen neerstreken in bossen, verstoorden zij deze op dezelfde manier als een wildvuur dat doet, stagnatie verwijderend en ruimte makend voor nieuwe groei. Revive & Restore hoopt, samen met andere teams die de duiven uitsterven, de duif zijn plaats van belang in dergelijke omgevingen terug te geven.
Het plan voor de alken is vergelijkbaar. Als ze kunnen worden gerecreëerd, zullen de vogels opnieuw worden geïntroduceerd op de Farne-eilanden, een beschermd gebied waar momenteel de neven van de alken, de alken, leven, evenals de Atlantische papegaaiduikers, een andere soort die door menselijke activiteiten wordt bedreigd.
De terugkeer van de alken, zo stelt het team dat ze uitsterft, zou een deel van de verloren biodiversiteit in de Noord-Atlantische Oceaan kunnen herstellen, en misschien wat van onze eigen schuldgevoelens kunnen verlichten over het feit dat we ze überhaupt hebben uitgeroeid.
“Het is een van de weinige loopvogels van het noordelijk halfrond en hij heeft duidelijk een belangrijke rol gespeeld in het ecosysteem van de Noord-Atlantische Oceaan,” vertelt journalist Matt Ridley, die bij het project betrokken is, aan The Telegraph. “Het zou geweldig zijn als we het terug zouden kunnen brengen.
Het gebied van de-extinctie is nieuw – en controversieel. Voorstanders zeggen dat de vooruitgang in de genetische technologie ons in staat kan stellen om cruciale soorten terug te brengen naar ecosystemen die het moeilijk hebben, en om een deel van de schade die we aan de natuur hebben toegebracht ongedaan te maken. Maar veel critici vrezen dat de mogelijkheid om uitgestorven soorten weer tot leven te wekken een nog flappere houding ten opzichte van het milieu zou aanmoedigen, en, wat nog crucialer is, dat natuurbeschermingsinspanningen zich moeten richten op nog levende soorten.